Wyrok NSA Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z dnia 7 kwietnia 2000 r (Sygn. akt SA/Po 2375-2376/99) Data Wednesday, 23 October - 11:41:19 Temat: Orzecznictwo Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2000 r. przy udziale sprawy ze skargi Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu na uchwały Rady Gminy w Orchowie z dnia 16 września 1999 r. Nr XI/59/99 oraz z dnia 6 stycznia 1992 r. Nr XVIII/108/92- w przedmiocie środków do dyspozycji sołectw: I. stwierdza nieważność uchwały nr XI/59/99 Rady Gminy w Orchowie z dnia 16 września 1999 r. II. stwierdza niezgodność z prawem uchwały XVIII/108/92 Rady Gminy w Orchowie z dnia 6 stycznia 1992 r. Wyrok NSA Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z dnia 7 kwietnia 2000 r. Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2000 r. przy udziale sprawy ze skargi Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu na uchwały Rady Gminy w Orchowie z dnia 16 września 1999 r. Nr XI/59/99 oraz z dnia 6 stycznia 1992 r. Nr XVIII/108/92- w przedmiocie środków do dyspozycji sołectw: I. stwierdza nieważność uchwały nr XI/59/99 Rady Gminy w Orchowie z dnia 16 września 1999 r. II. stwierdza niezgodność z prawem uchwały XVIII/108/92 Rady Gminy w Orchowie z dnia 6 stycznia 1992 r. UZASADNIENIE Uchwałą z dnia 6 stycznia 1992 r. Nr XVIII/108/92 Rada Gminy w Orchowie ustaliła środki do dyspozycji sołectw: z zainkasowanego podatku rolnego w danym sołectwie - 32%, ze sprzedaży budynków i gruntów bez zadrzewienia stanowiących od 27 maja 1990r. własność mienia gminnego - uzyskane koszty pomniejszone o poniesione koszty wyceny, pomiarów itp. Określono również na co mogą być przeznaczone środki przekazane do dyspozycji sołectw. Zobowiązano samorządy wiejskie do przeznaczenia 5% środków z podatku rolnego na wsparcie działalności szkół i przedszkoli. Uchwałą z dnia 16 września 1999 r. Nr XI/59/99 Rada Gminy w Orchowie dokonała zmiany uchwały z 6 stycznia 1992 r. w ten sposób, że zamiast 32% z zainkasowanego podatku rolnego przeznaczono do dyspozycji sołectw 10% na czas spłaty kredytu na budowę hali sportowej. Skargę na powyższe uchwały wniosła Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu i wniosła o orzeczenie niezgodności uchwały Nr XVIII/108/92 z prawem oraz o stwierdzenie nieważności uchwały Nr XI/59/99. Regionalna Izba Obrachunkowa stwierdziła, że uchwała Rady Gminy Orchowo z dnia 6 stycznia 1992 r. w sprawie środków do dyspozycji sołectw jest sprzeczna z przepisami art. 7 ust. 2 ustawy Prawo Budżetowe (obecnie art. 124 ust. 4 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych /Dz.U. Nr 155, poz. 1014 ze zm./. Przepis art. 7 ust. 2 Prawa budżetowego stanowił, że środki do dyspozycji sołectw mogą być wyodrębniane corocznie w budżecie gminy. Przedmiotowa uchwała pozostaje w oderwaniu od uchwały budżetowej, jak również ustalonych przez Radę Gminy statutów sołectw. W statutach sołectw brak określenia zasad zarządzania i korzystania przez sołectwa z mienia komunalnego oraz rozporządzenia dochodami z tego źródła. I tak np. w treści statutu sołectwa Osówiec w § 11 podano, iż sołectwo zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz rozporządza dochodami z tego źródła na zasadach określonych w ust. 2 i 3, w których treści podano, iż Rada Gminy nie może uszczuplić dotychczasowych praw sołectw do korzystania z mienia komunalnego, zaś sołectwo ma prawo do pobierania opłat za korzystanie z tego mienia (dzierżawa, najem, użytkowanie) poprzez osoby trzecie i przeznaczenia je na potrzeby sołectwa. W przypadku przekazania sołectwu nowych składników mienia komunalnego sposób ich korzystania określa rada gminy. Z zapisu tego paragrafu nie wynika, jakim mieniem komunalnym zarządza sołectwo, nie zostały w nim określone zasady zarządzania i korzystania z mienia komunalnego, co jest sprzeczne z