7. Postępowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Do komisji orzekających w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych przy regionalnych izbach obrachunkowych w 2001 r. wpłynęło łącznie 2 289 wniosków o ukaranie. Z tego 1 937 wniosków złożyli rzecznicy dyscypliny finansów publicznych, 142 wnioski złożyli prezesi regionalnych izb obrachunkowych i 210 Najwyższa Izba Kontroli. Czyny, o których mowa we wnioskach popełnione zostały głównie w latach 1999-2000.

W 2001 roku liczba spraw skierowanych do komisji orzekających przy regionalnych izbach obrachunkowych z zawiadomień złożonych przez prezesów regionalnych izb obrachunkowych do rzeczników dyscypliny finansów publicznych i bezpośrednio wniosków o ukaranie była niższa o 737 spraw w porównaniu z rokiem 2000. Wzrosła natomiast liczba wniosków o ukaranie złożonych przez NIK i wniosków rzecznika złożonych na podstawie zawiadomień składanych przez NIK, UKS, ZUS. W wielu wnioskach o ukaranie obwinionym stawiane były zarzuty dotyczące kilku naruszeń dyscypliny finansów publicznych.

Stwierdzone rodzaje naruszeń dyscypliny budżetowej w latach 1993 - 1998 oraz dyscypliny finansów publicznych w latach 1999-2001

Lp.	Wyszczególnienie	Lata
Lp.	Wyszczególnienie	1993	1994	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001
I.	Ogółem:	169	934	1 669	1487	1807	2147	1 254	2 228	2 405
1.	Zaniechanie ustalenia należności jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych	16	44	53	48	47	25	24	66	65
2.	Przekroczenie zakresu upoważnienia do dokonywania wydatków ze środków publicznych	90	427	679	447	447	411	208	746	495
3.	Przekroczenie uprawnień do dokonywania zmian w budżecie lub planie jednostki budżetowej, zakładu budżetowego, gospodarstwa pomocniczego jednostki budżetowej lub funduszu celowego	7	33	94	34	27	19	6	23	10
4.	Niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie środków publicznych otrzymanych z rezerwy budżetowej oraz dotacji z budżetu lub z funduszu celowego	12	25	33	20	34	20	25	39	56
5.	Niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie środków funduszu celowego	1	0	2	4	1	0	3	6	7
6.	Niedokonanie pełnych i terminowych wpłat do budżetu przez zakład budżetowy lub gospodarstwo pomocnicze jednostki budżetowej	0	4	12	17	19	7	5	19	16
7.	Przekroczenie zakresu upoważnienia do zaciągnięcia zobowiązań obciążających budżet	4	42	61	117	62	60	99	103	112
8.	Wypłacenie wynagrodzeń w jednostce sektora finansów publicznych bez jednoczesnego wykonania obowiązku pobrania, odprowadzenia lub opłacenia świadczeń lub składek bez opłaty składek	4	98	274	370	357	695	183	98	127
9.	Naruszenie zasad udzielania dotacji z budżetu	x	x	x	x	x	x	14	7	15
10.	Przeznaczenie dochodów uzyskanych przez jednostkę budżetową na wydatki ponoszone w tej jednostce	2	20	18	11	6	12	1	18	56
11.	Zwłoka w regulowaniu zobowiązań jednostki sektora finansów publicznych powodująca uszczuplenie środków publicznych wskutek zapłaty odsetek za opóźnienie w zapłacie	x	x	x	x	x	x	5	24	77
12.	Naruszenie zasady, formy lub trybu postępowania przy udzieleniu zamówień publicznych	0	0	3	20	389	588	431	732	962
13.	Zaniechanie przeprowadzenia i rozliczenia inwentaryzacji lub dokonanie inwentaryzacji w sposób niezgodny ze stanem rzeczywistym	33	241	419	298	235	190	158	190	226
14.	Wykazanie w sprawozdaniu budżetowym danych niezgodnych z ewidencją księgową	0	0	21	101	167	111	59	138	146
15.	Zaniechanie zawiadomienia rzecznika dyscypliny finansów publicznych o ujawnionym naruszeniu dyscypliny finansów publicznych	0	0	0	0	16	9	1	14	17
16.	Zawiniona zwłoka w złożeniu przez rzecznika dyscypliny finansów publicznych wniosku o ukaranie oraz zawiniona zwłoka w prowadzeniu przez komisje orzekającą postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych	x	x	x	x	x	x	x	0	0
17.	Zwłoka lub zaniechanie wykonania prawomocnego orzeczenia komisji orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych	x	x	x	x	x	x	x	0	0
18.	Winni z art. 138 ust. 2	x	x	x	x	x	x	32	5	18

