Wstęp | Część I - Streszczenie | Część I - Pełny tekst | Część II - Streszczenie | Część II - Pełny tekst

Część II Sprawozdania z działalności RIO
i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2003 roku

<< | >>

• 2.3.1. Dochody

• 2.3.2. Wydatki

• 2.3.3. Wynik, zobowiązania i należności

• 2.3.4. Podsumowanie

2.3. Wykonanie budżetu miasta stołecznego Warszawy

Rok 2003 był pierwszym pełnym rokiem realizacji budżetu miasta w nowej formule ustrojowej. Specyfika miasta stołecznego, jego ustroju a tym samym konstrukcji budżetu polega na tym, że oprócz zadań przewidzianych przepisami dotyczącymi samorządu gminnego i powiatowego, miasto wykonuje zadania wynikające ze stołecznego charakteru miasta, w szczególności zapewnia warunki niezbędne do:

• funkcjonowania naczelnych i centralnych organów państwa, zagranicznych przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych, organizacji międzynarodowych,

• przyjmowania delegacji zagranicznych,

• funkcjonowania urządzeń publicznych o charakterze infrastrukturalnym, mających znaczenie dla stołecznych funkcji miasta.

Konstrukcja budżetu m. st. Warszawy ma także swoją specyfikę, gdyż ustawa ustrojowa wprowadziła m. in. obowiązek utworzenia dzielnic jako jednostek pomocniczych miasta, które mają własny organ stanowiący - radę, wybieraną w wyborach powszechnych i zarząd dzielnicy wybierany przez radnych dzielnicy. Zadania i kompetencje dzielnic oraz zasady i tryb funkcjonowania ich organów ustawa odsyła do uregulowań statutowych (rada m. st. Warszawy nie uchwaliła dotychczas statutu, funkcjonuje jedynie tymczasowy regulamin urzędu). Dzielnice prowadzą gospodarkę finansową w oparciu o załączniki dzielnicowe do uchwały budżetowej m. st. Warszawy, stanowiące integralną część tej uchwały.

Ustawa wprowadzająca nowy ustrój Warszawy weszła w życie dnia 27 października 2002 r. Do tego czasu na obszarze obecnego miasta funkcjonowało 14 samodzielnych jednostek samorządowych (11 gmin warszawskich, powiat warszawski, miasto Wesoła i Związek m. st. Warszawy). Od 27 października do 31 grudnia 2002 r. miasto realizowało budżet ustalony w oparciu o art. 25 ustawy o ustroju miasta (ustalony przez Prezesa RIO). Z wyżej wymienionych względów przywołane w poniższej analizie dane za lata 2001 i 2002 należy traktować jako „umowny” budżet miasta, nie mniej posłużono się nimi dla niektórych porównań. Należy jednak mieć na uwadze, że „budżet miasta sprzed reformy” zawierający zestawienia łączne (sumy) poszczególnych pozycji budżetowych wszystkich funkcjonujących wtedy jednostek samorządowych może zniekształcać dane porównawcze, co wynika m. in. z powtarzających się pozycji budżetu (np. gminy warszawskie przeznaczały część swoich dochodów na cele ogólnomiejskie - środki te ujmowane były zarówno w dochodach i wydatkach gmin jak i w dochodach i wydatkach byłego Związku Komunalnego m. st. Warszawy).

2.3.1. Dochody

Źródła dochodów m. st. Warszawy, jako miasta na prawach powiatu, określa art. 54 ustawy o samorządzie gminnym i art. 56 ustawy o samorządzie powiatowym. Ustawa o ustroju miasta przewiduje, że część środków finansowych stanowiących dochód miasta przeznacza się do dyspozycji dzielnic (w załącznikach dzielnicowych do budżetu miasta). W budżecie m. st. Warszawy na 2003 r. zaplanowano pierwotnie dochody w wysokości 5 111 481 tys. zł, na koniec roku - w wyniku dokonywanych zmian - plan zakładał uzyskanie dochodów w kwocie 5 046 321 tys. zł. Osiągnięto dochody w wysokości 4 861 269 tys. zł, tj. 96,3% planu po zmianach.

Dochody m. st. Warszawy wg podstawowych źródeł w latach 2001 - 2003

W ostatnich trzech latach poziom uzyskiwanych dochodów miał tendencje malejącą. Zrealizowane dochody m. st. Warszawy w 2003 r. nie osiągnęły poziomu łącznych dochodów jednostek samorządowych miasta sprzed reformy. Były one o 616 316 tys. zł niższe i stanowiły 88,7% wykonania 2002 r., a uwzględniając wskaźnik inflacji - realny poziom dochodów w 2003 r. sięgał 87,9% wykonania roku 2002.

