Wyrok NSA Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach z dnia 23 maja 2001 r. (Sygn. akt SA/Ka 435/01) Data Friday, 23 May - 09:10:16 Temat: Orzecznictwo Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2001 r. sprawy ze skargi Gminy Poczesna na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach z dnia 11 stycznia 2001 r. nr 167/II/2001 w przedmiocie nieważności uchwały gminy o ustaleniu wysokości podatków i opłat lokalnych - uchyla zaskarżoną uchwałę. Wyrok NSA Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach z dnia 23 maja 2001 r. Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2001 r. sprawy ze skargi Gminy Poczesna na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach z dnia 11 stycznia 2001 r. nr 167/II/2001 w przedmiocie nieważności uchwały gminy o ustaleniu wysokości podatków i opłat lokalnych - uchyla zaskarżoną uchwałę. UZASADNIENIE Uchwałą z dnia 21 grudnia 2000 r. nr 134/XXVI/2000 Rada Gminy w poczesnej ustaliła podatki i opłaty lokalne na 2001 r. Między innymi w § 3 ust. 1 i 2 uchwały zastosowała w stosunku do nie zagospodarowanych budynków lub ich części i gruntów pod nimi przeznaczonych na działalność gospodarczą ulgę w wysokości 50 % górnych stawek wymienionych w § 1 pkt 1 ppkt b i c rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2000 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Podstawą zastosowania ulgi był wniosek zobowiązanego potwierdzony komisyjnym protokołem faktu nie zagospodarowania gruntu i pomieszczeń. Ponadto ustalono stawkę 7,95 zł od m2 od hal i wiat w cegielniach w okresie od 1 listopada do 31 marca w przypadku faktycznego zawieszenia działalności. Jako podstawę prawną uchwały podano art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 1996 r. nr 13, poz. 74 z późn. zm.) oraz art. 5, art. 6, art. 7 ust. 2, art. 10, art. 12 ust. 4, art. 14, art. 18, art. 19 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. nr 9, poz. 31 z późn. zm.). Uchwałą dnia 11 stycznia 2001 r. nr 167/II/2001 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach stwierdziło nieważność uchwały Rady Gminy w Poczesnej w przedmiocie ustalenia podatków i opłat lokalnych w części wyżej opisanej w związku z naruszeniem art. 5, art. 6, art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. nr 9, poz. 31 z późn. zm.). Podstawę prawną uchwały stanowiły przepisy art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. nr 85, poz. 428 z późn. zm.) i art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 1996 r. nr 13, poz. 74 z późn. zm.). W uzasadnieniu wskazano, że zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. nr 9, poz. 31 z późn. zm.) rada gminy może wprowadzić inne zwolnienia niż określone w ustawie, brak jest natomiast jakichkolwiek podstaw prawnych do stosowania ulg w podatku od nieruchomości. W ocenie Kolegium RIO dopuszczalna jest dalsza możliwość różnicowania stawek przez radę gminy zarówno pod względem podmiotowym jak i przedmiotowym. Brak jest natomiast podstaw prawnych do ustalania różnej wysokości stawek w poszczególnych miesiącach roku podatkowego. W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Wójt Gminy w Poczesnej działając w wykonaniu uchwały Rada Gminy w Poczesnej z dnia 27 lutego 2001 r. wniósł o uchylenie w całości rozstrzygnięcia nadzorczego Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach, zarzucając naruszenie art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 1996 r. nr 13, poz. 74 z późn. zm.) w związku z art. 5, art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. nr 9, poz. 31 z późn. zm.) . W uzasadnieniu skargi podkreślono, że Rada Gminy może swobodnie ustalać stawki. Ustalane stawki mieszczą się w górnych stawkach kwotowych ani nie są niższe niż 50 % górnych stawek. Natomiast przepis art. 7 ust. 2 cyt. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie zawiera żadnych dodatkowych kryteriów ocennych. Wskazano, że gmina realizuje samodzielną politykę podatkową i ten fakt powinien być respektowany przy wydawaniu rozstrzygnięć nadzorczych. Poza tym poprzednie uchwały gminy były analogiczne i nie były kwestionowane. W odpowiedzi na skargę Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej wniósł o jej oddalenie i podtrzymał dotychczasowe stanowisko. W uzasadnieniu pisma procesowego podał, że ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie zawiera unormowań pozwalających na stosowanie ulg, a jedynie pozwala na zwolnienia. Powołując się na orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego dowodzono, że tylko zmiana przeznaczenia gruntu w ciągu roku podatkowego powoduje konieczność zmiany stawki, a nie stanowi tego okoliczność ich niewykorzystania. Pełnomocnik Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach na rozprawie w dniu 23 maja 2001 r. wniósł o oddalenie skargi. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: Skarga zasługuje na uwzględnienie. Naczelny Sąd Administracyjny bada zgodność zaskarżonej uchwały organu nadzorczego tylko i wyłącznie z punktu widzenia jej legalności a nie celowości, tj. z punktu widzenia zgodności tej uchwały z przepisami powszechnie obowiązującego prawa (art. 21 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, Dz. U. Nr 74, poz. 368 z późniejszymi zmianami). W pierwszej kolejności należy zauważyć, że problem kształtowania różnicowania stawek podatkowych lub kreowania zwolnień podatkowych powinien być rozpatrywany w kontekście zasady samodzielności gminy, w tym samodzielności finansowej. Jedną z podstawowych zasad konstytucyjnych jest zasada samodzielności gminy. Stosownie do treści art. 165 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r (Dz. U. z 1997 r. nr 78, poz. 483) samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej. Powtórzono omawianą zasadę również w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (jedn. tekst: Dz. U. z 1996 r. nr 13, poz. 74 z późn. zm.). Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie (art. 168 Konstytucji) . Stosownie do treści art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. nr 9, poz. 31 z późn. zm.) rada gminy może wprowadzić inne zwolnienia niż określone w ust. 1 tego przepisu. Przepis ten upoważnia rady gmin do wprowadzenia innych, niż wcześniej określone w ustawie, zwolnień od podatku od nieruchomości. Upoważnienie to stanowi podstawę do stanowienia przepisów gminnych, zawierających normy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym (por. wyrok NSA z dnia 4 lipca 1995 r. sygn. akt SA/Łd 972/95, Monitor Podatkowy nr 2/1996, s. 86). W orzeczeniu z dnia 8 września 1995 r. sygn. akt SA/Wr 1374/95 NSA zaprezentował pogląd, że zwolnienia od podatku od nieruchomości (częściowe lub całkowite) zastosowane na podstawie upoważnienia wynikającego z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 ze zm.) mogą mieć charakter przedmiotowy jak i podmiotowy. Nie można jednak wprowadzać różnic między podmiotami pozostającymi w takiej samej lub chociażby analogicznej sytuacji faktycznej i prawnej, jednych uprzywilejowując, a drugich dyskryminując (Monitor Podatkowy, nr 3/1996 r. s. 86). W uchwale z dnia 4 listopada 1994 r. Sąd Najwyższy sygn. akt III AZP 7/94 (opubl w:OSNAP nr 2/1995, poz. 13) zajął stanowisko, iż na podstawie upoważnienia wynikającego z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 ze zm.), rada gminy może zwolnić od podatku od nieruchomości budynki mieszkalne położone na terenie gminy. Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 z późn. zm.) rada gminy może wprowadzić inne zwolnienia niż określone w art. 7 ust. 1, ale z istoty konstrukcji całej ustawy, będącej częścią systemu podatkowego wynika, że muszą to być zwolnienia tego samego typu jak w art. 7 ust. 1, a więc zwolnienia "kategorialne" a nie "globalne". Również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 września 1994 r. sygn. akt III ARN 44/94 (OSNAP 1994/11/168) zajął podobne stanowisko jak prezentowane wcześniej orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego i uznał, że rada gminy jest uprawniona na podstawie upoważnienia, wynikającego z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 9, poz. 31 ze zm.) do zwolnienia od podatku od nieruchomości określonych grup podatników, kierując się własną oceną potrzeb wspólnoty samorządowej i uwzględniając dochody gminy. Przy korzystaniu z uprawnień do stosowania zwolnień i ulg od podatku od nieruchomości, rada gminy powinna mieć na uwadze nie tylko względy fiskalne, ale także realizację innych celów, uznanych za ważne dla gminy, jak np. ożywienie gospodarcze, stworzenie zachęt do podejmowania działalności gospodarczej, ochrona środowisk zubożałych lub dotkniętych kryzysem gospodarczym, intensyfikacja eksportu i przyciągnięcie kapitału zagranicznego. Ingerencja organu nadzoru w sferę działalności należącej do zadań własnych gminy, dopuszczalna jest tylko na podstawie kryterium zgodności z prawem. Prezentowane orzeczenia jednoznacznie wskazują, że samodzielność w kształtowaniu stawek i zwolnień podatkowych w podatkach lokalnych nie może generalnie dotyczyć wszystkich podatników, a powinno mieć charakter kategorialny. W rozpatrywanej sprawie Rada Gminy Poczesna zastosowała zwolnienie kategorialne o charakterze przedmiotowo-podatkowym. A mianowicie zastosowała w stosunku do nie zagospodarowanych budynków lub ich części i gruntów pod nimi przeznaczonych na działalność gospodarczą ulgę w wysokości 50 % górnych stawek wymienionych w § 1 pkt 1 ppkt b i c rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2000 r. w sprawie wykonania niektórych ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Ponadto ustaliła stawkę 7,95 zł od m2 od hal i wiat w cegielniach w okresie od 1 listopada do 31 marca w przypadku faktycznego zawieszenia działalności. A zatem było to zwolnienie abstrakcyjne i generalne. Powyższe zwolnienie i zróżnicowanie stawek podatkowych mieści się granicach samodzielności gminy, w tym samodzielności finansowej oraz w konstytutywnym prawie do ustalania podatków lokalnych. W tym miejscu należy zauważyć, że nie można podzielić poglądu Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach co do braku rozróżnienia przez Radę Gminy w Poczesnej ulgi od zwolnienia . Według art. 3 pkt 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Dz.U. nr 137, poz. 926 z późn. zm.) w pojęciu ulg podatkowych mieści się także zwolnienie, jeżeli jego zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku. Powoływane przez organ nadzoru orzecznictwo Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego nie dotyczą wykładni art. 7 ust. 2 cyt. ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Reasumując należy stwierdzić, że zaskarżona uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach narusza przepisy prawa materialnego i z tych względów na podstawie art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. nr 74, poz. 368 z późn. zm.) orzeczono jak w sentencji wyroku. Ten artykuł pochodzi od: Regionalne Izby Obrachunkowe https://archiwum.rio.gov.pl/ Adres WWW tego artykułu to: https://archiwum.rio.gov.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=277