Wstęp | Część I - Streszczenie | Część I - Pełny tekst | Część II - Streszczenie | Część II - Pełny tekst

Część II Sprawozdania z działalności RIO
i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2002 roku

<< | >>

2.3.    Wykonanie budżetu Warszawy w 2002 roku

2.3.1.  Ustrój miasta stołecznego Warszawy

2.3.2.  Budżet Warszawy w 2002 roku

2.3.3.  Dochody

2.3.4.  Wydatki

2.3.5.  Wynik budżetu oraz zobowiązania

2.3.6.  Podsumowanie

2.3.1.  Ustrój miasta stołecznego Warszawy

            Ustawa z dnia 15 marca 2002 roku o ustroju miasta stołecznego Warszawy[18] weszła w życie z dniem wyborów samorządowych (27 października 2002 r.). Zniosła 11 gmin warszawskich (Bemowo, Białołęka, Bielany, Centrum, Rembertów, Targówek, Ursus, Ursynów, Wawer, Wilanów, Włochy), Związek m. st. Warszawy, powiat warszawski i jedno z sąsiednich miast (Wesoła). Utworzone zostało miasto stołeczne Warszawa - o statusie miasta na prawach powiatu - podzielone na 18 jednostek pomocniczych - dzielnic[19]. Mienie dotychczasowych jednostek samorządowych stało się mieniem m. st. Warszawy. Jako następca prawny wcześniej istniejących podmiotów m. st. Warszawa przejęło ich aktywa i pasywa, w tym także zobowiązania.

            Obszar miasta st. Warszawy został powiększony o obszar sąsiedniego miasta (Wesoła) - obecnie jedną z dzielnic.

            Do dnia wejścia w życie ww. ustawy jednostki te działały jako odrębne podmioty, w oparciu o własne budżety, natomiast na okres od 27 października 2002 roku do 31 grudnia 2002 roku, dla nowo utworzonej jednostki, budżet ustalił Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie - do czego obligował art. 25 ustawy o ustroju m. st. Warszawy.

            Miasto stołeczne Warszawa, oprócz zadań przewidzianych przepisami dotyczącymi samorządu gminnego i powiatowego, wykonuje zadania wynikające ze stołecznego charakteru miasta, w szczególności zapewnia warunki niezbędne do:

-         funkcjonowania naczelnych i centralnych organów państwa, zagranicznych przedsta­wicielstw dyplomatycznych i konsularnych, organizacji międzynarodowych,

-         przyjmowania delegacji zagranicznych,

-         funkcjonowania urządzeń publicznych o charakterze infrastrukturalnym, mających znaczenie dla stołecznych funkcji miasta.

2.3.2.  Budżet Warszawy w 2002 roku

Zmiana ustroju m. st. Warszawy w trakcie roku budżetowego, w terminie, który nie pokrywał się z okresami sprawozdawczymi (określonymi w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 13 marca 2001 r.[20] spowodował szereg utrudnień w prezentacji danych statystycznych dotyczących wykonania budżetu miasta za 2002 rok. Do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie ustawy, tj. do 26 października 2002 roku, część jednostek, które weszły obecnie w strukturę miasta jako dzielnice, funkcjonowało w oparciu o odrębne budżety, planowane na cały rok budżetowy, część (dzielnice byłej gminy Warszawa Centrum) w oparciu o plany finansowe ustalone także na rok przez radę gminy. Podstawą do określenia wysokości dochodów i wydatków w budżecie m. st. Warszawy na okres od 27 października 2002 roku do 31 grudnia 2002 roku była różnica między przewidywanym wykonaniem budżetów poszczególnych jednostek na dzień wejścia w życie ustawy a przewidywanym wykonaniem na koniec roku 2002. Wymagało to m.in. określenia wzajemnych powiązań między budżetem byłego m. st. Warszawy (Związku), powiatu warszawskiego a budżetami jednostek samorządowych z przyszłego obszaru miasta (np. wzajemnie udzielonych pożyczek, wpłat gmin warszawskich na tzw. cele ogólnomiejskie, itp.) oraz określenia zadań realizowanych na podstawie porozumień między tymi jednostkami (zadania te stały się z dniem wejścia w życie ustawy zadaniami miasta). Z tych względów wykorzystane w poniższej analizie sumy dochodów i wydatków jednostek samorządowych działających na obszarze m. st. Warszawy przed „reformą” należy traktować tylko jako „umowny” budżet miasta w 2002 roku. Niektóre bowiem pozycje dochodów i wydatków byłych gmin warszawskich powtarzały się jako dochody i wydatki byłego Związku m. st. Warszawy, np. wpłaty gmin do budżetu Związku na wydatki ogólnomiejskie realizowane na zasadzie wzajemnych porozumień (na komunikację zbiorową, oświetlenie, drogi, itp.), ponadto gminy warszawskie wpłacały do budżetu Związku 50% swoich dochodów z tytułu udziałów w podatkach od osób prawnych - co wynikało z poprzednio obowiązującej ustawy o ustroju m. st. Warszawy.

