2.4.1. Dochody

Wykonanie planu dochodów

Dynamika dochodów

Dochody w przeliczeniu na jednego mieszkańca

2.4.2. Wydatki

Wykonanie planu wydatków

Dynamika wydatków

Struktura wydatków

Wydatki w przeliczeniu na jednego mieszkańca

2.4.3. Wyniki budżetów oraz zobowiązania miast na prawach powiatu

2.4.4. Podsumowanie

Miasta na prawach powiatu zwane "powiatami grodzkimi" w świetle obowiązującego prawa są gminami wykonującymi zadania powiatu. Jest to szczególna kategoria gmin - miast na prawach powiatu - realizujących zadania, które na obszarach innych gmin wykonuje powiat. W znaczeniu ustrojowym miasto takie pozostaje nadal gminą. Funkcje organów powiatu sprawują: rada miasta i zarząd miasta. W roku 2001 miasta na prawach powiatu przejęły szereg zadań, m. in. prowadzenie obsługi finansowej placówek rodzinnych, finansowanie stypendiów sportowych i wyróżnień dla zawodników osiągających wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym, opracowanie programów pomocy przedsiębiorcom, finansowanie policji z zakresu służby prewencyjnej, prowadzenie edukacji konsumenckiej poprzez powołanie rzeczników konsumenckich.

Miasta na prawach powiatu w 2001 r. uzyskały łącznie dochody w wysokości 23 667 121 tys. zł, co stanowiło 98,2% planu wynikającego z uchwał budżetowych (tabela 2.4.1.). Realizacja planów dochodów budżetowych zamknęła się w przedziale od 89,3% w Wałbrzychu do 104,4% w Bytomiu. Trzynaście miast nieznacznie przekroczyło poziom zaplanowanych dochodów.

Dynamikę dochodów i wydatków powiatów grodzkich z ważniejszych źródeł przedstawiono w tabeli 2.4.2. W porównaniu do roku 2000 zrealizowane dochody w skali kraju wzrosły nominalnie o 8,7%, a realnie o 3,2%. Dochody ze wszystkich źródeł w łącznych kwotach wykazały niewielki wzrost. Najwyższy wskaźnik dynamiki dotyczył subwencji ogólnej (115,2%), dochody własne uzyskały wzrost o 7%, a dotacje celowe o 3%. Spośród 65 miast na prawach powiatu w 12 odnotowano spadek realnych dochodów. Najwyższy spadek wielkości dochodów ogółem wystąpił w Świętochłowicach - o 33,2%. Przyczyną tego było otrzymanie w 2000 r. wysokich kwot dotacji na budowę Drogowej Trasy Średnicowej a w 2001 r. zmniejszenie o 53,4% poziomu uzyskanych dotacji celowych. Natomiast największy wzrost realnych dochodów uzyskały Tychy (14,2%), głównie dzięki wzrostowi (o 46,7%) wielkości udziałów we wpływach z podatków stanowiących dochód budżetu państwa.

Podkreślić należy znaczny wzrost udziałów w dochodach budżetu państwa miast województwa śląskiego - wskaźnik dynamiki 117,9%, a w roku poprzednim wskaźnik ten wyniósł 96,2%. Zmiana ta wynika głównie z zaliczenia miast śląskich do gmin górniczych, które zgodnie z art. 7a ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002 uzyskały w 2001 r. wyższy (32,6%) wskaźnik udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zmniejszenie wielkości udziałów w dochodach budżetu państwa w stosunku do roku poprzedniego odnotowały miasta województwa podkarpackiego i lubuskiego. Świadczy to o pogarszającej się sytuacji gospodarczej tych regionów.

Zrealizowane w wysokości 23 667 121 tys. zł dochody budżetów miast na prawach powiatu pochodziły w 47,6% z dochodów własnych, w 33,1% z subwencji ogólnej, a w 19,3% z dotacji celowych. W porównaniu do roku poprzedniego zwiększył się udział subwencji ogólnej i jednocześnie zmalał udział dotacji celowych i dochodów własnych. Z analizy danych ujętych w tabeli 2.4.3. wynika, że struktura dochodów w poszczególnych miastach była bardzo zróżnicowana.

