Regionalne Izby Obrachunkowe

Wyrok NSA Ośrodek Zamiejscowy w Gdańsku z dnia 9 stycznia 2003 r. (Sygn. akt SA/Gd 1968/02)
Data Tuesday, 05 October - 16:04:02
Temat: Orzecznictwo

Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Gdańsku
po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2003r. sprawy ze skargi Gminy Miejskiej Słupsk na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku z dnia 14 sierpnia 2002r., Nr 317/2002 w przedmiocie orzeczenia nieważności uchwały Rady Miejskiej w Słupsku wprowadzającej zmiany w budżecie Miasta Słupska na 2002r. w części dotyczącej wydatków na kulturę fizyczną i sport - oddala skargę.
UZASADNIENIE
Uchwałą Nr XLVI/571/02 z dnia 26 czerwca 2002r. Rada Miejska w Słupsku przystąpiła do utworzenia spółki akcyjnej pod nazwą "Słupskie Towarzystwo Koszykówki - Sportowa Spółka Akcyjna" w Słupsku. Spółkę zawiązano dnia 4 lipca 2002r. aktem założycielskim sporządzonym w formie aktu notarialnego Repertorium A numer 4801/2001. Gmina Miasta Słupsk objęła w Spółce 1000 akcji, o łącznej wartości 100.000,00zł, posiadając 20% kapitału akcyjnego Spółki, który zobowiązała się pokryć w całości środkami pieniężnymi, przy czym w roku 2002 Gmina zobowiązała się wpłacić 25% wartości objętego kapitału tj. kwoty 25.000 zł.
W związku z powyższym, uchwałą Nr XLVII/583/02 z dnia 10 lipca 2002r. Rada Miejska w Słupsku wprowadziła zmiany w budżecie Miasta Słupska na 2002 rok, w tym między innymi zwiększyła wydatki w dziale 926 - Kultura fizyczna i sport, rozdziale 92604 -Instytucje kultury fizycznej § 6010 - o wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego w kwocie 25.000zł.
Uchwałę tę następnie przekazano Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Gdańsku, która poddała ją badaniu. Po przeanalizowaniu jej treści, Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku podjęło w dniu 5 sierpnia 2002r. uchwałę Nr 309/2002, którą stwierdzono w badanej uchwale istotne naruszenie prawa i nakazano ich usunięcie w terminie do 13 sierpnia 2002r. w sposób wskazany w uzasadnieniu.
Wobec nie wykonania przez Radę Miasta Słupska powyższej uchwały w terminie w niej określonym Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku uchwałą Nr 317/2002 z dnia 14 sierpnia 2002r. orzekło nieważność uchwały Rady Miasta Słupska z 10 lipca 2002r. w sprawie zmian w budżecie miasta Słupska na 2002r. w części dotyczącej planu wydatków w dziale 926 rozdział 92604 § 6010 w kwocie 25.000zł.
W uzasadnieniu uchwały Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej stwierdziło, iż Rada Miasta Słupska podejmując przedmiotową uchwałę zaplanowała wydatek związany z realizacją zadania nie mieszczącego się w katalogu zadań gminy. W ten sposób Rada Miasta naruszyła w istotny sposób art. 111 ust.2 ustawy z dnia 26 listopada 1998r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 155, poz. 1014 z późn. zm.) w związku z art.10 ustawy z dnia 20 grudnia 1996r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. z 1996r. Nr 9, poz. 43 z późn. zm.).
Zadaniem utworzonej Sportowej Spółki Akcyjnej jest - zgodnie z § 5 statutu Spółki - uczestnictwo w profesjonalnych zawodach sportowych, promocja sportu oraz prowadzenie działalności na rzecz jego rozwoju i przedmiot ten odpowiada treści art.31 ust. 1 ustawy z dnia 18 stycznia 1996r. o kulturze fizycznej (Dz.U. Nr 25, poz. 113). Zgodnie zaś z art.3 pkt 5 tej ustawy sport profesjonalny jest rodzajem sportu wyczynowego, uprawianym w celach zawodowych, a jego wykonywanie powierzono powołanym Spółkom akcyjnym, a więc odrębnym podmiotom.
Tak więc - zdaniem Kolegium - Miasto Słupsk tworząc Sportową Spółkę Akcyjną rozpoczęło działalność gospodarczą, nie mającą charakteru użyteczności publicznej oraz nie wymienioną w ust. 1, 2 i 3 art. 10 ustawy o gospodarce komunalnej, jak również nie mającą ważnego znaczenia dla rozwoju gminy.
Prowadzenie działalności z zakresu sportu profesjonalnego nie mieści się w zadaniach wymienionych w art. 111 ust.2 ustawy o finansach publicznych. Przepisy tej ustawy, jak i przepisy ustawy o kulturze fizycznej nie stanowią, że gmina jest uprawniona do prowadzenia działalności z tego zakresu.
