Kontrola warunków nauczania języków obcych w szkołach publicznych
Data Friday, 18 May - 15:34:09
Temat: Wyniki kontroli NIK


W listopadzie 2005r. na stronach internetowych NIK w dziale "Wyniki kontroli" została opublikowana "Informacja o kotroli warunków nauczania języków obcych w szkołach publicznych " (Nr ewid. 175/2005).

Kontrola została przeprowadzona z inicjatywy NIK, ze względu na istotne znaczenie znajomości języków obcych dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego i udziału Polaków w życiu społecznym i gospodarczym oraz szerokie zainteresowanie opinii publicznej tą problematyką.

Celem kontroli była ocena organizacji nauczania języków obcych w szkołach publicznych, w szczególności: przestrzegania obowiązującego wymiaru zajęć obowiązkowych i dopuszczalnej liczby uczniów w grupie zajęciowej oraz stosowania programów i podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego.

Kontrolę przeprowadzono w 67 szkołach publicznych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego z terenu wszystkich województw, z uwzględnieniem wszystkich etapów kształcenia, tj.: 17 szkołach podstawowych, 17 gimnazjach, 12 liceach ogólnokształcących, 12 szkołach i zespołach szkół zawodowych oraz 9 zespołach szkół różnych typów.

Nauka języków obcych w szkołach publicznych w Polsce jest obowiązkowa od 10 lat (od IV kl. szkoły podstawowej), w wymiarze 1-3 godzin tygodniowo na jeden język (w liceach i technikach obowiązuje nauka dwóch języków). Zakres nauki języków obcych może być zwiększany poprzez: dodatkowe godziny dydaktyczne na zajęcia obowiązkowe (przydzielane przez organ prowadzący), wprowadzenie nauki języków w formie przedmiotu dodatkowego lub zorganizowanie zajęć pozalekcyjnych.

Wśród nauczanych w szkołach publicznych obowiązkowo języków obcych najpowszechniej występują języki angielski i niemiecki; w roku szkolnym 2004/2005 języków tych uczyło się odpowiednio 65,3% i 34,2% ogółu uczniów w Polsce. Pozostałe języki obce nowożytne nauczane w ramach zajęć obowiązkowych, to: rosyjski (6,7% ogółu uczniów), francuski (3,4%), włoski (0,2%) i hiszpański (0,2%).

W szkołach objętych kontrolą struktura nauczania języków obcych nowożytnych w ramach zajęć obowiązkowych była następująca: angielski – 66,3% uczniów, niemiecki – 45,9% uczniów, rosyjski – 10,7% uczniów, francuski – 3,8% uczniów i hiszpański – 0,1% uczniów.

Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie warunki nauczania języków obcych w szkołach publicznych. Ocena ta wynika ze stwierdzenia istotnych nieprawidłowości w większości skontrolowanych szkół (tj. w 57, co stanowi 85,1% skontrolowanych szkół). Nieprawidłowości te polegały w szczególności na:

1) nieprzestrzeganiu wymagań w zakresie dopuszczalnej liczebności grup zajęciowych (w 36 szkołach, tj. 53,7%, w których w oddziałach liczących ponad 24 uczniów nie dokonywano podziału na grupy),

2) stosowaniu programów nauczania niedopuszczonych do użytku szkolnego lub nieodpowiednich dla danego typu szkoły (w 9 szkołach, tj. 13,4%),

3) stosowaniu podręczników niedopuszczonych do użytku szkolnego lub nieodpowiednich dla danego typu szkoły (w 15 szkołach, tj. 22,4%),

4) powierzaniu zajęć edukacyjnych nauczycielom nieposiadającym wymaganych kwalifikacji językowych i pedagogicznych (w 33 szkołach, tj. 49,3%).

Tylko w co siódmej skontrolowanej szkole (tj. w 10 szkołach - 14,9%) zapewniono warunki nauczania języków obcych określone w ramowych planach nauczania oraz niezbędną liczbę nauczycieli posiadających wymagane kwalifikacje do ich nauczania.

W grupie porównywalnych państw Unii Europejskiej, Polska należy do grupy krajów (wraz z Portugalią, Słowacją i Islandią), w których obowiązkowa nauka języków obcych w szkołach publicznych rozpoczyna się najpóźniej (w wieku 10 lat). W innych państwach nauka ta rozpoczyna się wcześniej, np. w Norwegii w wieku 6 lat, w Finlandii, Szwecji i Estonii w wieku 7 lat, a w Niemczech i Francji w wieku 8 lat.

Zdaniem NIK, kształcenie językowe młodzieży jest zadaniem publicznym, którego jakość realizacji będzie w dużym stopniu determinować udział absolwentów szkół w życiu gospodarczym oraz społecznym Polski, Europy i Świata. W tym aspekcie warunki kształcenia językowego w szkołach publicznych należy widzieć jako ważny problem społeczny i gospodarczy kraju.

W celu wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości, w ocenie Najwyższej Izby Kontroli, potrzebne jest stworzenie odpowiednich warunków do nauki języków obcych w szkołach publicznych.

Zdaniem NIK, Minister Edukacji i Nauki powinien rozważyć wprowadzenie obowiązkowej nauki pierwszego języka obcego od pierwszej klasy szkoły podstawowej i obowiązkowej nauki drugiego języka obcego w szkole podstawowej oraz określić standardy wyposażenia szkół w środki dydaktyczne do nauki języków obcych, a także:

1) określić podstawowe warunki niezbędne do realizacji przez szkoły
i nauczycieli zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz realizacji dydaktyczno – wychowawczego programu nauczania, z uwzględnieniem warunków nauczania języków obcych,

2) zobowiązać kuratorów oświaty do rzetelnego weryfikowania prawidłowości planowania organizacji nauczania języków obcych, powierzania zajęć odpowiednio wykwalifikowanym nauczycielom oraz stosowania programów i podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego.

Organy prowadzące szkoły publiczne powinny: zapewnić nauczycielom języków obcych doradztwo metodyczne, poprawić wyposażenie szkół w środki dydaktyczne do nauczania języków obcych oraz wspomagać szkoły w zakresie organizacji wymiany międzynarodowej dzieci i młodzieży.

Dyrektorzy szkół publicznych powinni uwzględniać w nadzorze pedagogicznym prawidłowość doboru przez nauczycieli programów nauczania i podręczników do nauki języków obcych oraz zapewniać uczniom ciągłość nauczania języka obcego z wcześniejszego etapu edukacji.

Kuratorzy oświaty powinni: dokonywać w szkołach przeglądu prawidłowości organizacji nauczania języków obcych i zatrudniania nauczycieli języków obcych oraz uwzględnić w problematyce sprawowanego nadzoru pedagogicznego ocenę zachowania w szkołach ciągłości nauczania języków obcych z niższego etapu edukacji i zrealizowania w cyklu nauczania obowiązującego wymiaru zajęć.


Informacja pochodzi z serwisu internetowego Najwyższej Izby Kontroli http://www.nik.gov.pl
Ten artykuł pochodzi od: Regionalne Izby Obrachunkowe
https://archiwum.rio.gov.pl/

Adres WWW tego artykułu to:
https://archiwum.rio.gov.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=1201