W dalszym ciągu głównym źródłem dochodów pozostawały dochody własne - stanowiły one 73,0% zrealizowanych dochodów ogółem i zostały wykonane w 95,1% planu. W porównaniu z 2002 r. miasto uzyskało dochody własne niższe o 467 249 tys. zł, tj. 88,4% wykonania roku 2002, a po uwzględnieniu wskaźnika inflacji - 87,6%. Znacznie niższe, bo o blisko połowę, były też otrzymane dotacje - o 348 150 tys. zł, tj. 51,9% wykonania 2002 r. a ich udział w dochodach ogółem spadł z 13,2% do 7,7% (w 2002 r., ze względu na specyfikę organizacji Policji w m. st. Warszawie - były powiat warszawski nie otrzymywał dotacji na Policję). Miasto otrzymało natomiast o 199 084 tys. zł wyższą subwencję ogólną (wykonaną w 100% planu) stanowiła ona 19,3% czyli blisko 1/5 dochodów miasta (w 2002 r. - 13,5%).

Najważniejsze źródła dochodów własnych w latach 2001 - 2003

Miasto uzyskało zaplanowane dochody z tytułu udziałów w podatkach dochodowych od osób prawnych (103,8% planu) oraz z wpływów z podatków i opłat (100,1% planu). Nie został zrealizowany plan dochodów z pozostałych źródeł: dochody z majątku wykonano w 81,2% planu, dochody z tytułu udziałów w podatkach od osób fizycznych - w 94,4%. W porównaniu z 2002 r. miasto uzyskało wyższe dochody z tytułu udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych (106,5% wykonania 2002 r.), wpływy z pozostałych źródeł były niższe niż w roku poprzednim (np. dochody z majątku stanowiły 62,4% wykonania 2002 r., pozostałe dochody - 68,6%). W strukturze dochodów własnych największy udział miały wpływy z udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych - 36,9% oraz wpływy z podatków i opłat - 28,8%. Wśród dochodów z podatków i opłat najwięcej środków uzyskano z podatku od nieruchomości - 564 214 tys. zł, tj. 15,9% dochodów własnych, z podatku od czynności cywilnoprawnych - 232 596 tys. zł (6,6%) z opłaty skarbowej – 74 407 tys. zł (2,1%), z podatku od środków transportowych - 68 512 tys. zł (1,9%).

Subwencja ogólna, jaką otrzymało miasto w 2003 r. wyniosła 938 037 tys. zł, stanowiła 19,3% dochodów ogółem i została wykonana w 100%. Złożyły się na to:

Dotacje celowe otrzymane w wysokości 376 392 tys. zł stanowiły 7,7% dochodów ogółem i zostały wykonane w 98,9%. Większość otrzymanych środków stanowiły dotacje na zadania własne - 216 117 tys. zł, tj. 57,4% otrzymanych dotacji oraz na zadania z zakresu administracji rządowej - 157 940 tys. zł, tj 42,0%. Pozostałe dotacje (na zadania realizowane na podstawie porozumień, otrzymane z funduszy celowych) stanowiły 0,6% otrzymanych dotacji.

2.3.2. Wydatki

Wydatki związane z realizacją zadań publicznych zostały zaplanowane pierwotnie w wysokości 5 791 733 tys. zł, w wyniku wprowadzanych zmian plan wydatków zamknął się kwotą 5 716 702 tys. zł. a wykonanie wyniosło 5 101 439 tys. zł, tj. 89,2% planu po zmianach. Były one niższe o 1 236 918 tys. zł niż w 2002 r., tj. o 19,5%, a po uwzględnieniu wskaźnika inflacji – 20,3%. O ile dochody miasta w 2003 r. stanowiły 88,7% dochodów uzyskanych w 2002 r., wydatki osiągnęły poziom 80,5% wykonania 2002 r. Zmieniła się także struktura wydatków – w 2002 r. wydatki inwestycyjne sięgały 27,6% wydatków ogółem w 2003 r. - tylko 15,9%, a udział wydatków bieżących wzrósł z 72,2% do 84,1%. Na inwestycje wydano 809 896 tys. zł tzn. o ponad połowę mniej (46,3% wykonania roku 2002, kiedy to na inwestycje poniesiono wydatki w wysokości 1 748 174 tys. zł). Wydatki inwestycyjne zostały wykonane w wysokości 70,5% planu.

Wydatki bieżące wykonano w 94,0% planu, przy czym wydatki na wynagrodzenia wykonano w 98,0% planu, pochodne od wynagrodzeń w 93,4%, dotacje w 96,9%, wydatki na obsługę długu w 83,4%, nie poniesiono wydatków z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji (środki w wysokości 1 322 tys. zł zabezpieczono w budżecie na pokrycie ewentualnych zobowiązań wynikających z udzielonych przez byłe gminy warszawskie poręczeń kredytowych). Wyższe wydatki w porównaniu z 2002 r. poniesiono na wynagrodzenia (o 47 044 tys. zł), w tym na wynagrodzenia osobowe o 45 002 tys. zł.

