Gospodarowanie stałymi odpadami komunalnymi
Data Thursday, 22 May - 15:19:54
Temat: Wyniki kontroli NIK


We wrześniu 2002 r. na stronach internetowych NIK w dziale "Wyniki kontroli" została opublikowana "Informacja o wynikach kontroli gospodarowania stałymi odpadami komunalnymi" (Nr ewid. 20/2002).

W naszym serwisie prezentujemy skrót prasowy tej informacji natomiast pełny jej tekst można pobrać ze stron NIK.

Najwyższa Izba Kontroli z własnej inicjatywy przeprowadziła w II półroczu 2001 r. kontrolę gospodarowania stałymi odpadami komunalnymi przez 45 gmin z 8 województw. Badaniami objęto okres od 1 stycznia 1999 r. do końca I półrocza 2001 r.

Celem kontroli była ocena realizacji polityki gmin oraz wypełniania ustawowych zadań w zakresie gospodarki stałymi odpadami komunalnymi, a także kierunków wydatkowania środków na budowę, rozbudowę i modernizację obiektów oraz urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów.

Wyniki przeprowadzonej kontroli wskazują na poważne zaniedbania w gospodarowaniu stałymi odpadami komunalnymi.

1. Podstawowym instrumentem służącym realizacji polityki ekologicznej państwa na szczeblu gmin, powinien być program ochrony środowiska. Natomiast realizowana przez gminy polityka w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi (z nielicznymi wyjątkami) oparta była na działaniach podejmowanych doraźnie lub stanowiących jedynie pewne fragmenty programów ochrony środowiska. W 22 gminach nie prowadzono w ogóle ewidencji eksploatowanych i nie eksploatowanych składowisk z nieprzeprowadzoną rekultywacją oraz nielegalnych składowisk, a prowadzone w 4 gminach - nie uwzględniały nielegalnych i niezrekultywowanych.

2. Wszystkie skontrolowane gminy, z jednym wyjątkiem (Konopnica) opracowały i wprowadziły w życie zasady utrzymania czystości i porządku, realizując obowiązek wynikający z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zasady te były na ogół przestrzegane, a łamiący je byli karani mandatami bądź kierowano wobec nich wnioski do kolegiów ds. wykroczeń. Niedostateczna była natomiast realizacja obowiązku ustawowego, a mianowicie tworzenia warunków do selektywnej zbiórki i segregacji odpadów.

3. Składowiska odpadów komunalnych były generalnie lokalizowane w miejscach wyznaczonych do tego celu w trybie przepisów ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym.

4. Ponad 25 % składowisk odpadów komunalnych objętych kontrolą nie posiadało uregulowanego stanu formalnoprawnego wymaganego ustawą Prawo budowlane.

5. Badania w zakresie prawidłowości zlecenia robót budowlanych i eksploatacyjnych w latach 1999 - 2000 wykazały, że w 4 gminach doszło do naruszenia przepisów ustawy o zamówieniach publicznych. Dotyczyło to głównie udzielania zamówienia z wolnej ręki w sytuacjach, gdy przekraczały one wartości dopuszczalne dla tego trybu zamówień. Zaniedbano przy tym wystąpienia do Urzędu Zamówień Publicznych o ewentualne uzyskanie zgody Prezesa dla takich rozwiązań.

6. Istotne nieprawidłowości dotyczyły zasad i sposobu eksploatacji składowisk odpadów komunalnych. Eksploatacja 6 składowisk odbywała się bez instrukcji wymaganej ustawą o odpadach. W 8 innych gminach zasady określone w instrukcjach nie były przestrzegane. Zaniedbania polegające na niewłaściwej eksploatacji składowisk potwierdziły także badania przeprowadzone przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Wynika z nich, iż z 72 zaleceń wydanych przez ww. Inspekcję w latach 1999 - 2000, do czasu zakończenia kontroli NIK nie wykonano jeszcze 20 z nich.

7. Niewłaściwy był nadzór i kontrola nad prawidłowością eksploatacji składowisk głównie ze strony organów gmin. Działania w tym zakresie były niewystarczające, niekiedy jedynie formalne i śladowe. Tylko co czwarta gmina prowadziła kontrole składowisk odpadów i ich wyniki omawiała na posiedzeniach swoich organów.

8. Skala gospodarczego wykorzystania odpadów komunalnych w badanych gminach była niewielka - w 3 gminach wytwarzano energię elektryczną i biogaz (w Bydgoszczy w latach 1999 - 2000 włączono do krajowej sieci energetycznej 4.075.771 KWh; w Toruniu w ciągu godziny wytwarzano około 550 KWh energii cieplnej - eksploatacja tej instalacji, pierwszej w Europie o tak nowoczesnej technologii, przewidziana została na 20 lat)

9. Z wyjątkiem 4 gmin władze pozostałych podejmowały działania zmierzające do ujawnienia miejsc nielegalnego składowania odpadów komunalnych. W 29 gminach działania takie doprowadziły do ujawnienia ogółem 436 takich miejsc. Mimo działań podjętych w celu likwidacji tzw. "dzikich wysypisk", do czasu zakończenia kontroli NIK nadal nie udało się zlikwidować 53 takich miejsc. Związane jest to głównie z koniecznością poniesienia przez gminy kosztów likwidacji tych miejsc i rekultywacji terenu.

10. W zakresie wydatków gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości; w zakresie dochodów nieprawidłowości polegały na niewłaściwym naliczaniu kar za nielegalną wycinkę drzew (w Gniewkowie - woj. Kujawsko - Pomorskie), a także nieterminowym (nawet 5 miesięcy opóźnienia) przekazywaniu gminom środków należnych gminnym Funduszom.

11. W związku z wejściem w życie, już po okresie objętym kontrolą, przepisów niektórych ustaw, porządkujących niektóre kwestie będące przedmiotem niniejszej kontroli - NIK nie przedstawia wniosków de lege ferenda. NIK uważa natomiast za niezbędne podjęcie działań porządkujących i dyscyplinujących.

12. Do kierowników wszystkich skontrolowanych jednostek skierowano wystąpienia pokontrolne, w których oprócz ocen i uwag sformułowano łącznie 188 wniosków pokontrolnych.
Informacja pochodzi z serwisu internetowego Najwyższej Izby Kontroli http://www.nik.gov.pl
Ten artykuł pochodzi od: Regionalne Izby Obrachunkowe
https://archiwum.rio.gov.pl/

Adres WWW tego artykułu to:
https://archiwum.rio.gov.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=274