Część I
Sprawozdania z działalności RIO
i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2003 roku
Regionalne izby obrachunkowe, zwane dalej izbami, zgodnie z przepisem art. 171 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, są organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych. Zadania, organizację i zasady działania izb, a także regulacje dotyczące postępowania nadzorczego i kontrolnego określają przepisy ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (zwanej dalej ustawą o rio), zgodnie z którą izby są państwowymi organami nadzoru i kontroli gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotów wymienionych w ustawie.
W 2003 r. nastąpiła nowelizacja ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, a wprowadzone zmiany dotyczyły w szczególności spraw związanych ze sprawowanym przez izby nadzorem, rozszerzeniem uprawnień kontrolnych inspektorów kontroli oraz doprecyzowaniem procedur kontrolnych. Wprowadzono 6-letnią kadencję prezesa i pozaetatowych członków kolegium. Zmieniono system wynagradzania prezesa izby, zastępcy prezesa oraz etatowych członków kolegium przez przyjęcie tzw. mnożnikowego systemu wynagrodzeń.
Do ustawowych zadań izb należy:
nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związków w zakresie spraw finansowych określonych w art. 11 ust. 1 ustawy,
przeprowadzanie kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych podmiotów sektora finansów publicznych wymienionych w art. 1 ust. 2 ustawy,
wydawanie opinii w sprawach wymienionych w art. 13 ustawy,
prowadzenie działalności informacyjnej i szkoleniowej w zakresie objętym nadzorem i kontrolą,
dokonywanie kontroli formalnej i rachunkowej sprawozdań z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz wniosków o przyznanie części rekompensującej subwencji ogólnej,
rozpatrywanie spraw dotyczących powiadomień przez skarbnika o przypadkach dokonania kontrasygnaty na pisemne polecenie zwierzchnika,
orzekanie w sprawach odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych przez pracowników sektora finansów publicznych oraz inne osoby dysponujące środkami publicznymi.
Zgodnie z nowelizacją ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, obowiązującą od 29 listopada 2003 r., do zadań izb należy opracowanie analiz i opinii w sprawach określonych ustawami jak również opracowywanie raportów o stanie gospodarki finansowej na podstawie wyników działalności nadzorczej kontrolnej i opiniodawczej, w razie potrzeby wskazania organom jednostki samorządu terytorialnego powtarzających się nieprawidłowości lub zagrożenia niewykonania ustawowych zadań.
Na podstawie odrębnych przepisów do zadań izb należy również:
rozpatrywanie skarg i wniosków dotyczących działalności organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego - art. 229 pkt 1 kpa,
sporządzanie, na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów, zbiorczych sprawozdań w zakresie państwowego długu publicznego funduszy celowych posiadających osobowość prawną, samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, samorządowych instytucji kultury oraz samorządowych osób prawnych utworzonych na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, otrzymanych od jednostek samorządu terytorialnego, które są dla tych podmiotów organem założycielskim lub nadzorującym.
Ponadto, od 2003 r., na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców, izby mają obowiązek kompletowania w formie dokumentu elektronicznego sprawozdań jednostek samorządu terytorialnego w zakresie udzielonej pomocy publicznej oraz sprawozdań o zaległościach przedsiębiorców we wpłatach środków publicznych i przekazywania ich do organu nadzorującego oraz ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
Przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej zobowiązują izby, od 1 lipca 2003 r., do udostępniania i publikowania w urzędowym publikatorze teleinformatycznym - Biuletynie Informacji Publicznej - informacji publicznych. Ustawa ta określa zakres informacji, jaki podmioty zobligowane do udostępniania informacji publicznej powinny zamieścić w biuletynie w poszczególnych okresach czasowych. W 2003 r., wszystkie izby udostępniły w biuletynie informacje, w szczególności o: statusie prawnym, formie prawnej, organizacji, przedmiocie działalności i kompetencjach, organach i osobach sprawujących w nich funkcje i ich kompetencjach, majątku, którym dysponują, sposobach stanowienia aktów publiczno-prawnych, prowadzonych rejestrach, drukach, ewidencjach i archiwach oraz o sposobach i zasadach udostępniania danych w nich zawartych.
Organizację i zasady działania izb określa ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych oraz rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 14 stycznia 2000 r. w sprawie siedzib i zasięgu terytorialnego regionalnych izb obrachunkowych oraz szczegółowej organizacji izb, liczby członków kolegium i trybu postępowania.