Dochody własne stanowiły od 25,1% w Przemyślu do 64,4% w Sopocie, a subwencja ogólna - od 22,8% do 46,9%. W czterech województwach: lubelskim, podkarpackim, podlaskim i świętokrzyskim dochody własne nie osiągnęły poziomu 40% w strukturze dochodów. Wynika to z niskiego poziomu aktywności gospodarczej tych regionów. Prawie dwie trzecie powiatów grodzkich odnotowało spadek udziału dochodów własnych w dochodach ogółem, ale nie w każdym przypadku oznaczało to zmniejszenie wielkości uzyskanych dochodów - tylko 10 jednostek wykazało obniżkę kwot dochodów.

Udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych i w podatku dochodowym od osób prawnych stanowiły w 2001 roku 17,2% dochodów ogółem. Rozpiętość od 7,7% do 25,2% łącznych dochodów wynika z różnic w stopniu zurbanizowania, wysokości bezrobocia, ilości podatników podatku dochodowego i wysokości osiągniętych przez nich dochodów w poszczególnych miastach. Wpływy z podatków i opłat, których głównym źródłem jest podatek od nieruchomości stanowiły 16,7% zrealizowanych dochodów i w odniesieniu do roku poprzedniego wzrosły o 1 punkt procentowy.

Gospodarka gruntami i nieruchomościami w powiatach grodzkich w 2001 r. była mniej efektywna. W stosunku do roku 2000 znacznie zmalał udział uzyskanych dochodów z majątku z 9,0% do 5,5%. Maksymalny poziom udziału dochodów z majątku w dochodach ogółem był ponad trzydziestokrotnie wyższy od minimalnego. Tak znaczne różnice można tłumaczyć różnicami w umiejętności gospodarowania nieruchomościami, rozmiarami posiadanych zasobów mienia, ale także zapotrzebowaniem na nie podmiotów gospodarczych.

Najniższy udział w dochodach ogółem w omawianej grupie miały dotacje celowe - 19,3%. Rozpiętość udziału dotacji celowych między poszczególnymi jednostkami mieściła się w przedziale od 12,8% do 35,3%. Wśród dotacji celowych największą część stanowiły dotacje na zadania z zakresu administracji rządowej - 13,6% łącznych dochodów, a najmniejszą dotacje otrzymane z funduszy celowych - 0,1%. W stosunku do roku poprzedniego udział dotacji celowych na zadania własne obniżył się z 5,9% do 5% dochodów realizowanych przez powiaty grodzkie. Podobnie jak w 2000 r. mniejsze znaczenie miały dotacje na zadania realizowane na podstawie porozumień z organami administracji rządowej i dotacje na zadania realizowane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego.

• 66,9% dotacji na zadania realizowane na podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego,

• 59,8% dotacji otrzymanych z funduszy celowych,

• 20,9% dotacji na zadania własne,

• 6,6% dotacji na zadania realizowane na podstawie porozumień z organem administracji rządowej

• 0,6% dotacji na zadania z zakresu administracji rządowej.

Od pierwszego roku funkcjonowania powiatów grodzkich zwiększa się udział subwencji ogólnej w uzyskanych dochodach. W latach 1999-2001 wyniósł on 29,5%; 31,2% i 33,1%. W 2001 r. mieścił się w granicach od 22,8% do 46,9% ogólnej kwoty dochodów.

Z powodu wystąpienia powodzi dochody budżetowe miast na prawach powiatu zostały w 2001 r. zasilone środkami finansowymi przeznaczonymi na usuwanie skutków klęsk żywiołowych. Łączna kwota dochodów przeznaczonych na ten cel osiągnęła wysokość 32 501 tys. zł. W budżecie powiatów grodzkich stanowiła ona tylko 0,1%, ale dla poszczególnych jednostek były to często znaczące kwoty. Środki na usuwanie skutków klęsk żywiołowych uzyskały miasta w 11 województwach, największe kwoty otrzymały jednostki w województwie dolnośląskim i pomorskim.

