Organizacja oraz finansowanie dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli Data Friday, 10 September - 09:07:13 Temat: Wyniki kontroli NIK W maju 2004r. na stronach internetowych NIK w dziale "Wyniki kontroli" została opublikowana "Informacja o wynikach kontroli organizacji oraz finansowania dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli (Nr ewid. 38/2004) W naszym serwisie prezentujemy skrót prasowy tej informacji natomiast pełny jej tekst można pobrać ze stron NIK. Kontrola przeprowadzona została przez NIK w drugiej połowie 2003 r., dotyczyła lat 2001-2003 i objęła 59 podmiotów, tj.: Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, 7 kuratoriów oświaty, 35 jednostek samorządu terytorialnego (7 województw samorządowych, 28 powiatów i gmin) oraz 16 placówek doskonalenia nauczycieli (2 centralne, podległe MENiS, i 14 wojewódzkich, w tym 1 filialną, podległych samorządom wojewódzkim). Kontrola wykazała nieprawidłowości w organizacji dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli, polegające w szczególności na braku rzetelnego rozpoznawania potrzeb szkoleniowych przez ponad połowę kuratoriów oświaty (4 z 7 skontrolowanych), a także przez znaczną część skontrolowanych wojewódzkich placówek doskonalenia nauczycieli (blisko 31%) i jednostek samorządu terytorialnego (40%, łącznie ze skontrolowanymi samorządami województw). W jednostkach samorządu terytorialnego jedną z głównych przyczyn niepełnego rozpoznania tych potrzeb było niewykonanie (lub niepełne wykonanie) przez dyrektorów części podległych szkół i placówek oświatowych obowiązku opracowania wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli. Stwierdzono brak należytego współdziałania pomiędzy kuratorami oświaty i urzędami marszałkowskimi przy ustalaniu planów pracy wojewódzkich placówek doskonalenia nauczycieli. Skutkiem tych nieprawidłowości była nadmierna koncentracja działalności szkoleniowej wojewódzkich placówek doskonalenia nauczycieli na realizacji zadań dodatkowych, całkowicie lub częściowo odpłatnych dla uczestników, kosztem zadań obowiązkowych określonych przepisami ustawy o systemie oświaty. W 9 z 13 skontrolowanych placówek odpłatna działalność szkoleniowa dotyczyła więcej niż 50% ogółu zorganizowanych w roku szkolnym form dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli, zaś w skrajnych przypadkach wskaźnik ten kształtował się powyżej 70%. W warunkach pogłębiania się zjawisk patologicznych w szkołach niewystarczający był, zdaniem NIK, zasięg dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli w zakresie wychowania i profilaktyki. Przykładowo: szkoleniami w ww. zakresie sfinansowanymi w latach 2001-2002 ze środków budżetowych będących w dyspozycji skontrolowanych kuratorów oświaty objęto w poszczególnych województwach tylko od 1% do 8% czynnych zawodowo, pełnozatrudnionych nauczycieli. Dostępność specjalistycznych form szkoleń organizowanych w wojewódzkich placówkach doskonalenia nauczycieli była ograniczona, ze względu na odpłatność pobieraną od uczestników. W ocenie NIK niezadowalający był nadzór pedagogiczny sprawowany przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu nad centralnymi placówkami doskonalenia nauczycieli oraz przez kuratorów oświaty nad pozostałymi publicznymi i niepublicznymi placówkami doskonalenia nauczycieli, zwłaszcza w zakresie mierzenia jakości pracy tych placówek (brak znaczącego postępu prac w tym zakresie stwierdzono zarówno w MENiS, jak i w 6 z 7 skontrolowanych kuratoriów oświaty). Wprowadzenie z dniem 1 stycznia 2002 r. nowych zasad finansowania dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli, określonych przepisami ustawy - Karta Nauczyciela, polegających m.in. na wyodrębnieniu w budżetach organów prowadzących szkoły i placówki oświatowe środków na dofinansowanie tej działalności w wysokości 1% planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli, spowodowało widoczne zmiany w strukturze