Kontrola funkcjonowania szkół mniejszości narodowych i etnicznych Data Tuesday, 03 April - 00:07:08 Temat: Wyniki kontroli NIK W październiku 2004r. na stronach internetowych NIK w dziale "Wyniki kontroli" została opublikowana "Informacja o wynikach kontroli funkcjonowania szkół mniejszości narodowych i etnicznych" (Nr ewid. 173/2004). W naszym serwisie prezentujemy skrót prasowy tej informacji natomiast pełny jej tekst można pobrać ze stron NIK. Kontrola została przeprowadzona w okresie od lutego do czerwca br. w MENiS oraz w 16 szkołach publicznych (podstawowych, gimnazjach i ogólnokształcących) prowadzących edukację dla uczniów mniejszości. W roku szkolnym 2003/2004 prowadzono naukę dla 48,8 tys. uczniów mniejszości narodowych (białoruskiej, litewskiej, niemieckiej, słowackiej i ukraińskiej) lub etnicznych (łemkowskiej i kaszubskiej), co stanowiło 0,8% ogółu uczniów w Polsce, w 607 szkołach publicznych i niepublicznych różnych typów. Celem kontroli była ocena realizacji zadań przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu i szkoły publiczne w zakresie umożliwiania uczniom należącym do mniejszości podtrzymywania i rozwijania poczucia tożsamości, poprzez naukę języka mniejszości oraz historii, geografii i kultury kraju pochodzenia bądź, w odniesieniu do mniejszości etnicznych, regionu zamieszkania. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działania Ministra Edukacji Narodowej i Sportu dotyczące organizacji kształcenia uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz realizację przez zbadane szkoły zadań w zakresie umożliwiania uczniom należącym do mniejszości podtrzymywania i rozwijania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej, mimo stwierdzonych uchybień. Minister Edukacji Narodowej i Sportu określił zasady funkcjonowania szkół mniejszości, włączył te szkoły w system sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych, wprowadził mechanizm finansowania zajęć edukacyjnych służących podtrzymywaniu i rozwijaniu poczucia tożsamości, a także realizował zadania edukacyjne w ramach programów rządowych na rzecz mniejszości litewskiej i romskiej. Dyrektorzy skontrolowanych szkół mniejszości prowadzili naukę języka oraz historii i kultury krajów pochodzenia mniejszości, jak i pozalekcyjne zajęcia artystyczne i inne, służące podtrzymywaniu i rozwijaniu poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów, a także współpracowali z organizacjami mniejszości narodowych i etnicznych. Stwierdzone w działalności Ministra Edukacji Narodowej i Sportu uchybienia polegały na niewystarczającym wsparciu udzielanym szkołom mniejszości w opracowywaniu programów nauczania z języków mniejszości oraz historii i geografii kraju pochodzenia mniejszości narodowej, wobec wprowadzenia wymogu odbywania zajęć z powyższych przedmiotów na podstawie programów i podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego przez ministra właściwego do spraw oświaty. Od czasu wprowadzenia reformy systemu oświaty w 1999 r. dopuszczono do użytku szkolnego tylko około jednej trzeciej wymaganych programów nauczania, a żadna ze skontrolowanych szkół mniejszości nie dysponowała kompletem dopuszczonych do użytku szkolnego podręczników szkolnych. Niedostateczny był również nadzór nad kuratorami oświaty w zakresie sprawowanego przez nich nadzoru pedagogicznego nad szkołami mniejszości, wskutek czego Ministerstwo nie dysponowało informacjami dotyczącymi jakości pracy tych szkół. Uchybienia w działalności skontrolowanych szkół mniejszości dotyczyły prowadzenia przez dyrektorów szkół nauki języka mniejszości i innych zajęć bez wymaganych w ustawie o systemie oświaty pisemnych wniosków złożonych w tej sprawie przez rodziców lub prawnych opiekunów dzieci albo uczniów, którzy ukończyli 16 lat (w 9 szkołach) oraz nieprzestrzegania wymaganego wymiaru godzin obowiązkowych zajęć z języka mniejszości (w 4 szkołach). Stwierdzono posługiwanie się w procesie kształcenia programami nauczania i podręcznikami szkolnymi, które nie posiadały wymaganego dopuszczenia do użytku szkolnego wydanego przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania (w 14 szkołach), a także: 1) niepełną realizację treści nauczania historii i geografii kraju pochodzenia mniejszości narodowej bądź braku ich wprowadzenia (w 10 szkołach), 2) niedostateczny nadzór pedagogicznego sprawowany przez dyrektorów szkół w przedmiotowym zakresie (we wszystkich skontrolowanych szkołach). Zdaniem NIK w dążeniu do zapewnienia realizacji zadań związanych z organizacją kształcenia uczniów należących do mniejszości, należy rozważyć opracowanie przez MENIS strategii rozwoju oświaty tych mniejszości. W celu wyeliminowania stwierdzonych podczas kontroli uchybień MENiS powinien: 1) wspierać szkoły mniejszości, w szczególności w zakresie opracowywania programów nauczania, 2) rozważyć uelastycznienie przepisów prawnych, dotyczących form składanych przez rodziców wniosków w sprawie prowadzenia nauki uczniów mniejszości, ułatwiające rodzicom i dyrektorom szkół spełnianie tego wymogu. W odpowiedzi na wystąpienie pokontrolne Minister Edukacji Narodowej i Sportu poinformował NIK o podjęciu realizacji wszystkich wniosków. W tym zakresie m.in.: podjęto działania związane z opracowaniem strategii rozwoju szkolnictwa mniejszości, dokonany zostanie przegląd autorskich programów nauczania (najlepsze z nich poddane zostaną procedurze dopuszczenia do użytku szkolnego) oraz opracowano zasady finansowania wydania i dystrybucji podręczników szkolnych przeznaczonych dla uczniów mniejszości. Kuratorzy oświaty, na których terenie funkcjonują szkoły mniejszości, powinni wspomagać te szkoły w zakresie opracowywania programów nauczania oraz uwzględniać w wojewódzkich programach doskonalenia specyfikę potrzeb zespołów nauczycieli tych szkół, a także wprowadzić, w ramach organizacji mierzenia jakości pracy szkół mniejszości, problematykę dotyczącą zachowania i rozwijania tożsamości narodowej, etnicznej i językowej. Dyrektorzy szkół mniejszości powinni dostosować statuty szkół do obowiązujących przepisów poprzez określenie celów i zadań szkół związanych z podtrzymywaniem i rozwijaniem poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej oraz realizować wymiar godzin i treści nauczania zgodnie z programami nauczania i podręcznikami szkolnymi dopuszczonymi do użytku szkolnego. Skontrolowani kuratorzy oświaty i dyrektorzy szkół zadeklarowali realizację wszystkich wniosków pokontrolnych. Opracowano w Departamencie Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego NIK Informacja pochodzi z serwisu internetowego Najwyższej Izby Kontroli http://www.nik.gov.pl Ten artykuł pochodzi od: Regionalne Izby Obrachunkowe https://archiwum.rio.gov.pl/ Adres WWW tego artykułu to: https://archiwum.rio.gov.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=1176