Prawie 44% tych środków skierowano na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska z przeznaczeniem na wzmocnienie i odbudowę wałów przeciwpowodziowych, naprawę zbiorników retencyjnych i oczyszczanie terenów popowodziowych. Ponad 20% omawianych dochodów skumulowano w dziale - Opieka społeczna na pomoc bezpośrednią dla osób, które ucierpiały w wyniku powodzi. Kolejną grupę stanowiły dochody w dziale Transport i łączność - 16,5% skierowanych środków. Były one przeznaczone na odbudowę i naprawę dróg, mostów i infrastruktury z tym związanej. Następne 13,2% stanowiły środki w dziale - Gospodarka mieszkaniowa, uzyskane w całości przez miasta województwa pomorskiego na zakup i remonty mieszkań dla powodzian.

Uzyskane przez miasta na prawach powiatu dochody ogółem w 2001 r. w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosły średnio w kraju 2 069 zł i w stosunku do roku poprzedniego wzrosły o 171 zł. Ze źródeł dochodów najbardziej wzrosła subwencja ogólna - o 92 zł na mieszkańca, dochody własne zwiększyły się o 66 zł, a poziom dotacji celowych wzrósł o 12 zł. Wysokość dochodów w poszczególnych miastach w rozbiciu na źródła dochodów zaprezentowano w tabeli 2.4.4. Zróżnicowanie poziomu dochodów ogółem nie było szczególnie wysokie, w krańcowych przypadkach sięgało 1 372 zł i 2 984 zł. W okresie ostatnich dwóch lat funkcjonowania powiatów grodzkich, Sopot uzyskał najwyższą kwotę dochodów ogółem na jednego mieszkańca a Piekary Śląskie najniższą. Wszystkie miasta na prawach powiatu, z wyjątkiem Świętochłowic, wykazały wzrost dochodów ogółem na jednego mieszkańca.

W 2001 r. przeciętny poziom uzyskanych dochodów własnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniósł 985 zł i wykazywał znaczne zróżnicowanie. Mieścił się w przedziale od 557 zł do 1 921 zł, najwyższy poziom przekraczał prawie trzy i półkrotnie poziom minimalny. Tak jak w roku poprzednim niewielka grupa miast uzyskała wysoki wskaźnik dochodów własnych per capita; tylko w 19 jednostkach był on wyższy od średniego poziomu. Przy średnim w kraju wzroście o 66 zł, Sopot wykazał wzrost dochodów własnych na jednego mieszkańca aż o 314 zł. Przeciętny poziom wpływów z podatków i opłat w przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2001 r. wzrósł o 47 zł i osiągnął poziom 345 zł. Najwyższy poziom znacznie odbiegający od kolejnych wyników odnotowano w Płocku - 847 zł i był on prawie pięciokrotnie wyższy od poziomu minimalnego. Średni dochód z tytułu udziałów w dochodach budżetu państwa zwiększył się i osiągnął wysokość 355 zł. Tylko miasta województwa lubuskiego i podkarpackiego w 2001 r. odnotowały spadek poziomu udziałów w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Potwierdza to słabą sytuację gospodarczą tych regionów. Różnice między wartościami skrajnymi wpływów z podatków i opłat oraz udziałów w dochodach budżetu państwa w 2001 r. znacznie wzrosły w stosunku do roku poprzedniego. Świadczy to o polaryzacji powiatów grodzkich wynikającej z różnej skuteczności w pozyskiwaniu dochodów, wielkości posiadanych zasobów i odmiennej sytuacji gospodarczej.

Najmniej zróżnicowanym źródłem dochodów miast na prawach powiatu była subwencja ogólna. W przeliczeniu na jednego mieszkańca dochody z tego tytułu mieściły się w przedziale od 444 zł do 1 228 zł przy średnim poziomie 685 zł. W przeciwieństwie do subwencji ogólnej dotacje celowe były najsilniej zróżnicowanym rodzajem dochodów. Ich poziom wahał się od 232 zł do 781 zł. Szczególnie zróżnicowany był poziom dotacji na realizację zadań inwestycyjnych - od 0 do 220 zł. Przeciętny poziom tych dotacji był niski - 28 zł w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Pięć miast o niskim poziomie dotacji celowych nie przeznaczyło żadnych środków z tego tytułu na realizację zadań inwestycyjnych.