postanowieniami art. 18 ust. 2 pkt 7, art.48 i 51 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym. Ponieważ Regionalna Izba Obrachunkowa nie może stwierdzić nieważności tej uchwały z uwagi na upływ terminu jednego roku od daty jej podjęcia (6 stycznia 1992 r.) a uchwała jest sprzeczna z w/w przepisami prawa, toteż zasadny jest wniosek wydania orzeczenia przez Naczelny Sąd Administracyjny, że jest ona niezgodna z prawem. Regionalna Izba Obrachunkowa podnosi, iż Rada podejmując w dniu 16 września 1999r. uchwałę zmieniającą uchwałę z dnia 6 stycznia 1992 r. jako podstawę prawną wymieniła przepisy art. 18 ust. 2 pkt 7 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 109 ust. 2 ustawy o finansach publicznych. Żaden z tych przepisów nie reguluje sprawy środków do dyspozycji sołectw. Zgodnie z treścią art. 124 ust. 4 ustawy o finansach publicznych uprawnienia sołectw do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy oraz wydatki sołectw winny być corocznie określone w uchwale budżetowej. Rada nie określiła zakresu działania sołectw, zasad przekazywania sołectwom składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez sołectwa, natomiast statuty sołectw nie określają mienia komunalnego, zakresu korzystania przez sołectwa z tego mienia, ani też zakresu rozporządzania dochodami uzyskanymi z korzystania z mienia komunalnego. Powyższe stanowi naruszenie przepisu art. 18 ust. 2 pkt 7, art.48 i 51 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym. Ze względu na to, iż Rada Gminy w Orchowie nie uchyliła we własnym zakresie przedmiotowej uchwały w celu wyeliminowania jej z obrotu prawnego jako sprzecznej z prawem, a upłynął termin, w którym Regionalna Izba Obrachunkowa mogła podjąć rozstrzygnięcie nadzorcze stwierdzające nieważność przedmiotowej uchwały, uzasadniony jest wniosek o stwierdzenie nieważności tej uchwały przez Sąd jako sprzecznej z wyżej wymienionymi przepisami prawa. Zarząd Gminy w Orchowie pozostawił rozstrzygnięcie dotyczące obu Uchwał Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: Obowiązujący w 1992 r. art. 7 ust. 2 prawa budżetowego /Dz.U. Nr 4 poz. 18 z 1991 r/ stanowił, że w budżecie gminy mogą być wyodrębnione środki do dyspozycji sołectw. Zaskarżona uchwała z 1992 r. została podjęta w oderwaniu od uchwalonego budżetu gminy. Tylko bowiem w budżecie mogą być wyodrębnione środki do dyspozycji sołectw. Podjęcie uchwały Nr XVIII/l08/92 wyodrębniającej środki do dyspozycji sołectw poza budżetem narusza art. 7 ust. 2 wówczas obowiązującego prawa budżetowego. Orzeczono więc na podstawie art. 94 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym i art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy z 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. W dacie wydawania uchwały Nr XI/59/99 z dnia 16 września 1999 r. obowiązywała ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych /Dz.U. nr 155, poz. 1014/. W art. 124 ust. 4 tej ustawy wskazano, że wydatki jednostek pomocniczych gminy (a są nimi sołectwa) i uprawnienia tych jednostek do prowadzenia gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy może określać wyłącznie uchwała budżetowa. Z powyższego uregulowania wynika, że rozstrzyganie o środkach do dyspozycji sołectw poza budżetem gminy narusza powyższy przepis ustawowy. Zasady zarządzania i korzystania przez sołectwa z mienia komunalnego oraz rozporządzania dochodami gminy winny natomiast być określone w statutach sołectw. Skoro uchwała Nr XI/59/99 z dnia 16 września 1999 r. narusza obowiązujące prawo, orzeczono na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy z 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Ten artykuł pochodzi od: Regionalne Izby Obrachunkowe https://archiwum.rio.gov.pl/ Adres WWW tego artykułu to: https://archiwum.rio.gov.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=84