W skardze do Sądu administracyjnego Gmina Miejska Słupsk zarzuciła, iż uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku narusza przepis art.6, 7 ust. 1 pkt 10, art.86 i 87 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 10 ustawy o gospodarce komunalnej, a także art.4 ustawy o kulturze fizycznej.
W ocenie skarżącej Regionalna Izba Obrachunkowa wkraczając w działalność Gminy w sposób wynikający z zaskarżonej uchwały przekroczyła zakres spraw finansowych, które podlegają jej kontroli i naruszyła kompetencje określone m.in. w art.86 i art.87 ustawy o samorządzie gminnym.
Błędne jest również twierdzenie Izby, iż utworzenie przez Miasto Sportowej Spółki Akcyjnej, spowodowało rozpoczęcie działalności gospodarczej nie mającej charakteru użyteczności publicznej oraz nie wymienionej w ust. 1, 2 i 3 art. 10 ustawy o gospodarce komunalnej. Skarżąca wywodzi, że utworzona Spółka realizuje zadania z zakresu użyteczności publicznej, gdyż prowadzi działalność związaną ze sportem, a ta mieści się w zakresie zadań gminy wymienionych w art. 7 ust. 1 pkt 10 ustawy o samorządzie gminnym. Spółka promuje Miasto i działa na rzecz jego rozwoju i pozwala zaspokajać zbiorowe potrzeby mieszkańców gminy.
Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku odpowiadając na skargę podtrzymała dotychczasowe stanowisko i wniosła o oddalenie skargi.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga nie jest zasadna.
Na wstępie należy podkreślić, iż identyczna kwestia sporna jak w badanej sprawie była przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie zawisłej przed tym Sądem zarejestrowanej pod sygn. akt I SA/Gd 1977/99 i zakończonej wydaniem w dniu 6 grudnia 2000r. wyroku oddalającego skargę. Wywody i stanowisko przedstawione w tymże orzeczeniu skład orzekający w niniejszej sprawie podziela i uznaje, iż zaprezentowana w tym wyroku argumentacja ma pełne odniesienie do rozważanej sprawy.
Nie można zgodzić się z argumentacją strony skarżącej, że realizacja zadań z zakresu kultury fizycznej ukierunkowana na sport profesjonalny jest zadaniem o charakterze użyteczności publicznej i w związku z tym należy do zadań własnych gminy. Definicję zadań własnych gminy formułuje bowiem art. 6 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 1996r. Nr 13, poz.74 z późn. zm.), który stanowi, że do zadań gminy należą zadania publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. W tym wypadku współudział w spółce prawa handlowego, której podstawowa działalność polega na prowadzeniu wyczynowej działalności sportowej nastawionej na osiąganie zysku, nie może być zakwalifikowany do zadań publicznych. Tylko zadanie publiczne można zaliczyć do kategorii zadań o charakterze użyteczności publicznej, to znaczy takich, które w odniesieniu do gminy polegają na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej.
Zasadnicza odmienność między gospodarką komunalną a działalnością gospodarczą polega głównie na tym, że gospodarka komunalna nie ma celu zarobkowego. Musi się ona mieścić w ramach działalności komunalnej, a jej obligatoryjnym celem pozostaje wykonywanie zadań własnych gminy, a w tym zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty (zadań użyteczności publicznej). Gmina jest przede wszystkim organem władzy publicznej, przez co, siłą rzeczy, musi przejąć określone funkcje interwencyjne w gospodarce. Chodzi tu zwłaszcza o dziedziny działalności społecznie niezbędnej, w których podmioty prywatne nie są zainteresowane podjęciem działalności (np. brak opłacalności), o tworzenie nowych miejsc pracy, o podtrzymywanie lokalnych tradycji i lokalnych ośrodków aktywności gospodarczej i kulturalnej (np. przemysł ludowy, uzdrowiska, centra turystyki itd.). Podkreśla się, że o ile pożądana, a przynajmniej dopuszczalna jest działalność gmin ukierunkowana na potrzeby społeczne i użyteczność publiczną (konieczność pozyskania środków finansowych niezbędnych na realizację zadań), o tyle czysta działalność komercyjna gmin może w konsekwencji doprowadzić do zmonopolizowania niektórych rodzajów działalności przez gminę i odwracać jej uwagę od rzeczywistych potrzeb społecznych. Specyfika gminy, jako podmiotu gospodarującego środkami publicznymi, powoduje też, że w ostateczności o skali działalności gospodarczej gmin decydują ich cechy ustrojowe, prawnie ustalone źródła ich dochodów oraz zasady komunalnej gospodarki finansowej, które jednoznacznie wykluczają możliwość przekształcenia gmin w podmioty, których głównym lub jednym z wielu celów byłoby prowadzenie działalności gospodarczej obliczonej na osiąganie zysków (por. wyrok SN z 29 lipca 1993, III ARN 38/93).
