Witamy na stronach serwisu: Regionalne Izby Obrachunkowe
 
 

  O ...

· RIO
· Krajowa Rada RIO
· Akty prawne
· Adresy Izb
 

  Menu główne

· Strona główna
· Ankiety
· Ciekawe strony
· Kontakt
· RODO

Zbiory tekstów
· Nowe akty prawne
· Pisma i interpretacje
· KR RIO
· Pisma UOKIK
· Orzecznictwo
· Wyniki kontroli NIK
· Varia
· Unia Europejska


 

  Systemy sprawozdawcze


BeSTi@
· Aktualizacja do wer. 5.017.00.06 (z dn. 2019-12-18)
· Sumy kontrolne pobieranych plików (BeSTi@ - tylko dla Administratora)


Poradniki i instrukcje
· "Metodologia opracowywania WPF" (wg wzoru Dz.U. 2019 poz. 1903)
· Poradnik "Symulacje WPF"
· Poradnik "Aktualizacja SQL Server 2008R2 do SQL 2012"
· Poradnik "Sprawozdania finansowe" za 2018 w BeSTii


SJO BeSTi@
· Aktualizacja do wer. 5.017.00.06 (z dn. 2019-12-18)
· Sumy kontrolne pobieranych plików (SJO BeSTi@ - tylko dla Administratora)


Dług publiczny
· Rb-Z, Rb-N - wzory dla JST (za 1,2 i 3 kwartał)
· Rb-Z/UZ, Rb-N/UN - dla 4 kw 2013 r. - wzory dla JST (WYŁĄCZNIE dla sprawozdań za IV kwartał)


Wynagrodzenia nauczycieli (art.- 30a KN)
· Wersja elektroniczna sprawozdania za 2019 r. [wersja wzoru z 2019.12.19 - źródło: MEN, www.men.gov.pl]
 

  Znajdź w serwisie



Zaawansowane
 

  Logowanie

Użytkownik
Hasło

Nie masz jeszcze konta ?
Chcesz publikować treści
we własnym imieniu ?
Zapomniałeś hasła ?
Kliknij tutaj
 

  Aktualnie online

Aktualnie jest 626 gości i 0 użytkowników online

Jesteś anonimowym użytkownikiem. Możesz się zarejestrować klikając tutaj


Wizyt w serwisie: 156569800
 

 
  Kontrola powiązania budżetów jednostek samorządu terytorialnego z budżetem państwa w 2004 r.
Wysłany dnia 18 Maj, 2007 - 15:44 przez TomaszK Strona gotowa do druku Wyślij ten artykuł do znajomych
 
 
  Wyniki kontroli NIK W maju 2005r. na stronach internetowych NIK w dziale "Wyniki kontroli" została opublikowana "Informacja o wynikach kontroli powiązania budżetów jednostek samorządu terytorialnego z budżetem państwa w 2004 r." (Nr ewid. 55/2005).


W wyniku wdrożenia z dniem 1 stycznia 2004 r. nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego nastąpiła dalsza decentralizacja zadań i środków publicznych, zwiększył się udział samorządów w dysponowaniu środkami publicznymi. Ograniczono zakres dotacji na finansowanie i dofinansowanie zadań własnych samorządów, niektórych zadań z zakresu administracji rządowej oraz subwencji ogólnej. Samorządy otrzymały większe udziały we wpływach z podatków dochodowych od osób fizycznych (PIT) i osób prawnych (CIT) . Ustawa o dochodach jst wprowadziła nowy katalog zadań dla samorządów, finansowanych z dochodów własnych . Samorządom przekazano do realizacji „kosztowne zadania”- np. gminom - dodatki mieszkaniowe, powiatom - zadania z obszaru pomocy społecznej i rynku pracy, województwom - dotowanie przewozów regionalnych.

1) Sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego, po roku obowiązywania nowej ustawy o dochodach, wygląda nieźle. Budżety jst (pierwszy raz od 9 lat) zamknęły się zbiorczo nadwyżką (117.176 tys. zł), przy planowanym wysokim deficycie (5.278.202 tys. zł) . Samorządy zrealizowały zaplanowane na 2004 r. dochody (100,2% planu, w tym dochody własne na poziomie 102,3% planu). W stosunku do ubiegłego roku wykonane dochody były wyższe o 15,6%. Dynamika wzrostu dochodów ogółem (w porównaniu do 2002 r.) najwyższa była w województwach, najniższa w gminach.

2) W wyniku reformy finansów samorządowych nastąpiło powiązanie koniunktury gospodarczej kraju z wielkością dochodów samorządowych. Korzystne trendy gospodarcze w 2004 r. wpłynęły pozytywnie na wynik budżetów jst. Wzrost dochodów budżetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) spowodował wzrost dochodów samorządów. Ponieważ województwa samorządowe otrzymały znaczny udział w podatku od osób prawnych ta grupa jednostek odnotowała najwyższy wzrost dochodów, a ich realizacja w stosunku do 2003 r. była wyższa o 52,7%.

