Problemy rachunkowości budżetowej - kreatywna księgowość w budżecie państwa oraz w budżetach jst Data Wednesday, 06 November - 10:55:41 Temat: Varia Sz. P. Prezesi Regionalnych Izb Obrachunkowych w Polsce Stawiam pytanie: "Skoro rady JST uchwalają wydatki zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, funduszy celowych to dlaczego JST zmuszane są do wykazywania kosztów w sprawozdaniu RB 30, 31, 33 ? Kolejny przedstawiany przeze mnie problem dotyczy jakości budżetu i jakości sprawozdań budżetowych. Mam nadzieję, że załączone poniżej moje opracowanie zainspiruje Państwa do wymiany poglądów. Liczę na Państwa komentarze. Łączę wyrazy szacunku, Tomasz Wojtania Tomasz Wojtania Problemy rachunkowości budżetowej - kreatywna księgowość w budżecie państwa oraz w budżetach gmin, powiatów, województw Nie tylko zaangażowanie jest źródłem problemów rachunkowości budżetowej w Polsce. Kolejne z nich również wynikają z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U.153, poz.1752 z 2001 roku), a dotyczą definicji takich kategorii jak np.: pokrycie amortyzacji, inwestycje, środki trwałe w budowie, wydatek, koszt. Pokrycie amortyzacji jest bowiem kolejną nową kategorią ekonomiczną (po zaangażowaniu), która nie jest zdefiniowana ani w ustawie o finansach publicznych, ani w ustawie o rachunkowości. Jak wynika z uzasadnienia do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 roku kategorie tą wprowadzono: (...) Wychodząc naprzeciw postulatom jednostek samorządu terytorialnego i wymogom określonym przez NATO i w międzynarodowych standardach rachunkowości dla sektora publicznego oraz w związku z niektórymi ustawami (...), proponuje się wprowadzenie od 2002 roku, obok obowiązku umorzenia, obowiązku amortyzowania środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Zaprojektowane rozwiązanie zakłada kosztowe odzwierciedlenie zużycia majątku trwałego w celu lepszych informacji ekonomicznych dla podejmowania decyzji długoterminowego zarządzania zasobami, kontroli kosztów, ustalania cen, określania zdolności kredytowej i polityki zarządzania zadłużeniem (pasywami). (...) Przyjęte rozwiązanie: - (...) jest natomiast zgodne z ustawą o rachunkowości, - jest neutralne dla wyniku finansowego(...). W efekcie w rozporządzeniu wprowadzono obowiązek ewidencji umorzenia na koncie 071 w korespondencji z kontem 401 „Amortyzacja” przy jednoczesnym obowiązku przeksięgowania na koncie 761 „Pokrycie amortyzacji” w korespondencji z kontem 800 „Fundusz jednostki” wartości amortyzacji ujętej na koncie 401. Oczywiste jest zatem, że to rozwiązanie w ewidentny sposób narusza zasadę ostrożnej wyceny oraz zasady ustalania wyniku finansowego zawarte w artykule 7 ustęp 1 znowelizowanej ustawy o rachunkowości, a przedstawione Ministrowi Finansów uzasadnienie rozporządzenia zawierało nieprawdziwe i błędne informacje. Ustawa z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych (artykuł 14 ustęp 3) nie upoważnia przecież nikogo do ustalenia innych niż przyjętych w ustawie o rachunkowości zasad ustalania wyniku finansowego. Zgodnie z postanowieniami ustawy o rachunkowości: (...) Poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady ostrożności. W szczególności należy w tym celu w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość, uwzględnić: 1) zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym również dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych,(...). Przyjęte w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 roku rozwiązania ewidencyjne, w oczywisty sposób naruszają zatem zasady ustalania wyniku finansowego, które zostały określone w ustawie o rachunkowości. Trudno również nie zauważyć braku w zespole 7 kont Zysków i strat nadzwyczajnych, co uniemożliwi ustalenie zgodnie z artykułem 42 ustęp 4 znowelizowanej ustawy o rachunkowości wyniku zdarzeń nadzwyczajnych w sposób określony ustawą. Kolejne problemy związane są z kategorią Inwestycje oraz z kategorią Środki trwałe w budowie. Na szkoleniach dotyczących rachunkowości budżetowej prowadzonych przez jednego z doradców Departamentu