Realizacja dochodów z podatku od nieruchomości przez gminy Data Friday, 23 May - 09:14:53 Temat: Wyniki kontroli NIK W czerwcu 2002 r. na stronach internetowych NIK w dziale "Wyniki kontroli" została opublikowana "Informacja o wynikach kontroli realizacji dochodów z podatku od nieruchomości przez gminy (Nr ewid. 29/2002)" W naszym serwisie prezentujemy skrót prasowy tej informacji natomiast pełny jej tekst można pobrać ze stron NIK. Kontrola NIK wykazała, że w ostatnich latach wyraźnie wzrosły zaległości, głównie osób prawnych, z tytułu podatku od nieruchomości, spowodowane likwidacją przedsiębiorstw lub postawieniem ich w stan upadłości ( w stosunku do których nie podejmowano czynności egzekucyjnych). Na wzrost ten wpływ miała również opieszałość przy wystawianiu upomnień i tytułów wykonawczych. Skutki finansowe obniżek górnych stawek podatku od nieruchomości wyniosły 6,4%, skutki finansowe zwolnień w podatku od nieruchomości – 2,4% zrealizowanych dochodów z tego tytułu. Podatek od nieruchomości, zaliczany do podatków lokalnych, stanowi w całości dochód gminy i jest kształtowany w określonym zakresie przez organy gminy. Stanowi on znaczące źródło zasilania ich budżetów – około 25% ogółu dochodów własnych gminy. Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach. Rady gmin, na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zobowiązane są do określania wysokości stawek podatku od nieruchomości z tym, że stawki podatku nie mogą przekroczyć górnych granic stawek określonych art. 5 ust 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych i nie mogą być niższy niż 50% górnych granic tych stawek (art. 5 ust 2) Granice stawek podatkowych corocznie ulegają zmianie. Właściwy do określenia górnych granic staw podatku jest Minister Finansów, który określa je w drodze rozporządzenia. Do rady gminy należy też zarządzanie poboru tego podatku od osób fizycznych w drodze inkasa, określenie inkasentów i wysokości wynagrodzenia za inkaso oraz wprowadzenie opłaty prolongacyjnej z tytułu rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych w art. 7 ust. 1 wprowadza katalog zwolnień od podatku od nieruchomości. Poza zwolnieniami wymienionymi w ustawie, na podstawie art. 7 ust. 2, rada gminy, może wprowadzić inne zwolnienia nie przewidziane w powołanej ustawie. W 67 gminach objętych kontrolą dochody z tytułu podatku od nieruchomości na koniec 2000 r. w stosunku do 1999 r. wzrosły o 8,7%. Na wysokość dochodów osiągniętych z tego tytułu w poszczególnych latach istotny wpływ miały obniżki górnych stawek podatkowych oraz udzielone zwolnienia i ulgi – w okresie objętych kontrolą 2,5 lat - wyniosły one 13,35 % uzyskanych dochodów. Systematycznie rosły zaległości; w 1999 r. stanowiły one 30,7%, w 2000 r. – 34,7%, a na 30 czerwca 2001 r. – 62,2% zrealizowanych dochodów w tym okresie. Udział zaległości z tytułu podatku od nieruchomości w zaległościach podatkowych ogółem utrzymywał się na zbliżonym poziomie około 63%. Równocześnie w trakcie kontroli stwierdzono malejącą skuteczność egzekucji. W 1999 r. wyegzekwowano 21,3%, a w 2000 14,7% ogólnej kwoty zaległości. Przyczyną tego było – jak wykazała kontrola – opieszałość w wystawianiu upomnień i tytułów wykonawczych oraz trudna sytuacja finansowa osób prawnych (postawienie w stan upadłości lub likwidacja). Uchwały w sprawie zwolnień od podatku podjęło 58 rad gmin. Spośród nich w 16 wprowadzono zwolnienia, których celem był rozwój gospodarczy gmin i aktywizacja zawodowa mieszkańców, co było