Funkcjonowanie wewnętrznej kontroli finansowej środków z Unii Europejskiej Data Tuesday, 12 August - 11:10:15 Temat: Wyniki kontroli NIK W maju 2002 r. na stronach internetowych NIK w dziale "Wyniki kontroli" została opublikowana "Informacja o wynikach kontroli funkcjonowania wewnętrznej kontroli finansowej środków z Unii Europejskiej (Nr ewid. 37/2002)" W naszym serwisie prezentujemy skrót prasowy tej informacji natomiast pełny jej tekst można pobrać ze stron NIK. Konieczne jest stworzenie jednolitego i spójnego systemu kontroli wewnętrznej wydatkowania środków publicznych, zarówno krajowych jak i unijnych – tak uznała Komisja Europejska (KE) w styczniu 2001 roku. Nieprzyjęcie odpowiednich regulacji prawnych w tym zakresie oznaczałoby niedotrzymanie zobowiązań negocjacyjnych w 28 rozdziale rokowań akcesyjnych tymczasowo zamkniętym już w połowie 2000 roku. Celem kontroli, obejmującej okres 1999 – 30.09.2001 i przeprowadzonej z inicjatywy własnej NIK, była ocena realizacji tego systemu; czy został on stworzony, czy funkcjonuje skutecznie i w sposób ciągły, czy spełnia unijne wymogi i międzynarodowe standardy kontroli wewnętrznej, czy nie stwarza okoliczności korupcjogennych. Jednym z najważniejszych elementów systemu jest audyt wewnętrzny badający m.in. dowody księgowe, zapisy w księgach rachunkowych, gromadzenie środków publicznych, dysponowanie nimi oraz gospodarowanie mieniem. W końcu 1998 r. KE i Rząd RP zawarły porozumienie, w którym określono, iż kontrolę finansową wydatkowania środków pomocowych przeprowadza kompetentny Krajowy Organ Kontroli Finansowej. Warunki stawiane przez KE jednostkom dopuszczonym do kontroli funduszy unijnych spełniają urzędy kontroli skarbowej jako instytucje niezależne od jednostek przyznających i wykorzystujących środki. Równocześnie odpowiedzialność za kontrolę finansową środków pomocowych ponosił do października 2001r. Pełnomocnik Rządu ds. Obsługi Środków Finansowych pochodzących z UE. NIK skontrolowała działalność Ministra Finansów, Pełnomocnika Rządu ds. Obsługi Środków Finansowych Pochodzących z UE, Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej oraz 4 jednostek wdrażających programy pomocowe UE - Fundacji “Fundusz Współpracy” (FFW), Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych (GDDP), Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). W okresie objętym kontrolą UE wartość przyznanych Polsce w ramach programu PHARE środków pomocowych wynosiła prawie 892,15 mln. €, z tego na rachunek Narodowego Funduszu Środków Pochodzących z UE Bruksela przekazała do dnia 30.09.01 sumę prawie 324 mln. €. (36% planu). W ramach 25 realizowanych już programów PHARE wykorzystano prawie 190 mln.€ (58% kwoty przkazanej). Na współfinansowanie realizacji w/w programów przez stronę polską zaplanowano ponad 1325 mln. €, z czego środki z budżetu państwa mają wynieść ponad 622 mln. €. Najważniejsze ustalenia kontroli Ujawniono, iż Pełnomocnik Rządu nie posiadał pełnych danych o wydatkowaniu kwot na współfinansowanie programów pomocowych, w szczególności dotyczących rozwoju instytucjonalnego administracji. Stwierdzono brak metodologii określającej, jakie wydatki mogą być zaliczane na współfinansowanie realizacji programów pomocowych. System kontroli finansowej środków pomocowych nie działał wystarczająco sprawnie i nie był spójny; ponadto nie spełniał wymagań KE w zakresie audytu wewnętrznego. W 2 (z 4 badanych) jednostkach, w FFW i PARP w 2001 roku co prawda utworzono komórki audytu wewnętrznego, ale ze względu krótki okres ich działania oraz brak procedur kontrolnych trudno było dokonać obiektywnej i niezależnej oceny gromadzenia i dysponowania środkami unijnymi. W dwóch pozostałych jednostkach do 31.12.01 w ogóle nie utworzono komórek audytu. Działania kontrolne dotyczące wydatkowania środków unijnych inspektorzy NIK ocenili jako niewystarczające. W okresie objętym badaniem Pełnomocnik Rządu nie przeprowadził żadnej kontroli w jednostkach wdrażających programy pomocowe ograniczając się do tzw. kontroli wstępnych (sprawdzenie wniosków o uruchomienie środków pomocowych). W tym okresie urzędy kontroli skarbowej tylko raz badały wydatkowanie środków pomocowych – w początkowej fazie programu PHARE 1998 roku. Pełnomocnik Rządu nie dokonał podziału zadań oraz nie określił zasad koordynacji i współpracy w zakresie kontroli środków unijnych z Generalnym Inspektorem Kontroli Skarbowej (GIKS). Inną nieprawidłowością było niewyodrębnienie przez Generalnego Inspektora w urzędach kontroli skarbowej “pionów” odpowiedzialnych za certyfikację i kontrolę środków pomocowych. Izba zwróciła uwagę na konieczność przeprowadzenia większej liczby szkoleń dla inspektorów kontroli skarbowej w zakresie kontroli wydatkowania środków unijnych. Stwierdzono i negatywnie oceniono brak uregulowań prawnych dotyczących funkcjonowania systemu kontroli środków pomocowych. Do dnia 3 grudnia 2001 roku w resorcie finansów opracowano jedynie założenia do odpowiedniego rozporządzenia mimo, iż powinno ono wejść w życie w styczniu 2002 roku. Rozporządzenie to nie zostało dotychczas wydane. Kontrola wykazała niskie zaawansowanie prac nad stworzeniem projektów podstawowych przepisów wykonawczych do ustawy o finansach publicznych dotyczących funkcjonowania kontroli finansowej i audytu wewnętrznego. Brak tych rozporządzeń może spowodować to, że komórki audytu wewnętrznego nie będą mogły prawidłowo realizować nałożonych na nie zadań. Kontrola wykazała, iż w GDDP oraz NFOŚiGW korzystając ze środków pomocowych nie uregulowały sprawy zabezpieczenia i przechowywania dokumentacji związanej z realizacją zadań a także nie wyznaczyły osób odpowiedzialnych za ich realizację. Inspektorzy wykryli w NFOŚiGW nieprawidłowości w realizacji programów pomocowych; m.in. przy wyborze wykonawców umów nie zadbano o wybór konsultantów z odpowiednim stażem i doświadczeniem zawodowym, co było niezgodne z procedurami obowiązującymi dla programu ISPA (Preakcesyjnego Instrumentu Polityki Strukturalnej). Najwyższa Izba Kontroli wyraża opinię, że jednostkami wdrażającymi programy pomocowe powinny być jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych, co umożliwiałoby wprowadzenie w nich jednolitych procedur kontroli finansowej i audytu wewnętrznego. Informacja pochodzi z serwisu internetowego Najwyższej Izby Kontroli http://www.nik.gov.pl Ten artykuł pochodzi od: Regionalne Izby Obrachunkowe https://archiwum.rio.gov.pl/ Adres WWW tego artykułu to: https://archiwum.rio.gov.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=332