Poziom wydatków może różnić się od poziomu dochodów w danym roku. Ma to związek z pozostawieniem nadwyżki niewykorzystanych dochodów albo zrealizowaniem wydatków wyższych od dochodów, które finansuje się przychodami w postaci kredytów, pożyczek, środków z prywatyzacji majątku, emisji obligacji, nadwyżek z lat ubiegłych. Jednak w dłuższym okresie czasu wysokość dochodów i wydatków są ze sobą ściśle powiązane.

Zrealizowana w 2001 r. przez miasta na prawach powiatu kwota wydatków 25 136 515 tys. zł stanowiła 95,6% planu (tabela 2.4.1.). Tak jak w roku poprzednim żadna jednostka nie zrealizowała w pełni planowanych wydatków a poziom ich wykonania mieścił się w granicach od 86,7% do 98,8% planu. Wskaźniki wykonania wydatków majątkowych i wydatków bieżących ogółem były niższe niż w roku 2000 i wynosiły odpowiednio 89,5% i 96,9%.

Wydatki budżetowe zrealizowane w 2001 r. rosły w stosunku do 2000 r. proporcjonalnie do wzrostu dochodów, osiągając 8,9% wzrost w ujęciu nominalnym, to jest 3,4% - po uwzględnieniu skutków inflacji. Nadal w budżetach powiatów grodzkich utrzymywała się niezbyt korzystna tendencja szybszego wzrostu wydatków bieżących od wydatków majątkowych. Z analizy danych zamieszczonych w tabeli 2.4.2. wynika, że 23% jednostek odnotowało spadek realnych wydatków ogółem. Wskaźniki dynamiki wydatków bieżących zrealizowanych przez miasta na prawach powiatu w 2001 r. oscylowały wokół średniej 110,3%. Godnym podkreślenia jest fakt, że wysoki wzrost wydatków bieżących nie spowodował wzrostu wydatków na wynagrodzenia i pochodne; wydatki te pozostały na poziomie zbliżonym do roku 2000. Dynamika wydatków majątkowych była bardzo zróżnicowana, połowa miast uzyskała wzrost, a Skierniewice uzyskały wzrost aż o 166,9%. Największy spadek wydatków majątkowych (o 80,5%) wykazały Świętochłowice z powodu znacznego obniżenia uzyskanych dochodów.

W ogólnej kwocie wydatków budżetowych zrealizowanych przez miasta na prawach powiatu wydatki majątkowe stanowiły 16%. W poszczególnych jednostkach udział wydatków majątkowych wahał się od 1,8% do 30,3%, a spośród 65 miast zaledwie w 18 udział tych wydatków był wyższy od przeciętnego. Potwierdza to fakt występowania grupy powiatów grodzkich o bardzo dużych możliwościach inwestycyjnych i świadczy o wysokim zróżnicowaniu poziomu wydatków majątkowych.

Zrealizowane wydatki bieżące w 2001 r. stanowiły 84% wydatków ogółem. W strukturze wydatków bieżących najpoważniejszą pozycję stanowiły wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń - 41,8%. Były to przede wszystkim wynagrodzenia pracowników placówek oświatowych i opiekuńczo-wychowawczych, administracji oraz służb, inspekcji i straży. Ich udział w większości jednostek oscylował wokół średniej, ale w skrajnych przypadkach stanowił 19,1% oraz 60,2% łącznych wydatków. Kolejnym elementem wydatków bieżących były dotacje przekazywane własnym jednostkom organizacyjnym oraz podmiotom realizującym zadania powiatów grodzkich. W 2001 r. ich udział w strukturze wydatków wzrósł w stosunku do roku poprzedniego i osiągnął poziom 9,6%. Zróżnicowanie udziału dotacji w ogólnej kwocie wydatków mieściło się w granicach od 3,8% do poziomu znacznie odbiegającego od pozostałych 51,8% w Łomży. W porównaniu z rokiem poprzednim znacznie wzrósł poziom wydatków związanych z obsługą długu, z 0,8% w 2000 r. do 1,5% w 2001 roku. Tylko w trzech miastach na prawach powiatu wystąpiły wydatki z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji.