W dotychczasowym orzecznictwie restryktywnie zapatrywano się też na przystępowanie gmin do spółek prowadzących działalność komercyjną (por. wyrok w sprawie II SA 739/94).
Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że zgodnie z definicją wynikającą z art.3 pkt 5 ustawy z 18 stycznia 1996r. o kulturze fizycznej (Dz.U. Nr 25, poz. 113 z późn. zm.), sport profesjonalny jest rodzajem sportu wyczynowego, uprawianym w celach zarobkowych. W celu jego wykonywania, zgodnie z rozdziałem 5 ustawy o kulturze fizycznej, powołuje się spółki akcyjne, działające na podstawie przepisów kodeksu handlowego, ze zmianami wynikającymi z ustawy o kulturze fizycznej. Przepisy tego rozdziału są więc lex specialis w stosunku do przepisów kodeksu handlowego i stąd odrębność spółek utworzonych na ich podstawie.
Z przepisów tych wynika, że utworzenie sportowej spółki akcyjnej będzie się wiązało z działalnością gospodarczą gminy prowadzoną na podstawie kodeksu handlowego i w celu uzyskania zysku.
Jednostka samorządu terytorialnego może przystępować i tworzyć spółki prawa handlowego, spełniające warunki wynikające z art. 10 ustawy z 20 grudnia 1996r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. z 1997r. Nr 9, poz.43 z późn. zm.). Utworzona Sportowa Spółka Akcyjna nie spełnia łącznych warunków wynikających z art.10 ust. 1 tej ustawy, gdyż jej powstanie nie wpłynie na stan bezrobocia, nie spełnia również warunku wynikającego z ust.2 tego artykułu, gdyż nie dotyczy zbycia lub rozporządzenia mieniem. Natomiast utworzenie sportowej spółki akcyjnej na podstawie art. 10 ust.3 ustawy ww. również jest niemożliwe, gdyż przystępowanie jednostek samorządu terytorialnego do spółek prawa handlowego jest możliwe tylko w przypadkach spółek zajmujących się czynnościami bankowymi i ubezpieczeniowymi oraz działalnością doradczą, promocyjną, edukacyjną i wydawniczą prowadzoną na rzecz samorządu terytorialnego, co w analizowanym przypadku nie występuje, bowiem wśród tej działalności nie wymieniono profesjonalnej działalności sportowej. Natomiast podejmowanie przez takie spółki działalności promocyjnej w zakresie sportu jest, zgodnie z treścią art.31 ust. 1 ustawy o kulturze fizycznej, w zakresie sportu profesjonalnego obowiązkowym zadaniem tego podmiotu. W związku z tym, powyższe zastrzeżenie ustawowe wyklucza w tym zakresie współudział gminy w jego realizacji, z uwagi na treść art.6 ustawy o samorządzie gminnym, który stanowi, że do zadań własnych gminy należą zadania nie zastrzeżone dla innych podmiotów. W tym zaś wypadku zadanie zostało właśnie zastrzeżone dla tych spółek.
Odnosząc się do zarzutu, że Spółka realizuje zadania promocyjne i inne ważne dla rozwoju Miasta Słupska, co powoduje, że spełniony jest warunek z art.10 ust.3 ustawy o gospodarce komunalnej, należy stwierdzić, że argument ten nie może skutecznie podważyć zaskarżonej do Sądu uchwały. Umieszczenie bowiem w Statucie w zakresie zadań Spółki tak nazwanego celu wśród bardzo wielu innych jej zadań (w tym m.in. poza działalnością sportową, działalność organizacji komercyjnych, wynajem nieruchomości, działalność informatyczna i handlowa) sprawia, że cel ten nie może zmienić oceny, iż podstawowym i zasadniczym celem Spółki jest realizacja zadań związanych ze sportem profesjonalnym.
Mając na uwadze powyższe, należy zgodzić się z oceną Kolegium RIO, że Miasto Słupsk tworząc Sportową Spółkę Akcyjną rozpoczęło działalność gospodarczą niedozwoloną przepisami prawa.
Konkludując powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że zaskarżony akt nie narusza prawa, dlatego należało orzec w myśl art.27 ust. 1 ustawy z 11 maja 1995r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 z późn. zm.).

Ten artykuł pochodzi od: Regionalne Izby Obrachunkowe
https://archiwum.rio.gov.pl/

Adres WWW tego artykułu to:
https://archiwum.rio.gov.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=707