            Dla celów poniższej analizy wykorzystano:

-         sprawozdanie zbiorcze z wykonania budżetów na dzień 26 października 2002 roku byłych jednostek samorządowych, sporządzone przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Warszawie,

-         sprawozdanie z wykonania budżetu m. st. Warszawy za okres od 27 października 2002 roku do 31 grudnia 2002 roku.

W analizie nie odniesiono się do stopnia wykonania planu dochodów i wydatków, ponieważ dane dotyczące wykonania przedstawione w sprawozdaniach byłych jednostek obejmują niepełny rok budżetowy a wielkości planowane odnoszą się do całego roku. Dla potrzeb analizy porównawczej posłużono się danymi z 2001 roku doprowadzonymi do porównywalnych warunków (jednostek z obszaru m. st. Warszawy wg stanu po 27 października 2002 r.).

2.3.3.  Dochody

            Źródła dochodów m. st. Warszawy, jako miasta na prawach powiatu, określa art. 54 ustawy o samorządzie gminnym i art. 56 ustawy o samorządzie powiatowym. Ustawa o ustroju m. st. Warszawy przewiduje, że część środków finansowych stanowiących dochód miasta przeznacza się (w załącznikach dzielnicowych do uchwały budżetowej) do dyspozycji dzielnic[21].

Jednostki funkcjonujące na obszarze m. st. Warszawy w 2002 roku osiągnęły dochody w łącznej wysokości 5 477 585 tys. zł.

Wykonanie dochodów jednostek samorządowych Warszawy w latach 2001 i 2002

                *  Wykonanie 2002 r. – do dnia 26 października 2002 r.

               ** Wykonanie w okresie od 27.10.2002 r. do 31.12.2002 r.

            Łączne dochody jednostek funkcjonujących na obecnym obszarze m. st. Warszawy w 2002 roku nie osiągnęły poziomu dochodów z 2001 roku liczonych w porównywalnych warunkach. Były one niższe o 206 127 tys. zł i stanowiły 96,4% wykonania 2001 roku a uwzględniając wskaźnik inflacji - poziom realnych dochodów w 2002 roku sięgał 94,5% wykonania roku 2001.

Dochody jednostek samorządowych Warszawy wg podstawowych źródeł w 2002 r.

*   Wykonanie za 2002 rok do 26.10.2002 r.

** Wykonanie za okres 27.10.2002 do 31.12.2002 r.

            Dochody uzyskane w 2002 roku przez jednostki samorządowe z obecnego obszaru m. st. Warszawy były niższe od uzyskanych w 2001 roku we wszystkich podstawowych źródłach dochodów: dochody własne były niższe o 134 478 tys. zł, subwencje o 20 344 tys. zł, dotacje o 51 305 tys. zł.

            W dalszym ciągu głównym źródłem dochodów pozostawały dochody własne - stanowiły 73,3% wykonanych dochodów ogółem, subwencje - 13,5%, dotacje - 13,2% (w 2001 roku odpowiednio: 73,0%, 13,4%, 13,7%). W poszczególnych typach jednostek ich udział był zróżnicowany: dochody własne stanowiły 80,7% dochodów w byłych gminach warszawskich a tylko 18,8% w byłym powiecie warszawskim.

            Udział jednostek samorządowych Warszawy w wykonaniu dochodów własnych (liczonych łącznie dla obszaru Warszawy) w 2002 roku był zróżnicowany: gminy warszawskie - 54,9%, powiat warszawski - 2,1%, m. st. Warszawa (Związek) - 21,2%, Wesoła - 0,4%, m. st. Warszawa (miasto na prawach powiatu) - 21,4%.