Nadal podstawowym kierunkiem wydatkowania środków budżetowych w powiatach grodzkich było finansowanie placówek oświatowych. Kwota wydatków na finansowanie placówek oświatowych w porównaniu do roku poprzedniego wzrosła, ale w tempie zbliżonym do tempa wzrostu wydatków ogółem. Udział w ogólnej strukturze wydatków obniżył się ponownie o 0,3 punktu procentowego i wykazywał przestrzenne zróżnicowanie od 31,6% w miastach województwa dolnośląskiego do 45,2% w miastach województwa podlaskiego.

W stosunku do roku poprzedniego wydatki ogółem na jednego mieszkańca wzrosły o 184 zł i osiągnęły wysokość 2 197 zł (tabela 2.4.5.). Wydatki wyższe od średniej krajowej zrealizowało 46,1% powiatów grodzkich, a ich poziom wahał się od 1 435 zł do 2 980 zł. Kolejny raz najwyższe wydatki ogółem w przeliczeniu na jednego mieszkańca wśród miast na prawach powiatu uzyskał Sopot, a najniższe Piekary Śląskie.

Wydatki bieżące stanowiły podstawową część wydatków i osiągnęły per capita wysokość 1 845 zł. Na uwagę zasługuje fakt, że niemal cały wzrost wydatków ogółem w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynika ze wzrostu wydatków bieżących (o 176 zł w stosunku do roku 2000). Obciążenie jednego mieszkańca powiatu grodzkiego wydatkami na wynagrodzenia wraz z pochodnymi wyniosło średnio 918 zł (wzrost o 71 zł) i zamknęło się w szerokim przedziale od 385 zł do 1 342 zł. Poziom dotacji wypłaconych z budżetów miast sięgał w 2001 r. kwoty 211 zł (wzrost o 28 zł) w przeliczeniu na jednego mieszkańca i mieścił się w bardzo szerokich granicach od 90 zł do 1 044 zł. Oznacza to, że omawiane jednostki w różnym stopniu zlecały wykonywanie zadań własnych innym jednostkom. Największe nasilenie tego zjawiska odnotowano w Łomży.

Wydatki majątkowe w przeliczeniu na jednego mieszkańca wzrosły jedynie o 8 zł i w 2001 roku uzyskały poziom 352 zł. Wobec wzrostu o 184 zł wydatków ogółem per capita jest to niekorzystne zjawisko. Wysokość tych wydatków wahała się od 34 zł do 794 zł. Połowa miast odnotowała spadek wydatków majątkowych, w tym inwestycyjnych liczonych na jednego mieszkańca.

Rok budżetowy 2001 miasta na prawach powiatu zakończyły per saldo deficytem w ogólnej wysokości 1 469 394 tys. zł. Wykonane dochody i wydatki pozwoliły zamknąć rok z deficytem niższym o 700 741 tys. zł od zakładanego. Na łączny wynik złożyły się -nadwyżka uzyskana przez 16 powiatów grodzkich i deficyt w 49 jednostkach.

W stosunku do roku poprzedniego w 2001 r. nastąpił wzrost deficytu o 151 333 tys. zł, a w relacji do wykonanych dochodów budżetowych łączny deficyt wyniósł 7,7%, w 2000 r. - 6,1%. W skrajnym przypadku deficyt sięgnął 19,4% uzyskanych dochodów (tabela 2.4.1.).

• kredyty i pożyczki                 64,1%,

• obligacje                               17,6%,

• inne źródła                             10,0%

• nadwyżka z lat ubiegłych         5,3%,

• papiery wartościowe               1,5%,

• prywatyzacja majątku             1,5%

• spłaty pożyczek udzielonych    0,1%.

Łączna kwota przychodów wyniosła 2 784 720 tys. zł, co stanowiło 11,1% zrealizowanych wydatków. Zrealizowane w 2001 r. rozchody w kwocie 786 762 tys. zł stanowiły 3,3% w stosunku do dochodów, a więc były niższe od ustawowej 15-procentowej granicy wyznaczonej dla spłat kredytów, pożyczek i wykupu wyemitowanych papierów wartościowych. Kwota ta w 85,4% składała się ze spłaty kredytów i pożyczek, w 11,7% z wykupu obligacji samorządowych oraz w 1,6% z udzielonych pożyczek.