Budżetu Państwa Ministerstwa Finansów, w materiałach szkoleniowych udostępnianych przez Fundację Rozwoju Rachunkowości w Polsce przeczytać można, że: „(...) Dla jednostek sektora finansów publicznych obligatoryjna jest definicja inwestycji zawarta w ustawie o finansach publicznych i w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 2 października 2001 roku w sprawie szczególnych zasad finansowania inwestycji z budżetu państwa. Ta definicja nie pozostała zmieniona w stosunku do dotychczasowej”. Wydaje się jednak, że stwierdzenie, że ustawa o finansach publicznych reguluje definicję inwestycji jest nieprawdziwe. Problem dotyczy zdefiniowanego w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 roku konta 080 - Inwestycje (środki trwałe w budowie). W rozporządzeniu zignorowano bowiem zawarty w artykule 3 ustęp 1 ustawy o rachunkowości słownik podstawowych definicji. Z nazwy konta wynika, że dla sektora finansów publicznych inwestycje są tą samą kategorią ekonomiczną co środki trwałe w budowie. Tak naprawdę to znowelizowana ustawa o rachunkowości w artykule 3 ustęp 1 pkt. 16 definiuje znaczenie takiej kategorii jak Środki trwałe w budowie, a w artykule 3 ustęp 1 pkt. 17 definiuje znaczenie takiej kategorii jak Inwestycje. Przez środki trwałe w budowie rozumie się zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego. Przez inwestycje rozumie się natomiast aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia tych korzyści. W przypadku zakładów ubezpieczeń przez inwestycje rozumie się lokaty. W ustawie o finansach publicznych nie ma żadnej zapisanej definicji inwestycji. Ostatnio przecież nawet polskie prawo podatkowe dostosowane zostało do słownika podstawowych definicji zawartego w ustawie o rachunkowości. Podobnych merytorycznych błędów jest wiele. Najbardziej widoczne są one w przyjętym w rozporządzeniu planie kont dla placówek czyli jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Konto 400 to według załącznika 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 roku i przedstawionego w załączniku planu kont dla placówek: Wydatki budżetowe. Jest to kolejny dowód po przyjętej definicji w paragrafie 30 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2000 roku w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz szczegółowych zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu przez zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych1 , potwierdzający, że Ministerstwo Finansów z jakiś przyczyn nie odróżnia kosztów od wydatków. W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2000 roku znajduje się następujący zapis: „Państwowy zakład budżetowy, po otrzymaniu informacji o kwotach przychodów własnych i dotacji oraz wydatków stanowiących koszty działalności, a także pozostałych kosztów nie stanowiących wydatków i innych obciążeń, zwanych dalej "wydatkami", przyjętych w projekcie ustawy budżetowej(...)” . A zatem w rozporządzeniu tym koszt, to samo co wydatek. Trudno przecież nie zauważyć, że ustawa o rachunkowości w artykule 3 ustęp 1 pkt 31 definiuje koszty, a nadrzędne zasady rachunkowości definiują nam zasady ich pomiaru. Jeżeli dodatkowo zwróci się uwagę na stanowisko Departamentu Budżetu Państwa zawarte np.: w piśmie nr BP-8-033-154/2001/746/1094, to okaże się, że zarówno państwowe jak i samorządowe zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze, fundusze celowe i jeszcze do niedawna środki specjalne (tj. do końca 2000 roku) wykazywały i wykazują w swoich sprawozdaniach budżetowych koszty zamiast wydatków. Zgodnie bowiem z stanowiskiem zawartym w powyższym piśmie oraz w innych pismach np.:ST2-4831-104/2001, które wzorowały się na powyższym stanowisku - zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze, fundusze celowe w kolumnie „Wykonanie” sprawozdań Rb-30, Rb-31, Rb-33 powinny wykazywać koszty niezależnie od tego czy zostały opłacone. Tymczasem w ustawie budżetowej na rok 2002 z dnia 14 marca 2002 roku2 (podobnie jak w poprzednich budżetach) w załączniku nr 5 ustawy Sejm RP uchwalił wydatki zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, środków