            Na dochody własne uzyskane przez jednostki samorządowe Warszawy w 2002 roku w wysokości 4 014 090 tys. zł, złożyły się:

-         wpływy z podatków i opłat lokalnych - 1 027 909 tys. zł, tj. 25,6% dochodów własnych;

-         dochody z majątku - 315 708 tys. zł, tj. 7,9%;

-         udziały w podatkach dochodowych od osób fizycznych - 1 227 308 tys. zł, tj. 30,6%;

-         udziały w podatkach dochodowych od osób prawnych - 225 809 tys. zł, tj. 5,6%;

-         pozostałe dochody - 1 217 356 tys. zł, tj. 30,3%.

            Subwencje, jakie otrzymały wszystkie jednostki z terenu Warszawy w 2002 roku wyniosły łącznie 738 953 tys. zł, co stanowiło 13,5% dochodów ogółem. Złożyły się na to:

-         część oświatowa - 641 751 tys. zł, tj. 86,8% otrzymanej łącznej kwoty subwencji;

-         część rekompensująca - 95 797 tys. zł, tj.13,0%;

-         część podstawowa - 903 tys. zł, tj. 0,1%;

-         część drogowa i wyrównawcza - 502 tys. zł, tj. 0,1%.

            Subwencje były podstawowym źródłem dochodów byłego powiatu warszawskiego (51,5% wykonanych dochodów ogółem), w budżetach byłych gmin warszawskich stanowiły 16,1% dochodów, w byłej gminie miejskiej Wesoła - 23,5%. W m. st. Warszawie - mieście na prawach powiatu - stanowiły 5,9% dochodów ogółem (były Związek m. st. Warszawy nie otrzymywał subwencji).

            Udział jednostek „warszawskich” w wykonaniu subwencji w 2002 roku był następujący: gminy warszawskie - 59,6%, powiat warszawski - 30,9%, gmina miejska Wesoła - 0,7%, m. st. Warszawa (miasto na prawach powiatu) - 8,8%.

            Dotacje celowe otrzymane w 2002 roku przez jednostki samorządowe z obszaru Warszawy wyniosły 724 542 tys. zł i stanowiły 13,2% wykonanych dochodów ogółem. Złożyły się na nie:

-         dotacje na zadania z zakresu administracji rządowej - 168 964 tys. zł, tj. 23,3% otrzymanych dotacji;

-         dotacje na zadania realizowane na podstawie porozumień z organami administracji rządowej - 27 741 tys. zł, tj. 3,8%;

-         dotacje na zadania własne - 357 824 tys. zł, tj. 49,4%;

-         dotacje na zadania realizowane na podstawie porozumień między jst - 169 763 tys. zł, tj. 23,4%;

-         dotacje z funduszy celowych - 250 tys. zł, tj. 0,0%.

            Dotacje stanowiły ważne źródło dochodów byłego powiatu warszawskiego (29,7% dochodów ogółem), i byłego Związku m. st. Warszawy (27,6%), w gminach warszawskich stanowiły 3,2% wykonanych dochodów, w Wesołej 3,6%, w m. st. Warszawie (mieście na prawach powiatu) - 16,3%.

            W zrealizowanej w 2002 roku kwocie dotacji w wysokości 724 542 tys. zł udział jednostek „warszawskich” był następujący: gminy warszawskie - 12,1%, powiat warszawski - 18,1%, m. st. Warszawa (Związek) - 44,8%, Wesoła - 0,1%, m st. Warszawa (miasto na prawach powiatu) - 24,9%.

2.3.4.  Wydatki

            Wykonanie wydatków w jednostkach samorządowych m. st. Warszawy w 2002 roku zamknęło się łączną kwotą 6 338 357 tys. zł. W 2001 roku - w porównywalnych warunkach - zrealizowane wydatki wyniosły 6 218 460 tys. zł, w 2002 roku były wyższe o 1,9%, co oznacza, że - po uwzględnieniu wskaźnika inflacji - pozostały na poziomie wykonania poprzedniego roku (100,0%).

Wykonanie wydatków w jednostkach samorządowych Warszawy w latach 2001 i 2002

*   Wykonanie za 2002 rok do 26 października 2002 r.