Rok 2001 to kolejny rok pogłębiania się zadłużenia powiatów grodzkich. Łączna kwota zobowiązań wyniosła 5 209 380 tys. zł (tabela 2.4.7.) i w odniesieniu do roku poprzedniego odnotowano wzrost o 38,5%. Relacja zobowiązań do zrealizowanych dochodów w 2000 r. uzyskała poziom 17,3%, natomiast w 2001 r. jej poziom wzrósł do 22%.

W strukturze zobowiązań nadal największą pozycję stanowiły kredyty i pożyczki - 75,6%. Kwota zobowiązań z tego tytułu wzrosła o 38,5%, a jej udział w dochodach ogółem również zwiększył się z 13,1% do 16,6%.

W powiatach grodzkich istotną rolę odgrywały także zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych i stanowiły w 2001 r. 20,3% łącznej kwoty zobowiązań. W zobowiązaniach tych nastąpił największy wzrost kwoty zadłużenia, wynoszący 58,8%. Ponadto dwukrotnie zwiększyła się liczba jednostek, które wykorzystały możliwość finansowania inwestycji poprzez emisję obligacji. W 27 miastach wystąpiły zobowiązania z tego tytułu, najwyższy udział kwot emisji papierów wartościowych w zrealizowanych dochodach odnotowano w Gdyni - 40,1%.

Zobowiązania wymagalne utrzymały się na podobnym poziomie jak w roku poprzednim i w relacji do dochodów stanowiły 0,8%. Głównie były to zobowiązania z tytułu dostaw towarów i usług. W strukturze zobowiązań zmniejszył się udział zobowiązań wymagalnych o 1,4 punktu procentowego i w 2001 r. uzyskał poziom 3,7% zobowiązań ogółem. W czterech miastach na prawach powiatu zobowiązania wymagalne nie wystąpiły. Najwyższy poziom zobowiązań wymagalnych w relacji do dochodów wykazały: Elbląg - 4,6% i Łódź - 4,4%.

Na koniec 2001 r. wartość nominalna niewymagalnych zobowiązań z tytułu udzielonych przez miasta na prawach powiatu poręczeń i gwarancji wyniosła 317 812 tys. zł, a wartość wymagalnych zobowiązań z tego tytułu uzyskała wysokość 2 359 tys. zł. Wartość wydatkowanych w omawianym okresie z budżetów powiatów grodzkich środków tytułem spłaty zobowiązań, zaciągniętych i nie spłaconych przez dłużników wyniosła 2 909 tys. zł.

Powiaty grodzkie na koniec roku 2001 posiadały także należności w wysokości 1 950 808 tys. zł, z czego 97,2% stanowiły należności wymagalne.

1. W 2001 r. miasta na prawach powiatu zrealizowały zaplanowane dochody w 98,2%, tj. w kwocie 23 667 121 tys. zł. W porównaniu do roku poprzedniego realny wzrost dochodów wyniósł 3,2%. Dochody ze wszystkich źródeł wykazują niewielki wzrost, a najwyższy wskaźnik dynamiki uzyskała subwencja ogólna (115,2%).
    

2. Dochody własne były nadal podstawowym źródłem dochodów budżetowych powiatów grodzkich - 47,6% dochodów ogółem. Jednak w porównaniu do roku poprzedniego nieznacznie zmalał udział dochodów własnych i dotacji celowych a zwiększył się udział subwencji ogólnej. O skali zróżnicowania między poszczególnymi miastami mogą świadczyć różnice poziomu udziału dochodów własnych w dochodach ogółem: od najniższego 25,1% aż do 64,4%.
    

3. Niemal wszystkie miasta na prawach powiatu uzyskały wzrost dochodów budżetowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca a średni ich poziom wyniósł 2 069 zł. Największe zróżnicowanie wystąpiło w dochodach własnych - najwyższy poziom per capita przekraczał prawie trzy i półkrotnie poziom minimalny. Świadczy to o polaryzacji powiatów grodzkich wynikającej z różnej skuteczności pozyskiwania dochodów, wielkości posiadanych zasobów i różnej sytuacji gospodarczej miast.
    