specjalnych, a w załączniku nr 6 wydatki funduszy celowych. Sejm uchwalił wydatki, które w swej istocie zgodnie z interpretacjami Departamentu Budżetu Państwa tak naprawdę niekoniecznie są wydatkiem w rozumieniu kasowym, lecz są „wydatkami” czyli kosztami w rozumieniu memoriałowym tj. są niezależne od momentu ich zapłaty. Podobna sytuacja występuje w jednostkach samorządu terytorialnego. Zgodnie z postanowieniami artykułu 109 i 124 ustawy o finansach publicznych rady gmin, powiatów, sejmiki województw uchwalają wydatki samorządowych zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych, środków specjalnych, czy też funduszy celowych, które nie są wydatkiem lecz są „wydatkami” w rozumieniu rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2000 roku i stanowiska Departamentu Budżetu Państwa. Logiczne bowiem jest, że w toku wykonywania budżetu w sprawozdaniu budżetowym w kolumnie „wykonanie” służby finansowo – księgowe państwowych i samorządowych jednostek wykazują to, czego się od nich żąda, w odpowiedniej rubryce sprawozdania budżetowego, niezależnie od treści ekonomiczną. Można zatem nie wydając ani złotówki wykazać pełne wykonanie planu finansowego, który przecież tak naprawdę jest planem kosztów zwanych „wydatkami” . W efekcie koszty i zobowiązania są wykazywane jako wydatki3. Prezentowane Sejmowi RP w ustawach budżetowych państwa, prezentowane Radom Gmin i Powiatów, Sejmikom Województw wydatki w ich uchwałach budżetowych nie są zatem wydatkiem, a społeczeństwo jest wprowadzane w błąd. Ponadto można nawet stwierdzić, że i tak w budżecie państwa nie są planowane i wykazywane wszystkie dochody i wydatki budżetu, że istnieje jakaś nieoficjalna „szara” strefa budżetu z środkami publicznymi, o których wiedzą tylko wtajemniczeni i nie chodzi tu o środki specjalne w części 19 budżetu. Wynika to z faktu, że w paragrafie 14 ustęp 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2000 roku znajduje się następujący zapis: Uzyskane przez państwowe jednostki budżetowe zwroty wydatków dokonanych w tym samym roku budżetowym przyjmowane są na subkonto wydatków i zmniejszają wykonanie wydatków w tym roku budżetowym. Jest zatem oczywiste, że powyższe zapisy łamią nie tylko określoną w artykule 7 ustęp 3 ustawy o rachunkowości zasadę zakazu kompensat, ale łamią również określoną w artykule 138 ustęp 1 pkt 10 ustawy o finansach publicznych dyscyplinę finansów publicznych. Państwowe jednostki budżetowe oraz większość jednostek samorządowych np.: wynajmując pomieszczenia biurowe księguje osiągnięte z tego tytułu przychody, nie jako należne i osiągnięte dla budżetu dochody z mienia, lecz księguje te zdarzenia jako tzw. refundacje (nie bacząc na treść ekonomiczną zdarzenia) - zapisem czerwonym pomniejszając osiągniętymi dochodami wydatki i koszty. Kolejne problemy wynikają z przyjętych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 zasad sporządzania i definicji sprawozdań finansowych. Rozporządzenie w załączniku nr 4 wprowadza wzór bilansu z wykonania budżetu. W załączniku nr 5 wprowadza wzór bilansu jednostki budżetowej, zakładu budżetowego, gospodarstwa pomocniczego jednostki budżetowej. W załączniku nr 6 wprowadza wzór bilansu placówki, a w załączniku nr 7 wprowadza wzór skonsolidowanego bilansu jednostki samorządu terytorialnego. Nie ulega wątpliwości, że artykuł 14 ustęp 3 pkt 4 ustawy o finansach publicznych obliguje Ministra Finansów do opracowania szczególnych zasad sporządzania sprawozdań finansowych. Porównując jednak rozwiązanie przyjęte w paragrafie 14 ustęp 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001roku, sprawozdaniem finansowym dla sektora budżetowego jest jedynie bilans, gdyż: Jednostki i placówki kontynuujące działalność sporządzają sprawozdanie finansowe, zwane dalej „bilansem”,(...) Trudno jednak nazwać sprawozdaniem finansowym same tylko wzory bilansów. Zgodnie przecież z artykułem 45 ustęp 2 znowelizowanej ustawy o rachunkowości sprawozdanie finansowe składa się z: 1. Bilansu. 2. Rachunku zysków i strat. 