Wstęp

Zmiana zasad wynagradzania nauczycieli wynikająca z nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela została wprowadzona w trakcie realizacji budżetów. Skutki finansowe regulacji prawnych obciążyły samorządy, do zadań których należy prowadzenie szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadpodstawowych, szkół specjalnych, centrów, ośrodków i jednostek obsługi ekonomiczno-administracyjnej szkół, a także prowadzenie innych jednostek realizujących zadania pozaszkolne. Na realizację tych zadań samorządy otrzymują część oświatową subwencji ogólnej. Część oświatowa subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego, ustalona zgodnie z ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w łącznej kwocie nie mniejszej niż 12,8% planowanych dochodów budżetu państwa i rozdzielona między jednostki według określonego rozporządzeniem algorytmu, okazała się nie wystarczająca na pokrycie zobowiązań wynikających z nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela. Niedoszacowanie kwoty części oświatowej subwencji ogólnej niezbędnej na pokrycie dodatkowych kosztów skomplikowało sytuację finansową budżetów samorządowych, w których wydatki związane z finansowaniem oświaty stanowią około 40% wydatków ogółem (w 1999 r. stanowiły w budżetach: gmin 39,6%, powiatów 42,8%, miast na prawach powiatów 37,8% wydatków ogółem). Trudna sytuacja finansowa budżetów samorządowych i brak jednoznacznego stanowiska w sprawie przekazania należnych środków z budżetu państwa, spowodowała konieczność realizacji ustawowo określonych zadań z udziałem kredytów. Określenie zakresu finansowania zobowiązań wynikających z nowelizacji Karty Nauczyciela kredytem wymagało przeprowadzenia dodatkowych badań w skali kraju. Regionalne Izby Obrachunkowe, zgodnie z ustaleniami ze spotkania, które odbyło się 12 stycznia br. w kancelarii Prezesa Rady Ministrów, przyjęły zobowiązanie przeprowadzenia wśród objętych nadzorem jednostek samorządu terytorialnego badania ankietowego w zakresie określonym i uzgodnionym z Ministerstwem Finansów. Przeprowadzone w pierwszej dekadzie lutego br. badanie ankietowe miało na celu pozyskanie informacji o wielkości kredytów i pożyczek zaciągniętych w 2000 r. i planowanych do zaciągnięcia w 2001 roku, koszcie ich uzyskania oraz o przypadających terminach spłaty.
W odpowiedzi na ankietę, której zakres określiło Ministerstwo Finansów, jednostki samorządu terytorialnego przekazały następujące informacje:

  1. Informacja o kredytach zaciągniętych w 2000 r. na sfinansowanie wydatków związanych
    z wdrożeniem nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela.

  2. Harmonogram spłat kredytów zaciągniętych w 2000 r. na sfinansowanie wydatków związanych z wdrożeniem nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela, realizowanych w roku 2001 i latach następnych.

  3. Informacja o kredytach planowanych do zaciągnięcia w 2001 r. na sfinansowanie wydatków związanych z wdrożeniem nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela.

  4. Harmonogram spłat kredytów zaciągniętych w 2001 r. na sfinansowanie wydatków związanych z wdrożeniem nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela, realizowanych w roku 2001 i latach następnych.

Przekazane z jednostek samorządu terytorialnego informacje, po uprzedniej kontroli rachunkowej dokonanej przez właściwe regionalne izby obrachunkowe, zostały naniesione na pliki danych w pełnym zakresie informacji i przekazane w dniach 9-15 lutego do Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu. Do Ministerstwa Finansów pierwsze wyniki badań przekazano 15 lutego, a opracowaną w pełnej szczegółowości bazę danych 19 lutego 2001 roku. W wyniku przeprowadzonego przez wszystkie Regionalne Izby Obrachunkowe badania ankietowego uzyskano dane, które stanowiły podstawę opracowania aktualnej informacji o wielkości kredytów i pożyczek zaciągniętych w 2000 r. i planowanych do zaciągnięcia w 2001 r. przez jednostki samorządu terytorialnego na sfinansowanie znowelizowanej Karty Nauczyciela. Celem zapewnienia porównywalności z wynikami ustalonymi na podstawie przeprowadzonego w drugiej dekadzie listopada 2000 r. badania pilotażowego, w opracowaniu zachowano ten sam układ prezentowania wyników badania. W części opisowej przedstawiono wyniki analiz w różnych przekrojach, w szerszym zakresie przedstawiono terminy spłaty kredytów, w tym przypadających w roku budżetowym. Szczegółowe wyniki badania przedstawiono w tabelach
z uwzględnieniem:


Poziom kredytów i pożyczek zaciągniętych i zaciąganych przez jednostki samorządu terytorialnego poszczególnych szczebli na pokrycie skutków finansowych nowelizacji ustawy, ustalony w wyniku badania przedstawia rysunek.

powrót