4. Powiaty grodzkie wykonały wydatki ogółem w wysokości 25 136 515 tys. zł, co stanowiło 95,6% zaplanowanej kwoty. Odnotowano niższy niż w roku poprzednim realny wzrost wydatków ogółem (5% w 2000 r., 3,4% w 2001 r.).
    

5. Od początku funkcjonowania miast na prawach powiatu utrzymuje się niekorzystna tendencja zmian w strukturze wydatków polegająca na obniżaniu się udziału wydatków majątkowych. Udział ten w latach 1999-2001 kształtował się na poziomie: 18,1%; 17,1%; 16,0%. Na uwagę zasługuje fakt, że wzrost udziału wydatków bieżących nastąpił przy niezmienionym poziomie wydatków na wynagrodzenia i pochodne.
    

6. Podstawowym kierunkiem wydatkowania środków budżetowych w powiatach grodzkich było finansowanie zadań z zakresu oświaty i edukacji - 37,3% wydatków ogółem. Kolejne kierunki wydatków to: transport i łączność (14,0%), opieka społeczna (11,6%) oraz bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa (8,4%).
    

7. W stosunku do roku poprzedniego wydatki ogółem na jednego mieszkańca wzrosły o 184 zł i osiągnęły wysokość 2 197 zł. Niemal cały ich wzrost wynikał ze wzrostu wydatków bieżących (o 176 zł). W połowie miast nastąpił spadek wydatków majątkowych, w tym inwestycyjnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Wartości skrajne wydatków ogółem per capita wyniosły 1 435 zł i 2 980 zł, a wydatków majątkowych 34 zł i 794 zł.
    

8. Miasta na prawach powiatu zakończyły rok budżetowy 2001 deficytem per saldo w ogólnej wysokości 1 469 394 tys. zł. Nadwyżkę uzyskało 16 miast, tj. dwukrotnie więcej niż w roku poprzednim, a deficyt 49.
    

9. Rok 2001 r. to kolejny rok pogłębiania zadłużania się powiatów grodzkich. Łączna kwota zobowiązań wyniosła 5 209 380 tys. zł i w odniesieniu do roku poprzedniego wzrosła o 38,5%. Poziom zobowiązań w stosunku do zrealizowanych dochodów wyniósł 22% (w 2000 r. 17,3%). Podkreślić należy duże zróżnicowanie tego wskaźnika w odniesieniu do poszczególnych miast - od 1,6% do 49,6%.  W strukturze zobowiązań największą pozycję stanowiły kredyty i pożyczki - 75,6%. Istotną rolę odgrywają również zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych, które w 2001 r stanowiły 20,3% łącznej kwoty zobowiązań. Z możliwości finansowania inwestycji poprzez emisję obligacji skorzystało ponad 40% miast.

<początek strony>

• Sytuacja jednostek samorządu terytorialnego w 2001 r •
• 1. Uchwalanie budżetu i jego zmiany •
• 2.1. Budżety jednostek samorządu terytorialnego w 2001 roku •
• 2.2. Wykonanie budżetów przez gminy •
• 2.3. Wykonanie budżetów przez powiaty •
• 2.4. Wykonanie budżetów przez miasta na prawach powiatu •
• 2.5. Wykonanie budżetów przez województwa samorządowe •
• 3. Związki międzygminne •
• 4.1. Kontrola gospodarki finansowej i zamówień publicznych •
• 4.2. Kontrola wykonywania zadań własnych gminy z zakresu ochrony przeciwpożarowej •
• 4.3. Kontrola wydatkowania środków Państwowego Funduszu Kombatantów •
• 4.4. Kontrola przejęcia mienia Skarbu Państwa przez samorządy województw •
• 4.5. Kontrola gospodarki finansowej zakładów opieki zdrowotnej •

Wstęp | Część I - Streszczenie | Część I  - Pełny tekst | Część II - Streszczenie | Część II - Pełny tekst