3. Informacji dodatkowej. Powszechnie również wiadomo, że zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości Sektora Publicznego, według Standardu nr 1 (IPSAS 1) kompletny zestaw sprawozdań ma obejmować: 1. Sprawozdanie z pozycji finansowej (bilans). 2. Sprawozdanie z dokonań finansowych (rachunek zysków i strat). 3. Sprawozdanie ze zmian w aktywach netto (funduszach/kapitałach). 4. Sprawozdanie z przepływów pieniężnych. 5. Prezentację polityk rachunkowości. 6. Noty do sprawozdań finansowych. Opublikowane w załącznikach 4-7 wzory sprawozdań finansowych i sama przyjęta w rozporządzeniu ich definicja naruszają w oczywisty sposób wymogi artykułu 14 ustęp 2 i 3 ustawy o finansach publicznych oraz naruszają zasady przyjęte w MSRSP. Sprawa sprawozdań finansowych jest jednak za sprawą artykułu 80 ustęp 1 znowelizowanej ustawy bardziej skomplikowana. Wynika z niego bowiem, że w „budżetówce” nie stosuje się rozdziału 5 i 6 ustawy o rachunkowości. Budując zatem sprawozdanie finansowe autor rozporządzenia korzysta z sytuacji i tworzy własną ich definicję. Ten błąd w ustawie niewątpliwie niezwłocznie należy usunąć wykreślając lub zmieniając treść artykułu 80 ustęp 1 ustawy o rachunkowości. A że jest to ważne dowodzą perypetie związane z bilansem. Pod koniec 2000 roku Ministerstwo Finansów nie zauważyło, że na mocy artykułu 202 ustawy o finansach publicznych z dniem 31 grudnia 2000 roku wygasło rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 1998 roku w sprawie zasad i terminów sprawozdawczości budżetowej4 , w którym w załączniku 14 określono wzór bilansu. O tym że wygaśnie rozporządzenie z 1998 roku razem z wzorem bilansu wiadomo było już w momencie jego powstania, chyba że nie zauważono również wchodzącej w życie z dniem 1 stycznia 1999 roku ustawy o finansach publicznych. Wydaje się, że w 1998 roku popełniono błąd publikując rozporządzenie z 23 grudnia 1998 roku wydane na podstawie ustawy tracącej moc – ustawy z dnia 5 stycznia 1991 roku Prawo budżetowe, podczas gdy opublikowana już była ustawa z 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych. Krótkowzroczność autorów owych przepisów jest oczywista. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 roku pomimo braku delegacji ustawowej określa jednak wzory bilansów a formalny brak wzoru bilansu na rok 2001 nadrabia poprzez zapis w paragrafie 21 rozporządzenia w sposób następujący: Przepisy rozporządzenia stosuje się do sporządzania i składania bilansów jednostkowych i łącznych jednostek i placówek oraz bilansów z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego sporządzanych w roku 2002 za rok 2001. Z zapisu tego wynika, że za rok 2001 należało sporządzić bilanse według załącznika nr 4, nr 5, nr 6 rozporządzenia. Tak więc państwowe i samorządowe jednostki budżetowe, gospodarstwa pomocnicze i zakłady budżetowe sporządziły za rok 2001 bilanse według nowego wzoru. Wzoru który uwzględniał nowe kategorie ekonomiczne zaistniałe od 1 stycznia 2002 roku na mocy znowelizowanej ustawy o rachunkowości. Jednakże aby zapewnić porównywalności danych na początek i koniec 2001 roku jednostki w swych bilansach wykazały np. długoterminowe aktywa finansowe według stanu na dzień 1 stycznia 2001 roku. Wskutek tego można zaryzykować stwierdzenie, że znowelizowana ustawa o rachunkowości weszła w życie nie 1 stycznia 2002 - lecz 1 stycznia 2001 roku. Przy okazji tego błędu popełnionego przez twórców rozporządzenia zagubiona została ciągłość bilansowa na przełomie roku 2000 (bilans według starego wzoru) i roku 2001 (bilans według nowego wzoru). Chodzi bowiem o to, że skoro przegapiono konsekwencje artykułu 202 ustawy o finansach publicznych to należało w nowych przepisach określić po dwa wzory bilansów: pierwszy wzór bilansu za rok 2001 według „starej” ustawy o rachunkowości, drugi wzór bilansu za rok 2002 i lata następne według znowelizowanej ustawy o rachunkowości i nie robiąc księgowym zbędnych problemów (którzy zostali zmuszeni do dopasowywania bilansów), usankcjonować własne błędy i zaniedbania oraz stosowaną praktykę. Nowelizacja ustawy o rachunkowości i wynikająca