W wyniku reformy administracyjnej, od 1999 r. funkcjonuje 16 izb, każda na obszarze jednego województwa. Organami izby są kolegium izby i komisja orzekająca w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Kolegium izby składa się z przewodniczącego, którym jest prezes izby oraz członków powołanych przez Prezesa Rady Ministrów spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu, w liczbie określonej w rozporządzeniu. Połowę składu kolegium izby stanowią członkowie powołani spośród kandydatów zgłoszonych do kolegium przez organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. Członkostwo w kolegium izby ma charakter etatowy lub pozaetatowy, z tym że pozaetatowy członek powoływany jest, zgodnie z ostatnią nowelizacją ustawy, na 6-letnią kadencję. Członkowie Kolegium działają również w 3-osobowych składach orzekających wyznaczonych imiennie - łącznie z przewodniczącym składu - przez prezesa izby. Do właściwości składów orzekających należy wydawanie opinii w sprawach określonych w ustawie o rio oraz w ustawie o finansach publicznych.
Do wyłącznej kompetencji kolegium izby należy:
ustalanie budżetów jednostek samorządu terytorialnego w przypadku nieuchwalenia uchwały budżetowej w terminie do dnia 31 marca roku budżetowego oraz orzekanie o nieważności uchwał i zarządzeń,
rozpatrywanie odwołań od opinii składów orzekających,
przyjmowanie sprawozdań z działalności kontrolnej i informacyjno-szkoleniowej izby,
uchwalanie wniosków do projektu budżetu izby oraz ramowego planu pracy,
przyjmowanie sprawozdań z wykonania budżetu oraz rocznego ramowego planu pracy, w tym planu kontroli,
rozpatrywanie zastrzeżeń do wniosków zawartych w wystąpieniach pokontrolnych,
opiniowanie kandydatów na członków kolegium,
wybór kandydata na prezesa izby,
uchwalanie regulaminu organizacyjnego izby,
podejmowanie uchwał w innych sprawach określonych w odrębnych przepisach.
Komisja orzekająca w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest organem orzekającym I instancji. Przewodniczącym komisji jest, z mocy ustawy, zastępca prezesa izby. Zastępców przewodniczącego oraz pozostałych członków w liczbie od trzech do dziewięciu osób, powołuje prezes izby. Komisja orzekająca działa na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych. Kadencja komisji trwa 4 lata.
Sprawami nie zastrzeżonymi ustawowo dla kompetencji kolegium izby, komisji orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz składów orzekających, kieruje prezes izby, a w czasie jego nieobecności zastępca prezesa. Po wejściu w życie nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, prezes izby wybierany jest przez kolegium izby, w drodze konkursu, spośród członków kolegium i innych osób spełniających wymogi określone w ustawie, na 6-letnią kadencję. Zasady przeprowadzania konkursu na prezesa izby regulują przepisy ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Poza ww. organami, określona przez Prezesa Rady Ministrów szczegółowa organizacja regionalnych izb obrachunkowych przewiduje:
dwa wydziały merytoryczne, których pracą kierują naczelnicy: wydział kontroli gospodarki finansowej oraz wydział informacji, analiz i szkoleń,
biuro izby, którym kieruje kierownik biura,
zespoły zamiejscowe realizujące zadania kontrolne, szkoleniowe i doradcze pod kierownictwem członka kolegium wyznaczonego przez prezesa izby. Siedziby zespołów zamiejscowych określił Prezes Rady Ministrów. Są nimi byłe miasta wojewódzkie oraz miasta: Sandomierz i Oświęcim,
komisję do rozpatrywania spraw dotyczących powiadomień przez skarbnika o dokonaniu kontrasygnaty na pisemne polecenie zwierzchnika. Komisję powołuje prezes spośród członków kolegium w liczbie 3 - 5 osób i wyznacza jej przewodniczącego.
Szczegółowy regulamin organizacyjny każdej izby opracowuje prezes, a uchwala kolegium izby.
W 1997 r., w wyniku zmiany ustawy o rio, utworzona została wspólna reprezentacja izb - Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych. W skład jej wchodzą prezesi oraz po jednym reprezentancie wybranym przez kolegia izb. Pracami Krajowej Rady kieruje przewodniczący wybrany spośród jej składu na dwuletnią kadencję.
[ Początek strony ]
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•