Dotacje na działalność pożytku publicznego dla jednostek podległych (nadzorowanych) przez organ administracji.

w_lachiewicz · Dołączył: 12 Lis 2002 Posty: 337

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w niektórych swoich rozwiązaniach przyczyniła się do "swoistego" konkurowania o zlecenia zadań finansowanych dotacjami ze środków publicznych pomiędzy organizacjami pozarządowymi a jednostkami podległymi poszczególnym organom administracji. (Czy o to chodziło racjonalnemu ustawodawcy - trudno powiedzieć).

Przepisy art. 11 - 19 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. Nr 96, poz.873; z późn. zm.) określanej dalej jako: u.d.p.p.i.w. regulują zasady, według których organ administracji publicznej może zlecać realizację zadań publicznych na rzecz organizacji pozarządowej lub podmiotu wymienionego w art. 3 ust. 3 u.p.p. Ze szczegółowej lektury ww. przepisów wynika konkluzja, że organ może zlecać zadania publiczne nie tylko tej kategorii podmiotów. Ustawa dopuszcza bowiem do rywalizacji pomiędzy tymi "typowymi" uczestnikami obrotu prawnego, ale i także zakłada konkurowanie o zlecenia od organu miedzy nimi a jednostkami organizacyjnie podległymi organom administracji lub przez nie nadzorowanymi - określanymi dalej jako: j.p.n.
Podnoszone w pracach nad ustawą racio legis takiego rozwiązania, opierało się na założeniu, że przyczyni się ono do obniżenia kosztów funkcjonowania administracji publicznej (rządowej i samorządowej). Jednak wbrew temu, w obecnej praktyce stosowania ustawy budzi ono wiele kontrowersji, jeśli dopuszczony do konkursu ofert podmiot podległy lub nadzorowany, wygrał konkurs i oczekuje od zwierzchniego organu podpisania z nim umowy oraz wypłaty dotacji na sfinansowanie zadania.

Prawa i obowiązki j.p.n. w ww. ustawie ukształtowane zostały następującymi przepisami ustawy:
- art. 11 ust. 3 (mówi o uczestnictwie j.p.n. w konkursie);
- art. 13 ust.2 pkt 7 (zobowiązuje organ do podawania w ogłoszeniu o konkursie informacji o wysokości dotacji celowej przekazanej dotychczas na rzecz j.p.n. na realizację tego typu zadań, co zadanie z ogłoszenia);
- art. 15 ust. 1 pkt 1 (nakłada obowiązek oceny ofert j.p.n. wespół z ofertami "typowych" uczestników konkursu, pod kątem możliwości realizacji przez nie zlecanego zadania);
- art. 16 ust. 1 (określa prawa i obowiązki j.p.n. w przypadku wygrania konkursu, wraz z określeniem, że organ zawiera z nimi umowę, a na zlecone zadanie przekazuje dotację);
- art. 16 ust. 5 w zw. z art. 10 ust. 1 (nakłada na j.p.n obowiązek wyodrębnienia w ewidencji finansowej środków otrzymanych na realizację zadania zleconego umową - jako przychodów, kosztów i wyniku);
- art. 19 (zobowiązuje właściwego ministra do wydania rozporządzenia w sprawie wzorów ofert, umów i sprawozdań z uwzględnieniem potrzeby precyzyjnego określenia praw i obowiązków j.p.n.).

Dodatkowo status prawny j.p.n. uzupełniają przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 października 2003 r. w sprawie wzoru oferty realizacji zadania publicznego, ramowego wzoru umowy o wykonanie zadania publicznego i wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania (Dz.U. Nr 193, poz.1891) - zwanego dalej: rozporządzeniem z 29.10.2003 r. Przewidziane w nim wzór oferty, umowy i sprawozdania - uwzględniają posługiwanie się tymi wzorami przez j.p.n.

Do jednostek podległych lub nadzorowanych przez organu administracji, jako podmiotów, o których mowa w art. 18-19 u.d.p.p.i.w., zaliczają się zarówno jednostki organizacyjne systemu administracji rządowej podległe lub nadzorowane przez organy administracji rządowej (ogólnej i specjalnej), jak i jednostki podległe organom samorządów terytorialnych (gmin, powiatów i samorządów województw). Powyższe założenie nie wymaga uzasadnienia, podobnie jak i to, że przepis art. 16 ust. 1 u.d.p.p.i.w. dopuszcza składanie ofert wykonania zadania zarówno przez j.p.n. podległe organowi, który zorganizował konkurs, jak i przez j.p.n. niepodlegające organizatorowi konkursu, a podległe innym niż on organom administracji.

Co wymaga podkreślenia, przepisy prawa dotyczące zaciągania zobowiązań cywilnoprawnych oraz przepisy ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2003 r. Nr 15, poz.148; z późn. zm.) określanej dalej jako: u.f.p. - powodują, że uprawnieniami i obowiązkami j.p.n. z art. 11-19 u.d.p.p.i.w. prawo nie obejmie wszystkich podmiotów podległych lub nadzorowanych przez organizatora konkursu ofert lub przez inny organ administracji rządowej lub organy samorządów terytorialnych.
Zastosowane w art. 11 - 19 pojęcie "jednostki podległe organom administracji lub przez nie nadzorowane" obejmuje wyłącznie te podmioty, które w odróżnieniu od nadzorujących je organów administracji nie są obejmowane budżetem, ale samodzielnie prowadzą gospodarkę finansową, a zaciągając zobowiązania działają w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, jako odrębne od Skarbu Państwa i od j.s.t. osoby prawne.
Wśród jednostek tego typu występują nie tylko podmioty zaliczane do sektora finansów publicznych (w rozumieniu art. 5 u.f.p.), jak np. szkoły wyższe, jednostki badawczo-rozwojowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (w tym: przychodnie, szpitale, kliniki), czy instytucje kultury (w tym: biblioteki, domy kultury, teatry), ale i także niezaliczane do sektora finansów publicznych przedsiębiorstwa, banki i spółki prawa handlowego. (W przypadku ostatnio wymienionych osób prawnych chodzi wyłącznie o jednostki objęte nadzorem organów administracji, w stosunku do których Skarb Państwa lub samorząd terytorialny jest "podmiotem dominującym" w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji).