z tego faktu konieczność dostosowania ewidencji księgowej jak również zmian w strukturze bilansu mogła być dokonana, ale dopiero od 1 stycznia 2002. Analizując jednak strukturę bilansu, który miałby obowiązywać w roku 2002 trudno nie oprzeć się wrażeniu, że i z nim coś jest nie tak. Problem dotyczy nadwyżki środków obrotowych, którą należy wykazywać w pasywach ze znakiem minus oraz jednocześnie również w pasywach w pozycji zobowiązania. Np.: gminne zakłady budżetowe, które rozliczają się z nadwyżki wykażą, że mają z jej tytułu zobowiązania wobec budżetu gminy. Jednakże trudno nie zauważyć, że np.: aktywa i pasywa gminnego zakładu budżetowego są własnością gminy. Zakład budżetowy nie ma przecież osobowości prawnej i praw majątkowych. Ma je skarb państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego i oczywiście inne podmioty. Przyjęte w nowym rozporządzeniu zasady sporządzania bilansu łącznego spowodują, że gmina wykaże w nim, że ma zobowiązania sama wobec siebie. Na tym jednak problem z nadwyżka się nie skończy. Umieszczenie jej ze znakiem minus w bilansie po stronie pasywów wymusza zgodnie z treścią funkcjonowania konta 820 Rozliczenie wyniku finansowego, jej wykazywanie po stronie Wn konta 820 i następne przeksięgowanie salda w roku następnym ze strony Ma pod datą przyjęcia bilansu na konto 800 Fundusz jednostki. Zasada ta spowoduje sfałszowanie wielkości wypracowanych przez zakład budżetowy funduszy własnych, gdyż nadwyżka będzie musiała w następnym bilansie pomniejszyć fundusze zakładów budżetowych. A jeżeli nadwyżka wynika z dużego salda końcowego należności, które poprzez konta zespołu 7 wchodzą na wynik generując zysk, który następnie tradycyjnie ma być przeksięgowany na zwiększenie funduszy własnych to nowa konstrukcja bilansu 2002 spowoduje zaniżanie funduszy własnych w bilansie następnego roku wynikającą z przyjętych przeksięgowań nadwyżki. Wydaje się również, że funkcjonująca od lat definicja nadwyżki jest nieporozumieniem. Czym innym są bowiem środki obrotowe w zakładzie budżetowym, a czym innym środki obrotowe środka specjalnego, które to przecież na etapie planowania od lat ujmowane są na tym samym druku B-4Z5 (nadwyżka środków obrotowych w zakładzie budżetowym może być jedynie należnością, a w środku specjalnym jest jedynie pieniądzem). Oczywiste zatem jest, że analogiczne błędy zaistnieją również w bilansie skonsolidowanym jednostki samorządu terytorialnego, w którym gmina, powiat, województwo będzie wykazywać zobowiązania wobec siebie. W bilansie skonsolidowanym dodatkowym problemem będzie brak solidnej podstawy prawnej do konsolidacji sprawozdania, zważywszy na fakt, że paragraf 16 ustęp 2 rozporządzenia odsyła nas do rozdziału 6 ustawy o rachunkowości, który na mocy artykułu 80 ustęp 1 ustawy o rachunkowości nie dotyczy jednostek samorządu terytorialnego. Równocześnie trudno nazwać ten bilans skonsolidowanym. Tak naprawdę jest to bilans łączny, gdyż o konsolidacji nie ma tu mowy nie tylko ze względu na brak solidnej podstawy prawnej ale również ze względu na fakt, że gmina ma osobowość prawną i prawo własności, a wykazywane w bilansach jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych czy też wykazywane w bilansie z wykonania budżetu aktywa i pasywa są po prostu własnością gminy. Niewątpliwie obecny stan rachunkowości budżetowej w Polsce jest ciągiem logicznym sposobu rozumienia sfery budżetowej ukształtowanej w latach pięćdziesiątych6 , zapomnianym przez naukę i nie udoskonalanym od wielu lat (zmieniła się jedynie nazwa z „socjalistycznej” na „publiczną”). Być może gdyby nie fakt, że jak wynika z pisma Ministerstwa Finansów nr DR-3/86-AMS/01 „... zagadnienia dotyczące rachunkowości jednostek budżetowych, zakładów budżetowych oraz gospodarstw pomocniczych należą do kompetencji Departamentu Budżetu Państwa” oraz (...) przygotowaniem szczególnych standardów rachunkowości dla sektora budżetowego wciąż zajmuje się tylko jedna osoba, zatrudniona w Departamencie Budżetu Państwa Ministerstwa Finansów7 rozporządzenie z dnia 18 grudnia 2001 roku nie byłoby