** Wykonanie za okres 27.10.2002 do 31.12.2002 r.

W zrealizowanych w 2002 roku wydatkach, blisko połowa (48,5%) to wydatki byłych gmin warszawskich, wydatki byłego powiatu warszawskiego stanowiły 7,2%, Wesołej - 0,3%, m. st. Warszawy (Związku) - 23,7%; m. st. Warszawa (miasto na prawach powiatu) zrealizowało w okresie od 27.10.2002 r. do 31.12.2002 r. wydatki w wysokości 1 285 766 tys. zł, tj. 20,3% wszystkich rocznych wydatków jednostek z obszaru Warszawy.

Wydatki bieżące wykonano w wysokości 4 577 979 tys. zł, co stanowiło 72,2% ogółu wydatków, majątkowe - 1 760 379 tys. zł, tj. 27,8%.

            W porównaniu z 2001 r. wykonanie wydatków bieżących było wyższe o 2 036 tys. zł, majątkowych - o 117 861 tys. zł, inwestycyjnych - o 117 937 tys. zł.

Struktura wydatków jednostek samorządowych Warszawy w 2002 r.

*Wykonanie do 26.10.2002 r.

**Wykonanie w okresie od 27.10.2002 r. do 31.12.2002 r.

            Struktura wykonania wydatków bieżących w 2002 roku według podstawowych kierunków ich wydatkowania przedstawiała się następująco:

-         wydatki na wynagrodzenia - 1 395 886 tys. zł, tj. 30,5% wydatków bieżących, w tym na wynagrodzenia osobowe - 1 295 581 tys. zł, tj. 28,3%;

-         pochodne od wynagrodzeń – 264 669 tys. zł, tj. 5,8%;

-         dotacje – 841 247 tys. zł, tj. 18,4%;

-         wydatki na obsługę długu - 110 989 tys. zł, tj. 2,4%;

-         pozostałe wydatki - 1 965 187 tys. zł, tj. 42,9%.

            Udział jednostek samorządowych Warszawy w zrealizowanych wydatkach bieżących i majątkowych w 2002 roku przedstawiał się następująco:

Udział jednostek samorządowych Warszawy w zrealizowanych wydatkach miasta w 2002 r.

*   Wykonanie do 26.10.2002 roku.

** Wykonanie za okres 27.10.2002 r. do 31.12.2002 r.

            Najwięcej środków na inwestycje w Warszawie w 2002 roku pochodziło z budżetów byłych gmin warszawskich, które wydały na ten cel, w ciągu niespełna 10 miesięcy 2002 roku, kwotę 869 222 tys. zł, czyli 49,7% wszystkich środków inwestycyjnych w mieście. Były powiat warszawski przeznaczył na inwestycje 6 144 tys. zł, tj. 1,4% ogółu swoich wydatków, czyli 0,3% środków inwestycyjnych całego miasta. Najpoważniejszą część wydatków inwestycyjnych przeznaczono na inwestycje drogowe, na które (łącznie z zadaniami klasyfikowanymi w dziale 600 - Transport i łączność) wydano 1 224 235 tys. zł, czyli 70% wszystkich zrealizowanych wydatków inwestycyjnych. Na inwestycje w gospodarce komunalnej i ochronie środowiska (dział 900) przeznaczono 8,7% środków inwestycyjnych, na oświatę i wychowanie (dział 801) - 8,0%.

2.3.5.  Wynik budżetu oraz zobowiązania

Wynik

            Różnica między wykonanymi dochodami a zrealizowanymi wydatkami w budżetach jednostek samorządowych Warszawy w 2002 roku wskazuje na wynik ujemny, który wyniósł 860 772 tys. zł. W 2001 roku - w porównywalnych warunkach - deficyt wyniósł 534 748 tys. zł. Na 26 października 2002 roku, dzień zakończenia realizacji swoich budżetów, jednostki samorządowe Warszawy wykazały łączny deficyt w wysokości 681 870 tys. zł, z tego: gminy warszawskie - 340 385 tys. zł, powiat warszawski - 12 044 tys. zł, m. st.Warszawa (Związek) - 328 900 tys. zł, gmina miejska Wesoła – 540 tys. zł. Wśród ww. jednostek tylko 2 gminy warszawskie zamknęły swoje budżety nadwyżką o łącznej wysokości 13 893 tys. zł. Budżet m. st. Warszawy - miasta na prawach powiatu - za okres od 27 października do 31 grudnia 2002 roku zamknął się deficytem w wysokości 178 903 tys. zł.

            Na pokrycie deficytu przeznaczono przychody z kredytów, pożyczek, nadwyżki z lat ubiegłych oraz przychody z obligacji komunalnych.

