Wstęp
Zmiana
zasad wynagradzania nauczycieli wynikająca z nowelizacji ustawy Karta
Nauczyciela została wprowadzona w trakcie realizacji budżetów. Skutki
finansowe regulacji prawnych obciążyły samorządy, do zadań których należy
prowadzenie szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadpodstawowych, szkół
specjalnych, centrów, ośrodków i jednostek obsługi
ekonomiczno-administracyjnej szkół, a także prowadzenie innych jednostek
realizujących zadania pozaszkolne. Na realizację tych zadań samorządy
otrzymują część oświatową subwencji ogólnej.
Część
oświatowa subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu
terytorialnego, ustalona zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu
terytorialnego w łącznej kwocie nie mniejszej niż 12,8% planowanych dochodów
budżetu państwa i rozdzielona między jednostki według określonego rozporządzeniem
algorytmu, okazała się nie wystarczająca na pokrycie zobowiązań wynikających
z nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela. Niedoszacowanie kwoty części oświatowej
subwencji ogólnej niezbędnej na pokrycie dodatkowych kosztów skomplikowało
sytuację finansową budżetów samorządowych, w których wydatki związane z
finansowaniem oświaty stanowią około 40% wydatków ogółem (w 1999 r.
stanowiły w budżetach: gmin 39,6%, powiatów 42,8%, miast na prawach powiatów
37,8% wydatków ogółem). Trudna sytuacja finansowa budżetów samorządowych i
brak jednoznacznego stanowiska w sprawie przekazania należnych środków z budżetu
państwa, spowodowała konieczność realizacji ustawowo określonych zadań z
udziałem kredytów.
Określenie
zakresu finansowania zobowiązań wynikających z nowelizacji Karty Nauczyciela
kredytem wymagało przeprowadzenia dodatkowych badań w skali kraju. Regionalne
Izby Obrachunkowe, zgodnie z ustaleniami ze spotkania, które odbyło się 12
stycznia br. w kancelarii Prezesa Rady Ministrów, przyjęły zobowiązanie
przeprowadzenia wśród objętych nadzorem jednostek samorządu terytorialnego
badania ankietowego w zakresie określonym i uzgodnionym z Ministerstwem Finansów.
Przeprowadzone
w pierwszej dekadzie lutego br. badanie ankietowe miało na celu pozyskanie
informacji o wielkości kredytów i pożyczek zaciągniętych w 2000 r. i
planowanych do zaciągnięcia w 2001 roku, koszcie ich uzyskania oraz o
przypadających terminach spłaty.
W odpowiedzi na ankietę, której zakres określiło Ministerstwo Finansów,
jednostki samorządu terytorialnego przekazały następujące informacje:
Informacja o kredytach
zaciągniętych w 2000 r. na sfinansowanie wydatków związanych
z wdrożeniem nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela.
Harmonogram spłat kredytów zaciągniętych w 2000 r. na sfinansowanie wydatków związanych z wdrożeniem nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela, realizowanych w roku 2001 i latach następnych.
Informacja o kredytach planowanych do zaciągnięcia w 2001 r. na sfinansowanie wydatków związanych z wdrożeniem nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela.
Harmonogram spłat kredytów zaciągniętych w 2001 r. na sfinansowanie wydatków związanych z wdrożeniem nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela, realizowanych w roku 2001 i latach następnych.
Przekazane
z jednostek samorządu terytorialnego informacje, po uprzedniej kontroli
rachunkowej dokonanej przez właściwe regionalne izby obrachunkowe, zostały
naniesione na pliki danych w pełnym zakresie informacji i przekazane w dniach
9-15 lutego do Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu. Do Ministerstwa
Finansów pierwsze wyniki badań przekazano 15 lutego, a opracowaną w pełnej
szczegółowości bazę danych 19 lutego 2001 roku.
W
wyniku przeprowadzonego przez wszystkie Regionalne Izby Obrachunkowe badania
ankietowego uzyskano dane, które stanowiły podstawę opracowania aktualnej
informacji o wielkości kredytów i pożyczek zaciągniętych w 2000 r. i
planowanych do zaciągnięcia w 2001 r. przez jednostki samorządu
terytorialnego na sfinansowanie znowelizowanej Karty Nauczyciela. Celem
zapewnienia porównywalności z wynikami ustalonymi na podstawie
przeprowadzonego w drugiej dekadzie listopada 2000 r. badania pilotażowego, w
opracowaniu zachowano ten sam układ prezentowania wyników badania. W części
opisowej przedstawiono wyniki analiz w różnych przekrojach, w szerszym
zakresie przedstawiono terminy spłaty kredytów, w tym przypadających w roku
budżetowym. Szczegółowe wyniki badania przedstawiono w tabelach
z uwzględnieniem:
kredytów i pożyczek zaciągniętych w 2000 r. (tabele A),
kredytów i pożyczek zaciąganych i planowanych do zaciągnięcia w 2001 roku (tabele B).
Poziom
kredytów i pożyczek zaciągniętych i zaciąganych przez jednostki samorządu
terytorialnego poszczególnych szczebli na pokrycie skutków finansowych
nowelizacji ustawy, ustalony w wyniku badania przedstawia rysunek.