2.3.3. Wynik, zobowiązania i należności

Różnica między uzyskanymi dochodami i zrealizowanymi wydatkami wskazuje na wynik ujemny, który zaplanowany w uchwale budżetowej w wysokości 670 381 tys. zł, ostatecznie na koniec 2003 r. wyniósł 240 169 tys. zł. W 2002 r. ujemny wynik budżetów jednostek samorządowych miasta wynosił 860 772 tys. zł. Deficyt pokryty został kredytami, pożyczkami, wolnymi środkami oraz środkami z prywatyzacji majątku.

Stan zobowiązań m. st. Warszawy według tytułów dłużnych na koniec 2003 r. wynosił 1 809 681 tys. zł. Złożyły się na to zobowiązania z tytułu:

M. st. Warszawa ma przede wszystkim zobowiązania wobec:

Zadłużenie m. st. Warszawy na koniec 2003 r. (zobowiązania w stosunku do wykonanych dochodów) wynosi 37,2%.

Należności m. st. Warszawy wynoszą 566 686 tys. zł, z tego:

• kredyty i pożyczki - 1 840 tys. zł,

• wymagalne należności - 564 846 tys. zł.

2.3.4. Podsumowanie

1. Miasto stołeczne Warszawa w nowej formule ustrojowej uzyskało dochody niższe o 11,3% niż dochody łączne jednostek samorządowych miasta przed „reformą” (w 2002 r). W 2003 r. dochody własne stanowiły 88,4% wykonania sprzed roku, a wśród nich najniższą dynamikę wykazały dochody z majątku - 62,4%. Relatywnie niższe były otrzymane dotacje (51,9%), natomiast subwencja stanowiła 126,9% poziomu roku poprzedniego. Udział dochodów własnych w dochodach ogółem (73,0%) należy do najwyższych w kraju (średnia krajowa - 43,5%).
    

2. Wydatki m. st. Warszawy były niższe o ponad 1 236 918 tys. zł w porównaniu do 2002 r., zmniejszyły się znacznie wydatki na inwestycje, na które przeznaczono 809 896 tys. zł (w 2002 r. - 1 748 174 tys. zł), a ich udział w wydatkach ogółem obniżył się z 27,6% do 15,9% (średnia krajowa - 15,2%). Wydatki na wynagrodzenia wzrosły o 3,4%.
    

3. Deficyt budżetu miasta zmniejszył się z 860 772 tys. zł w 2002 r. do 240 169 tys. zł w roku 2003. Obniżenie kwoty deficytu było wynikiem niższej realizacji planowanych wydatków (89,2%) w porównaniu z wykonaniem planu dochodów (96,3%).
    

4. Zadłużenie miasta na koniec 2003 r. wyniosło 1 809 681 tys. zł i stanowiło 37,2% wykonanych dochodów. W stosunku do roku poprzedniego wskaźnik zadłużenia wzrósł o 7,5 punktu procentowego.
    

5. Dochody m. st. Warszawy na jednego mieszkańca wyniosły w 2003 r. 2 879 zł, wydatki 3 022 zł przy średniej krajowej odpowiednio 2 072 zł oraz 2 119 zł.
    

6. Budżet m. st. Warszawy stanowił: 6,1% dochodów wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w kraju, 6,3% wydatków, 10,5% zadłużenia. Natomiast w odniesieniu do wszystkich jednostek samorządu terytorialnego województwa mazowieckiego dochody m. st. Warszawy wyniosły 40,9%, wydatki 41,8% a zadłużenie 61,9%. W porównaniu z uzyskanymi dochodami wszystkich miast na prawach powiatu w kraju, dochody m. st. Warszawy wyniosły 17,7%.

[ Początek strony ]

<< | >>

• 1. Uchwalanie budżetu i jego zmiany •
• 2.1. Wykonanie budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego •
• 2.2. Wykonanie budżetów przez gminy •
• 2.3. Wykonanie budżetu miasta stołecznego Warszawy •
• 2.4. Wykonanie budżetów przez miasta na prawach powiatu •
• 2.5. Wykonanie budżetów przez powiaty •
• 2.6. Wykonanie budżetów przez województwa samorządowe •
• 3. Związki międzygminne i związki powiatów •
• 4.1. Gospodarka finansowa i zamówienia publiczne jednostek samorządu terytorialnego w wynikach kontroli regionalnych izb obrachunkowych •
• 4.2 Kontrola wykorzystania dotacji celowych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego przez podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych •
• 4.3. Funkcjonowanie wewnętrznej kontroli finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego •

Wstęp | Część I - Streszczenie | Część I - Pełny tekst | Część II - Streszczenie | Część II - Pełny tekst