W czerwcu 2004r. na stronach internetowych NIK w dziale "Wyniki kontroli" została opublikowana "Informacja o wynikach kontroli gospodarowania gminnymi lokalami użytkowymi i efektywności zarządzania tymi lokalami" (Nr ewid. 2/2004)
W naszym serwisie prezentujemy skrót prasowy tej informacji natomiast pełny jej tekst można pobrać ze stron NIK.
Skrót prasowy z kontroli planowej Najwyższej Izby Kontroli Delegatury we Wrocławiu "Gospodarowanie gminnymi lokalami użytkowymi i efektywność zarządzania tymi lokalami w latach 2001-2003 I półrocze", przeprowadzonej na terenie Dolnego Śląska w 6 urzędach gmin i 6 ich jednostkach organizacyjnych - zakładach budżetowych, będących zarządcami komunalnego zasobu obiektów użytkowych, a to w: UMiG w Ząbkowicach Śląskich, UM w Świdnicy, UM w Jeleniej Górze, UM w Bolesławcu, UM w Legnicy i UM w Dzierżoniowie oraz w Zarządzie Budynków Komunalnych w Ząbkowicach Śl., Miejskim Zarządzie Nieruchomości w Świdnicy, Zakładzie Gospodarki Mieszkaniowej Nr 2 w Jeleniej Górze, Miejskim Zakładzie Gospodarki Mieszkaniowej w Bolesławcu, Zarządzie Gospodarki Mieszkaniowej w Legnicy i Zarządzie Budynków Mieszkalnych w Dzierżoniowie.
- Gminy nie w pełni wykorzystywały możliwości (ekonomiczne, społeczne) wynikające z gospodarowania będącymi ich własnością obiektami użytkowymi w postaci budynków, lokali, garaży i innych obiektów. Żadna ze skontrolowanych gmin nie sporządziła wymaganego ustawą o gospodarce nieruchomościami - planu wykorzystania zasobu nieruchomości. Wynikało to z nieokreślenia przez gminy docelowej wielkości komunalnego zasobu obiektów użytkowych oraz kierunków i sposobów jego zagospodarowania, a także finalnych form sprawowania nad nim zarządu. Polityka gmin odnosząca się do zagospodarowania komunalnym zasobem obiektów użytkowych, koncentrowała się wokół bieżącego załatwiania spraw w tym zakresie.
- Przyjęte przez wszystkie skontrolowane gminy regulacje w zakresie komunalnego zasobu obiektów użytkowych nie wystarczały do racjonalnego nim gospodarowania, nie zawsze miały odzwierciedlenie w obowiązującym stanie prawnym, niekiedy nawet były sprzeczne z tym stanem, co było działaniem nielegalnym. Odnosiło się to w szczególności do zarządzania przez zakłady budżetowe gmin, nie tylko własnością komunalną, ale także wspólnot mieszkaniowych i mieniem stanowiącym własność innych podmiotów.
- Na koniec czerwca 2003 r. własnością skontrolowanych gmin było ogółem 6.044 budynków i lokali użytkowych, garaży i innych obiektów użytkowych. W porównaniu do stanu na dzień 31 grudnia 2001 r. było to o 306 obiektów mniej. W przypadku 3 gmin, znajomość rzeczywistego ilościowego stanu komunalnych obiektów użytkowych nie była kompletna. Wynikało to z braku pełnej bądź nieuporządkowanej ich ewidencji, a także opóźnionej bądź błędnej kwalifikacji obiektów.
- Wszystkie skontrolowane gminy nie posiadały pełnego rozeznania stanu technicznego posiadanych budynków i lokali użytkowych, bowiem nie wykonywały z wymaganą Prawem budowlanym częstotliwością i zakresem, przeglądów okresowych obiektów budowlanych. Miały też miejsce przypadki niezaprowadzenia książek obiektu budowlanego. Zły stan techniczny części budynków i lokali użytkowych odstraszający potencjalnych nabywców i najemców, był wynikiem wieloletnich i bieżących zaniedbań remontowych i niewłaściwego utrzymania obiektów i ich otoczenia.
- Tylko w jednej gminie (Jelenia Góra) całością komunalnego zasobu użytkowego zarządzały wyłącznie powołane w tym celu samorządowe jednostki organizacyjne – zakłady budżetowe. Pozostałe 5 skontrolowanych gmin, zarządzanie nieruchomościami użytkowymi będącymi ich własnością, podzieliło pomiędzy siebie i zarządców. Sprawowanie przez gminy samodzielnego zarządu nad częścią komunalnego zasobu nieruchomości nie znajdowało racjonalnego uzasadnienia, zwiększało zatrudnienie bądź obowiązki pracowników, którym w urzędach przypisano dodatkowo prowadzenie spraw z tego zakresu, nie podnosiło sprawności zarządzania, bowiem w urzędach gmin nie zatrudniano osób legitymujących się licencjami na zarządzenie nieruchomościami. Tylko 3 z 6 skontrolowanych gmin planowało, w tym jedna podjęła przekształcenie jednostek organizacyjnych zarządzających komunalnym zasobem nieruchomości, w podmioty prawa handlowego.