wyrazem polityki podatkowej danej gminy. Zdecydowanej większości ulg – aż 94,2% łącznej kwoty udzielono osobom prawnym. Kontrola wykazała jednak, że w toku postępowania o udzielenie ulg, organy podatkowe gmin naruszały przepisy Ordynacji podatkowej. Dotyczyło to w szczególności nieprzeprowadzania postępowania dowodowego przed udzieleniem ulg, załatwiania spraw po terminie określonym w ustawie oraz wydawania decyzji bez uzasadnienia faktycznego i prawnego. Szczególnym przypadkiem naruszenia Ordynacji podatkowej było wydawanie decyzji bez podstawy prawnej. Dotyczyło to wydawania decyzji o zaniechaniu poboru podatku po 1 stycznia 2001 r. Podstawą zaniechania poboru podatku był art. 22 § 2 pkt 1 lit. b Ordynacji podatkowej, który z dniem 1 stycznia został uchylony. Na podstawie nieobowiązującego od 1 stycznia 2001 r. – art. 22 § 2 pkt 1 lit. b - organy podatkowe 7 gmin wydały łącznie 72 decyzje o zaniechaniu poboru podatku na łączna kwotę 41,5 tys. zł. Większość – 45 rad gmin - nie skorzystała z możliwości uzyskania dodatkowych dochodów wynikających z wprowadzenia opłaty prolongacyjnej z tytułu rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności tego podatku. Ponadto kontrola ujawniła błędy w podejmowanych uchwałach rad gmin. Jedna z kontrolowanych rad podjęła bowiem uchwałę w trakcie roku podatkowego. W poszczególnych latach kilka z kontrolowanych rad gmin (w 1999 – 11; w 2000 – 8; w 2001 - 6 ) nie określiło stawek podatku od nieruchomości dla wszystkich kategorii opodatkowania. Natomiast w 8 gminach stawki podatku zostały określone nieprawidłowo - w jednej powyżej 100% stawki maksymalnej, a w 7 poniżej 50% tej stawki. Wyraźną niechęć – jak wynika z ustaleń kontroli – przejawiały gminy wobec ustawowego obowiązku przeprowadzania kontroli u podatników. W 16 gminach nie przeprowadzono żadnej kontroli, natomiast w pozostałych 51 kontrole objęły tylko od 0,2% do 2,0% ogólnej liczby podatników danej gminy. zdaniem Najwyższej Izby Kontroli kontrole podatkowe są właściwym instrumentem sprawdzania wywiązywania się podatników z obowiązków wynikających z przepisów prawa. Stwierdzono bowiem, że w 90% kontroli podatkowych wykazano nieprawidłowości, w wyniku których zwiększono wymiar podatku ogółem o 1.850,3 tys. zł i zmniejszono wymiar podatku o 360,3 tys. zł. Zastrzeżenia NIK budzi również jakość czynności sprawdzających, gdyż - jak się okazuje – ograniczają się one do pobieżnej analizy dokumentów i przyjmowania informacji podatników bez ich weryfikacji. Pobór podatku w formie inkasa wprowadziły rady 41 gmin. Wysokość wynagrodzenia w 37 gminach określono procentowo w stosunku do pobranej kwoty podatku, zaś w 4 gminach – kwotowo. Niezgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z 25 maja 1999 r. prowadzono ewidencję podatku od nieruchomości w 21 gminach. W trakcie kontroli okazało się, że nieprecyzyjne są przepisy dotyczące organu właściwego do uchwalania wzorów wykazów nieruchomości i deklaracji podatkowych. W związku z tym NIK wniosła o podjęcie przez Radę Ministrów działań zmierzających do znowelizowania ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w celu jednoznacznego wskazania rady gminy jako organu właściwego do określania tych wzorów. Informacja pochodzi z serwisu internetowego Najwyższej Izby Kontroli http://www.nik.gov.pl Ten artykuł pochodzi od: Regionalne Izby Obrachunkowe https://archiwum.rio.gov.pl/ Adres WWW tego artykułu to: https://archiwum.rio.gov.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=278