spóźnione o kilka lat i nie zawierałoby aż tylu błędów. Powszechnie bowiem przyjęło się, że zarządzenie nr 46 Ministra Finansów z dnia 1 sierpnia 1995 roku w sprawie szczególnych zasad prowadzenia rachunkowości oraz jednolitych planów kont dla państwowych i gminnych jednostek budżetowych i ich gospodarstw pomocniczych, zakładów budżetowych i gminnych funduszy celowych oraz gmin i ich związków8, które poprzedzało rozporządzenie z dnia 18 grudnia 2001 roku ze względu na artykuł 202 ustęp 2 ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych straciło moc 31 grudnia 2000 roku. Jest to oczywiście tylko część prawdy lansowana przez osoby odpowiedzialne za wieloletnie zaniedbania. Zarządzenie 46 tak naprawdę ze względu na określony w Polsce w rozdziale 3 Konstytucji RP porządek prawny w powiązaniu z artykułem 241 ustęp 6 Konstytucji RP przestało obowiązywać w gminach, powiatach, województwach oraz jednostkach rządowych nie podlegających Ministrowi Finansów w okresie dwóch lat od dnia wejścia w życie Konstytucji. Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że zarządzenie 46 w świetle Konstytucji RP przestało obowiązywać jesienią 1999 roku (za wyjątkiem jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu zarządzenie tj. jednostek podległych Ministrowi Finansów). Rada Ministrów być może zapomniała o zastąpieniu zarządzenia 46 stosownym rozporządzeniem lub uznała, że stosownie do zawartych delegacji w artykule 14 ustawy o finansach publicznych powinien to zrobić Minister Finansów. Problemy rachunkowości budżetowej nie są zatem wyłącznie efektem nowelizacji ustawy o rachunkowości i niewątpliwie w rachunkowości budżetowej potrzebne są zmiany, które należy rozpocząć u źródła tj. w Ministerstwie Finansów. Łamanie określonych ustawą o rachunkowości zasad rachunkowości, nierzetelny i niejasny obraz sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyników działalności uniemożliwiał i uniemożliwiać będzie naprawę systemu finansów publicznych, niezależnie od opcji politycznej aktualnie sprawującej władzę. Od jakości informacji produkowanych przez rachunkowość budżetową zależny jest przecież jakość państwa i los jego obywateli. 1 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2000 roku w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz szczegółowych zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu przez zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych. Dz. U. Nr 122, poz. 1333. 2Ustawa budżetowa na rok 2002 z dnia 14 marca 2002 roku. Dz.U.02.30.275. 3Problem ten nie dotyczy środków specjalnych, które od 2001 roku wykazywane są kasowo. Nie mniej jednak w latach 1990-2000 środki specjalne były wykazywane memoriałowo jako tzw. rozchody. 4Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 1998 roku w sprawie zasad i terminów sprawozdawczości budżetowej. Dz.U.98.164.1175. 5Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 maja 2001 roku w sprawie szczegółowych zasad, trybu i terminów opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2002. Dz.u.01.47.502 z późniejszymi zmianami. 6A. Jaruga, W. Nowak. Transformacja polskiej rachunkowości sektora publicznego... op.cit. 7A. Jaruga, W. Nowak. Transformacja polskiej rachunkowości sektora publicznego: historia i teraźniejszość. Materiały konferencyjne: Transformacja rachunkowości sektora publicznego. Łódź 23-24.05.1996.Transformacja polskiej rachunkowości sektora publicznego. 8Zarządzenie nr 46 Ministra Finansów z dnia 1 sierpnia 1995 roku w sprawie szczególnych zasad prowadzenia rachunkowości oraz jednolitych planów kont dla państwowych i gminnych jednostek budżetowych i ich gospodarstw pomocniczych, zakładów budżetowych i gminnych funduszy celowych oraz gmin i ich związków. Dziennik Urzędowy Ministerstwa Finansów nr 14 z 1995 roku. Pytanie zostało skierowane do Regionalnych Izb Obrachunkowych przez Pana Tomasza Wojtanię. Ten artykuł pochodzi od: Regionalne Izby Obrachunkowe https://archiwum.rio.gov.pl/ Adres WWW tego artykułu to: https://archiwum.rio.gov.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=124