- Przedmiotem obrotu nieruchomościami skontrolowanych gmin w badanym okresie było ogółem 4112 obiektów użytkowych, zaś dominującymi formami obrotu były: najem 2931 obiektów (71,3%) i sprzedaż 584 (14,2%). Wszystkie gminy dopuściły do nieprawidłowości związanych z procedurami udostępniania obiektów użytkowych, w szczególności dotyczących przygotowania, przeprowadzenia i udokumentowania postępowań przetargowych. Dwóch z 6 skontrolowanych zarządców, bez tytułu prawnego wykorzystywało na swoje siedziby nieruchomości będące własnością gminy, 3 zarządców pozwalało najemcom na wykorzystywanie lokali użytkowych na inne cele niż wynikające z zawartych umów najmu, a w 4 gminach niewłaściwie przekazywano nieruchomości użytkowe w trwały zarząd. W 6 z 12 skontrolowanych jednostkach ujawniono nieprawidłowości w naliczaniu opłat z tytułu udostępnienia obiektów użytkowych, skutkujące utratą dochodów gmin.
- Łączne dochody skontrolowanych gmin z tytułu gospodarowania komunalnym zasobem obiektów użytkowych wyniosły w badanym okresie – 113.709,4 tys. zł, w tym 44.984,4 tys. zł (39,6%) ze sprzedaży lokali użytkowych, 50.135,8 tys. zł (44,1%) z ich najmu i 9.979,6 tys. zł (8,8%) z podatku od nieruchomości. Dochody te w dochodach własnych ogółem skontrolowanych gmin stanowiły od 5,3 % do 24,7%. Dochody gmin z zagospodarowania obiektów użytkowych, pomniejszały tzw. „pustostany”. Z powodu ich niezagospodarowania (przez okres powyżej 2 miesięcy), skontrolowane gminy utraciły co najmniej 3.813,6 tys. zł, ponosząc jednocześnie koszty utrzymania i zabezpieczenia wolnych obiektów użytkowych w wysokości 1.073,6 tys. zł. Przyczynami niezagospodarowania pustostanów oprócz niezadowalającego ich stanu technicznego, był brak odrębnego, wychodzącego naprzeciw oczekiwaniom społecznym, podejścia gmin do rozwiązania tego problemu, poprzez np. opracowanie i wdrożenie atrakcyjnych ekonomicznie programów udostępnienia takich lokali zainteresowanym grupom odbiorców.
- We wszystkich skontrolowanych gminach utrzymywało się wysokie zadłużenie z tytułu udostępnienia komunalnych obiektów użytkowych. Na koniec czerwca 2003 r. wynosiło ogółem 10.680,1 tys. zł i było wyższe o 8,6 % od stanu z końca 2001 r. W zadłużeniu ogółem przeważały zaległości z tytułu najmu (8.373,1 tys. zł). Podejmowane działania windykacyjne nie zawsze były terminowe, wystarczające i skuteczne. Nie wykorzystywano nowych możliwości dochodzenia należności np. poprzez zewnętrzne wyspecjalizowane firmy windykacyjne. Systematyczności i skuteczności windykacji zadłużenia sprzyjał brak własnych uregulowań odnoszących się do zasad i trybu postępowania przy dochodzeniu należności z tytułu opłat za lokale użytkowe.
- Nadzór skontrolowanych gmin nad gospodarką komunalnymi obiektami użytkowymi, w tym nad zarządcami tych obiektów był niepełny, mało skuteczny i niewystarczający, bowiem sprowadzał się głównie do działań formalnych. Brakowało bezpośrednich udokumentowanych kontroli merytorycznych oraz ocen pracy zarządców. Poprawnie natomiast załatwiane były skargi dotyczące gospodarowania komunalnym zasobem użytkowym. Z ogółu 29 złożonych skarg do zakończenia kontroli NIK rozpatrzono 27, z czego 7 (26%) uznano za zasadne.
- W 4 z 12 skontrolowanych jednostkach zdefiniowano zjawiska i obszary zagrożone korupcją. Odnosiło się to w szczególności do przypadków szybkiej sprzedaży lokali użytkowych po przetargach na ich najem, przekazywania nieruchomości w dzierżawę bez przetargu, sposobu umarzania należności za lokale i obniżania stawki czynszu.
- Efekty finansowe kontroli w postaci stwierdzonych uszczupleń w dochodach skontrolowanych gmin wyniosły ogółem 4.155,3 tys. zł. W stosunku do kwoty 341,7 tys. zł NIK wnioskowała o podjęcie działań w celu jej odzyskania. W związku z ujawnionymi nieprawidłowościami w UM w Świdnicy, UM w Bolesławcu i w ZBK w Ząbkowicach, do właściwych komisji orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych, skierowano 4 wnioski o ukaranie łącznie 5 osób.
Informacja pochodzi z serwisu internetowego Najwyższej Izby Kontroli http://www.nik.gov.pl
|