Zobowiązania

            Ustawa o ustroju m. st. Warszawy (art. 20 ust. 5) stanowi, że zobowiązania i wierzytelności byłych jednostek samorządowych, zniesionych ww. ustawą, stały się z dniem wejścia w życie ustawy zobowiązaniami i wierzytelnościami m. st. Warszawy. Stan zobowiązań m. st. Warszawy, według tytułów dłużnych, na koniec 2002 roku wyniósł 1 627 559 tys. zł i obejmował zobowiązania byłych jednostek (11 gmin warszawskich, powiatu warszawskiego, miasta Wesoła i Związku Komunalnego m. st. Warszawy), z tytułu:

-         zaciągniętych pożyczek i kredytów w wysokości 1 598 779 tys. zł,

-         wykupu obligacji komunalnych - 22 700 tys. zł,

-         przyjętych depozytów - 4 118 tys. zł,

-         wymagalnych zobowiązań - 1 962 tys. zł.

Odnosząc stan zobowiązań na 31 grudnia 2002 roku do wykonanych dochodów liczonych łącznie w wysokości 5 477 585 tys. zł[22], wskaźnik zadłużenia Miasta Stołecznego Warszawy na dzień 31 grudnia 2002 roku wyniósł 29,7%.

2.3.6.  Podsumowanie

1.       W 2002 roku na obszarze obecnego miasta stołecznego Warszawy funkcjonowało 15 samodzielnych jednostek samorządowych. Część z nich - 11 gmin warszawskich, powiat warszawski, miasto Wesoła i Związek m. st. Warszawy - 26 października 2002 roku zakończyła realizację swoich budżetów zaplanowanych na rok budżetowy. Nowo utworzona jednostka, miasto stołeczne Warszawa mające status miasta na prawach powiatu, realizowała budżet zaplanowany na okres od 27 października 2002 roku do 31 grudnia 2002 roku.

2.       Dochody osiągnięte przez jednostki samorządowe Warszawy w 2002 roku wyniosły 5 477 585 tys. zł i były niższe niż uzyskane - w porównywalnych warunkach - w 2001 roku o 3,6%, realnie - po uwzględnieniu wskaźnika inflacji - o 5,5%.

3.       W dochodach jednostek samorządowych Warszawy wysoki udział miały dochody własne - 73,3%. Wskaźnik ten jest znacznie wyższy od średniej krajowej wynoszącej dla wszystkich jst 41,9%.

4.       Wydatki budżetowe jednostek samorządowych Warszawy wyniosły 6 338 357 tys. zł i były wyższe od zrealizowanych - w porównywalnych warunkach - w 2001 roku o 1,9%, zaś realnie pozostały na poziomie 2001 roku. Wydatki na inwestycje były wyższe od zrealizowanych w 2001 roku o 117 937 tys. zł, tj. o 7,2%. Ich udział w wydatkach ogółem wyniósł 27,6%.

5.       Wynik wykonania budżetu na koniec 2002 roku był ujemny i wynosił 860 772 tys. zł. W relacji do uzyskanych dochodów ogółem stanowił on 15,7%.

6.       Stan zobowiązań na koniec 2002 roku wynosił 1 627 559 tys. zł, co w odniesieniu do wykonanych dochodów stanowiło 29,7%.

<< | >>

• 1.       Uchwalanie budżetu i jego zmiany •
• 2.1.    Budżety jednostek samorządu terytorialnego w 2002 roku •
• 2.2.    Wykonanie budżetów przez gminy •
• 2.3.    Wykonanie budżetu Warszawy w 2002 roku •
• 2.4.    Wykonanie budżetów przez miasta na prawach powiatu •
• 2.5.    Wykonanie budżetów przez powiaty •
• 2.6.    Wykonanie budżetów przez województwa samorządowe •
• 3.       Związki międzygminne •
• 4.1.    Kontrola gospodarki finansowej i zamówień publicznych jednostek samorządu terytorialnego •
• 4.2.    Kontrola długu publicznego jednostek samorządu terytorialnego •
• 4.3.    Kontrola realizacji dochodów z tytułu opłaty planistycznej •
• 4.4.    Kontrola realizacji dochodów z tytułu opłaty adiacenckiej •

Wstęp | Część I - Streszczenie | Część I - Pełny tekst | Część II - Streszczenie | Część II - Pełny tekst