wydatków budżetowych kierowanych na realizację ww. zadań. W 2002 r. w skali kraju odnotowano - w porównaniu z rokiem poprzednim - zwiększenie tych wydatków o ponad 27%, w tym wzrost o 88% wydatków z budżetów jednostek samorządowych (w grupie podmiotów skontrolowanych o ponad 20%) oraz obniżenie o ponad 36% wydatków z budżetów jednostek administracji rządowej (w grupie podmiotów objętych kontrolą o blisko 40%). Ustalono przy tym, że część wydatków na finansowanie dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli (np. w skontrolowanych powiatach i gminach ponad 32% ogółu wydatków poniesionych w 2002 r.) nie była klasyfikowana w odpowiednich rozdziałach klasyfikacji budżetowej. W zakresie finansowania dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli stwierdzono nieprawidłowości, polegające na niewyodrębnieniu w budżetach części organów prowadzących szkoły i placówki oświatowe środków na te cele (w 2002 r. w co piątej spośród skontrolowanych jednostek samorządu terytorialnego, w latach 2002 i 2003 w budżecie MENiS ) lub wyodrębnianiu środków w wysokości niższej od określonej przepisami ustawy – Karta Nauczyciela (w 2002 r. w około 23% skontrolowanych jednostek samorządu terytorialnego, w 2003 r. w około 26%). W większości (około 88%) skontrolowanych jednostek samorządu terytorialnego ujawniono również różnego rodzaju nieprawidłowości w dysponowaniu i gospodarowaniu środkami wyodrębnionymi w trybie ustawy – Karta Nauczyciela, m.in. nieopracowywanie wymaganych przepisami rocznych planów dofinansowywania form doskonalenia zawodowego nauczycieli (około 28% j.s.t.) oraz przyjmowanie wadliwych kryteriów podziału wyodrębnionych środków pomiędzy podległe szkoły i placówki oświatowe (około 31% j.s.t.). Wskutek wystąpienia powyższych nieprawidłowości środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli nie zawsze w pełni zostały wykorzystane, co stwierdzono w odniesieniu do ponad 71% spośród skontrolowanych jednostek samorządu terytorialnego, które w 2002 r. dokonały wyodrębnienia tych środków. We wnioskach pokontrolnych skierowanych do Ministra Edukacji Narodowej i Sportu NIK wskazała m.in. na potrzebę: zintensyfikowania nadzoru nad wykonywaniem przez kuratorów oświaty ustawowych zadań w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli (w szczególności dotyczących: badania potrzeb tego doskonalenia, opiniowania planów pracy placówek doskonalenia nauczycieli, sprawowania nadzoru pedagogicznego przez mierzenie jakości pracy tych placówek) oraz zbadania przez kuratorów oświaty prawidłowości wypełnienia przez dyrektorów wszystkich nadzorowanych szkół i placówek oświatowych obowiązku opracowania wieloletniego planu doskonalenia zawodowego nauczycieli. Odnośnie jednostek samorządu terytorialnego sformułowano wnioski dotyczące m.in. wyodrębniania w ich budżetach środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami oraz dokonywania racjonalnego podziału tych środków (z uwzględnieniem rzetelnie rozpoznanych, faktycznych potrzeb zgłaszanych we wnioskach składanych corocznie przez dyrektorów podległych szkół i placówek). W odniesieniu do urzędów marszałkowskich wskazano na potrzebę wypracowania – wspólnie z kuratorami oświaty i dyrektorami podległych wojewódzkich placówek doskonalenia nauczycieli – zasad sporządzania planów pracy tych placówek oraz sprawozdań z ich wykonania (celem zapewnienia precyzyjnego wyodrębnianie w ww. dokumentach form kształcenia ustawicznego nauczycieli wynikających z zadań obowiązkowych danej placówki i finansowanych w ramach jej planu finansowego). Opracowano w Departamencie Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego NIK Informacja pochodzi z serwisu internetowego Najwyższej Izby Kontroli http://www.nik.gov.pl Ten artykuł pochodzi od: Regionalne Izby Obrachunkowe https://archiwum.rio.gov.pl/ Adres WWW tego artykułu to: https://archiwum.rio.gov.pl/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=641