Z zestawienia tego wynika, że w 2001 r. w sposób znaczny wzrosła liczba naruszeń dyscypliny finansów publicznych z art. 138 ust. 1 pkt 1, pkt 4, pkt 8, pkt 10, pkt 11, pkt 12 i pkt 13. Zmniejszyła się natomiast liczba naruszeń polegająca na przekroczeniu zakresu upoważnienia do dokonywania wydatków ze środków publicznych, tj. art. 138 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych.

Komisje orzekające w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych przy regionalnych izbach obrachunkowych po rozpoznaniu wniesionych spraw o naruszenie dyscypliny budżetowej i dyscypliny finansów publicznych wydały w 2001 r. łącznie 2 300 orzeczeń z tego o uznaniu winnym 1 838. Ukarano ogółem 958 osób z tego:

Lp.	Wyszczególnienie	Liczba orzeczeń
Lp.	Wyszczególnienie	1993	1994	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001
1.	Ogółem	109	870	1634	1226	1411	1870	1208	2335	2300
2.	Upomnienie	43	316	392	254	356	631	426	858	787
3.	Nagana	6	83	121	77	74	190	148	172	150
4.	Kara pieniężna	3	61	103	80	73	191	57	54	20
5.	Zakaz pełnienia funkcji kierowniczych związanych z dysponowaniem środkami publicznymi	x	x	x	x	x	x	x	1	1
6.	Uznano winnym i odstąpiono od wymierzenia kary	48	312	634	534	661	543	384	846	880
7.	Uniewinnienie	9	98	384	281	247	315	193	404	462

Od orzeczeń wydanych przez komisje orzekające przy rio w 2001 r. wniesionych zostało 115 odwołań do Głównej Komisji Orzekającej przy Ministrze Finansów. Do 31 grudnia 2001 r. Główna Komisja Orzekająca rozpoznała 68 odwołań, z tego:

Stosowanie do postanowień art. 152 ustawy o finansach publicznych każdy uznany za winnego naruszenia dyscypliny finansów publicznych zwraca na rzecz Skarbu Państwa - koszty postępowania. Rozstrzygnięcie o zwrocie kosztów zamieszcza się w orzeczeniu lub postanowieniu. Koszty te określa się w wysokości 10% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego przed dniem wydania orzeczenia przez komisję orzekającą przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" zgodnie z art. 5 ust. 7 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowy funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.).

Zgodnie z przepisami Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 1999 r. w sprawie właściwości i trybu powoływania rzeczników dyscypliny finansów publicznych, organów orzekających oraz szczegółowych zasad postępowania w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych przewodniczący komisji orzekającej przekazując ukaranemu prawomocne orzeczenie o ukaraniu karą pieniężną oraz należnych kosztach wzywa go do uiszczenia zasądzonej kwoty w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Koszty i kary wpłacane są na rachunek dochodów izby, a następnie przekazywane na dochody budżetu państwa. W przypadku stwierdzenia, że zobowiązany nie wpłacił kary pieniężnej lub kosztów postępowania w podanych w wezwaniu terminach przewodniczący komisji orzekającej wszczyna postępowanie egzekucyjne w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W 2001 r. - po wezwaniu do zapłaty wpłacone zostały należności z tytułu wymierzonych kar w kwocie 36 174,20 zł i koszty postępowania w kwocie 251 441 zł. Wobec 39 osób przewodniczący komisji prowadzili postępowanie egzekucyjne we własnym zakresie i wyegzekwowali należności z tytułu kar pieniężnych na kwotę 3 500 zł, a z tytułu kosztów postępowania kwotę 5 848 zł. W 24 przypadkach tytuły wykonawcze skierowane zostały przez przewodniczących komisji do Urzędów Skarbowych, które wyegzekwowały należności z tytułu kar pieniężnych w kwocie 1 859 zł a należności z tytułu kosztów postępowania w kwocie 3 004 zł.