Wykonanie dochodów z podatków PIT i CIT – to co niegdyś odgrywało w budżetach samorządowych niewielką rolę, obecnie nabiera ogromnego znaczenia. W latach poprzednich Ministerstwo Finansów (na etapie planowania) tradycyjnie zawyżało wysokość wpływów z tych podatków. Obecnie dokładne prognozy co wysokości dochodów z PIT i CIT, na których w głównej mierze oparte są budżety jst, stają się być albo nie być dla wielu samorządów.

3) Wraz z podwyższeniem udziałów jednostek samorządu terytorialnego we wpływach w PIT i CIT wzrosły obciążenia bogatszych samorządów, w tym również powiatów i województw, związane z wpłatami do budżetu państwa. Mechanizm „solidarnościowy” niweluje w części korzyści, jakie nowy system dochodów przyniósł powiatom i województwom o wyższych dochodach, przekraczających średnie dochody podatkowe w danej kategorii jst.

4) Nowy system finansów samorządowych zmienił strukturę dochodów. Podstawowym źródłem finansowania jednostek samorządu terytorialnego stały się dochody własne i subwencja ogólna, dotacje zaś spełniają role uzupełniającą. Zasadniczą część dochodów własnych jst stanowią udziały w PIT i CIT. Zwiększył się udział dochodów własnych (w rozumieniu ustawy o dochodach) w dochodach ogółem jst. Dochody własne jst w 2004 r. stanowiły 51,1% dochodów ogółem (w 2003 r. 43,5%), przy czym najwyższy wzrost w tym zakresie wystąpił w województwach samorządowych (dochody własne w 2004 r. stanowiły prawie 60% (59,1%) dochodów ogółem, w porównaniu do 2003 r. udział dochodów własnych w dochodach ogółem zwiększył się prawie czterokrotnie) .

5) Ustawa o dochodach jst wprowadziła nową konstrukcję subwencji ogólnej (część oświatowa pozostała niezmieniona). Zlikwidowane zostały: część rekompensująca dla gmin oraz część drogowa dla powiatów i województw. Subwencja ogólna składa się z: części wyrównawczej, równoważącej (gminy i powiaty), regionalnej (województwa) i oświatowej. Z uwagi na duże zróżnicowanie dochodów jst, równocześnie z wprowadzeniem istotnych zmian w systemie finansów samorządowych, wprowadzono mechanizm dostosowawczy. Samorządy otrzymują środki finansowe na wyrównanie różnic w dochodach (gminy i powiaty – część równoważącą subwencji, województwa – regionalną). Mechanizm ustalania części wyrównawczej subwencji powiązano ze wskaźnikami makroekonomicznymi takimi jak: udział w tworzeniu PKB, stopa bezrobocia, oraz uzależnienie subwencji od innych wskaźników, tj. od gęstości zaludnienia oraz powierzchni dróg przypadających na 1 mieszkańca.

6) Nie udało się zbudować modelu finansowania oświaty. Zmiany w ustawie dotyczące części oświatowej subwencji polegały wyłącznie na modyfikacji zastosowanego algorytmu: wyłączono wydatki na dowóz dzieci do szkół oraz podwyższono wagę dla uczniów szkół wiejskich. Spadek dochodów z tytułu subwencji oświatowej wystąpił w tych gminach, które przeznaczały znaczne środki na dowóz dzieci do szkół. Zmniejszenie subwencji oświatowej w pozostałych gminach o ponad 1%, wynikało ze zmian demograficznych (spadku liczby uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjach). Powiaty i województwa otrzymały realnie wyższą wartość subwencji (nie dotarł jeszcze niż demograficzny).

7) W 2004 r. samorządy otrzymywały z budżetu państwa dotacje celowe na:
- zadania zlecone z zakresu administracji rządowej (te które nie mogą być przekazane jako zadania własne),
- realizację zadań z zakresu porozumień z organami administracji rządowej oraz z innymi jst,
- finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych objętych kontraktem wojewódzkim oraz niektórych zadań własnych, m. in. z zakresu zadań inwestycyjnych szkół i placówek oświatowych, na stypendia i pomoc materialną dla młodzieży wiejskiej,
- realizację zadań związanych z usuwaniem bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego (skutków powodzi i osuwisk ziemnych oraz skutków innych klęsk żywiołowych).