Ocena pozycji prawnej tych podmiotów (tj. publicznych osób prawnych) prowadzi do wniosku, że przepisy ustaw traktujących o ich zadaniach, gospodarce finansowej i ustroju nie stoją na przeszkodzie ani w zawieraniu przez nie umów w przedmiocie zlecenia zadania publicznego z nadzorującym je lub innym organem administracji, ani w przyjmowaniu przez nie w trybie art. 11 u.d.p.p.i.w. szczególnych dotacji celowych (ponad tymi dotacjami, które mogą dla nich przewidywać ustawy szczególne). Co również wymaga podkreślenia, procedury wyłaniania wykonawcy zadania z art. 11-19 u.d.p.p.i.w. stanowią istotny wyjątek od zasady powszechności stosowania wobec tych podmiotów procedur udzielenia zamówień publicznych z ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. Nr 19, poz.177; z późn. zm.).
Do kręgu j.p.n. obejmowanych regulacją z przepisów z art. 10-19 u.d.p.p.i.w. nie będą się należały jednostki budżetowe (art. 18 u.f.p.), ani jednostki gospodarki pozabudżetowej w rozumieniu art. 189 ust. 2 u.f.p. - to jest zakłady budżetowe (art. 19 u.f.p.) i gospodarstwa pomocnicze (art. 20 u.f.p.).
Jeśli idzie o jednostki budżetowe i jednostki gospodarki pozabudżetowej podlegające organizatorowi konkursu, to brak odrębnej osobowości prawnej uniemożliwia zawieranie umowy ze swoim organem zwierzchnim. Przepisy ustawy o finansach publicznych wykluczają ponadto możliwość składania oferty i zawierania umowy z jednostką budżetową podległą innemu organowi niż organizator konkursu. Ta kategoria jednostek budżetowych nie może samodzielnie decydować o swoich wydatkach (kosztach nowego zadania). Nie mogą przyjmować dotacji, jak również nie mają one możliwości prowadzenia związanej z nowym zadaniem odrębnej "księgowo" gospodarki finansowej.
Jeśli idzie o zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze podległe innemu (niż organizator) organowi administracji dopuszczalność przyjmowania przez nie dotacji przepisy art. 19 i art. 20 u.f.p. ograniczają wyłącznie do dotacji z macierzystego budżetu, czyli z tego, z którym się one rozliczają. Dla zakładów budżetowych są to dotacje na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe, dotacje przedmiotowe, dotacje podmiotowe oraz dotacje celowe na zadania inwestycyjne. Dla gospodarstw pomocniczych przepis zastrzega wyłącznie dotację na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe oraz dotację przedmiotową. Innych dotacji przepisy art. 19 i art. 20 u.f.p. nie przewidują.
Względy powyższe wykluczają dopuszczalność wyboru oferty, zawarcia umowy i przekazania dotacji celowej na rzecz jednostek budżetowych i jednostek gospodarki pozabudżetowej.

Dlatego wracając do osądu problemu - stwierdzić należy, że ocena tego, czy organ może zlecić zadania jednostkom podległym lub nadzorowanym nie powinna ograniczać się wyłącznie do oceny rzetelności oferty pochodzącej od j.p.n., ani do osądu czy statut danego podmiotu dopuszcza wykonawstwo zlecanego zadania. Stan przepisów prawa finansowego, w części dotyczącej zasad gospodarki finansowej poszczególnych kategorii j.p.n,. ogranicza krąg podmiotów, które będąc nadzorowanymi i podległymi& organom administracji w zgodzie z prawem mogą korzystać z uprawnień i obowiązków, jakie przewidują przepisy z art. 11-19 u.d.p.p.i.w. Zatem to tylko j.p.n. mające osobowość prawną mogą być wykonawcą zlecanego zadania i beneficjentem dotacji pokrywającej koszty jego wykonania.

W kraju pojawiają się odrębne sposoby interpretcji art. 11-19 u.d.p.p.i.w. w wyniku których otwarte konkursy ofert wygrywają jednostki budżetowe lub zakłady budżetowe i na rzecz tych podmiotów przekazywana jest dotacja celowa.
Nie wydaje się to być prawidłowe z punktu widzenia istoty dotacji celowej wynikającej z art. 69 ust. 4 u.f.p.

Zapraszam więc do dyskusji.

W.Lachiewicz

wojtania · Dołączył: 30 Lis 2002 Posty: 3136

...trudno się tym razem z Panem nie zgodzić.

Moim zdaniem ustawa o "pożytku" narusza Konstytucję, gdyż zmuszając jednostki organizacyjne jst do uczestnictwa w konkursach ofert narusza prawo JST do samostanowienia...w zatem samorzadowcy powinni zaskarżyć przepisy tej ustawy. Wydaje mi sie bowiem iz ustawa o "pożytku" jest wyłącznie efektem parlamentarnego lobbingu silnych i powiązanych politycznie organizacji. TW


	Web site derived from PostNuke , which is Free Software released under the GNU/GPL license Warunki użytkowania \| Polityka Prywatności \| Webmaster Copyright 2002- RIO Łódź