Minister Finansów i wojewodowie terminowo przekazywali samorządom środki z subwencji i dotacji. Jednakże wysokość niektórych dotacji zwłaszcza na zadania z zakresu administracji rządowej oraz innych zleconych ustawami nie gwarantowała pełnego sfinansowania ich realizacji . Powodowało to konieczność dofinansowania realizacji tych zadań ze środków własnych jst. Negatywnie (po raz kolejny) NIK oceniła fakt zwiększania kwot dotacji przekazywanych samorządom w ciągu roku budżetowego z rezerw celowych. budżetu państwa (część 83 – Rezerwy celowe). Przyjęcie takiego rozwiązania – w ocenie NIK - ma negatywny wpływ na racjonalne planowanie i gospodarowanie przez jst dochodami z tego tytułu.

8) Wydatki jst zostały zrealizowane na poziomie niższym od planowanych (94,6%). W porównaniu do ubiegłego roku kwota wydatków zwiększyła się o 12,9%.

W strukturze zrealizowanych wydatków wydatki bieżące stanowiły 70,3%, wydatki majątkowe 29,7%. Udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem w porównaniu do 2003 r. uległ zmniejszeniu o 3,6 punktu. Należy również zwrócić uwagę na zmniejszenie dynamiki wzrostu wydatków majątkowych, które w stosunku do 2003 r. były wyższe o 10,9% (w 2003 r. dynamika ta wyniosła 24,5%). Jednym z powodów powyższego było przedłużanie się procedur pozyskiwania środków na programy finansowane lub dofinansowywane z funduszy strukturalnych oraz długie procedury przetargowe poprzedzające realizację inwestycji.

9) Rok wdrażania nowych uregulowań w zakresie finansów jst wykazał, że reforma systemu finansowego nie przyniosła zauważalnego wzrostu dochodów typowych gmin wiejskich. Prawie 90% gmin osiąga dochody na 1 mieszkańca niższe od średnich dla całej Polski.

Wykonane przez gminy dochody (łącznie) stanowiły 99% zaplanowanych na 2004 r. Wpływy z udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych stanowiły 13,6% dochodów ogółem (w 2003 r. – 11,1%), wpływy z podatku dochodowego od osób prawnych - 1% (w 2003 r. – 0,6%) natomiast subwencja ogólna – 39,3% (w 2003 r. – 42,2%). Dane te wskazują, że struktura dochodów gmin zmieniła się nieznacznie. Dochody własne gmin w 2004 r. stanowiły 48,2% dochodów ogółem, a ich udział w dochodach ogółem w porównaniu do 2003 r. zwiększył się tylko o 1,1%. (w 2003 r. – 47,3%). Budżety gmin (zbiorczo) zamknęły się deficytem, podobnie budżety miast na prawach powiatu.

Zróżnicowanie potencjału dochodowego jednostek samorządu terytorialnego powoduje, że ich możliwości wypełniania zadań publicznych nie są jednakowe. Istnieje więc konieczność wzmocnienia systemu wyrównawczego (wygospodarowanie dodatkowych środków). Jeżeli system wyrównawczy nie zadziała właściwie, to najsłabsze ekonomicznie gminy wiejskie nie będą w stanie realizować nałożonych na nie zadań.

10) Główną przyczyną zmniejszenia się dochodów niektórych jednostek samorządu terytorialnego był fakt, że otrzymały one niższe kwoty subwencji oświatowej (ponieważ zmniejszyła się liczba uczniów, przede wszystkim w szkołach prowadzonych przez gminy).

Zbiorczo wszystkie samorządy wykazały wydatki bieżące na zadania oświatowe wyższe niż otrzymane dochody z tytułu części oświatowej subwencji i dotacji z budżetu państwa na zadania bieżące. Najwyższy wzrost wydatków bieżących na oświatę w relacji do subwencji oświatowej i dotacji na ten cel wystąpił w miastach na prawach powiatu, najniższy w powiatach.

Gminy wiejskie dofinansowują utrzymanie szkół podstawowych i gimnazjów, co w konsekwencji prowadzi do pogarszania się ich sytuacji finansowej, wzrostu zadłużenia oraz stagnacji w innych dziedzinach gospodarki. Niedoskonałość algorytmu, na podstawie którego dokonywany jest podział części oświatowej subwencji, brak standardów zatrudnienia (które mogłyby być podstawą kalkulacji kosztów) powoduje, że nie są znane (MENiS, MF, Parlamentowi) rzeczywiste koszty prowadzenia szkół i placówek oświatowych przez poszczególne jst. –

Konieczne jest wypracowanie nowych reguł finansowania oświaty pozwalających na ustalenie wysokości środków na zadania oświatowe dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego.

Notatka: Informacja pochodzi z serwisu internetowego Najwyższej Izby Kontroli http://www.nik.gov.pl
 

 
 
Web site derived from PostNuke, which is Free Software released under the GNU/GPL license
Warunki użytkowania | Polityka Prywatności |  Webmaster
Copyright 2002- RIO Łódź