Wstęp | Część I - streszczenie | Część I - pełny tekst | Część II - streszczenie | Część II - pełny tekst

Część I Sprawozdania z działalności RIO
i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2004 roku

<< | >>

• 3.1. Kontrole przeprowadzone przez regionalne izby obrachunkowe

3.      Działalność kontrolna

3.1.     Kontrole przeprowadzone przez regionalne izby obrachunkowe

Zgodnie z ustawą o regionalnych izbach obrachunkowych, izby prowadzą kontrole gospodarki finansowej i zamówień publicznych następujących podmiotów:

-         jst - gmin, powiatów i województw samorządowych,

-         związków gmin oraz związków powiatów,

-         stowarzyszeń: gmin i powiatów oraz powiatów,

-         samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym mających osobowość prawną,

-         innych podmiotów - w zakresie dotyczącym wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetu jst.

Czynności kontrolne prowadzone są w ramach kontroli kompleksowych, problemowych i doraźnych. Ponadto, prezes izby, w ramach swojej kompetencji może zarządzić kontrolę sprawdzającą wykonanie wniosków pokontrolnych.

            Kontrola kompleksowa obejmuje swoim zakresem podstawowe zagadnienia dotyczące przygotowania i realizacji operacji finansowych związanych z gromadzeniem i wykorzystaniem środków finansowych, ich ewidencji i sprawozdawczości. Przedmiotem kontroli kompleksowej są w szczególności następujące zagadnienia:

-         wykonywanie budżetu (w tym pobieranie dochodów oraz dokonywanie wydatków - m. in. na wynagrodzenia, zakup dóbr i usług, inwestycje),

-         zamówienia publiczne,

-         gospodarka pieniężna i rozrachunki,

-         gospodarka majątkiem,

-         realizacja zadań z zakresu administracji rządowej zleconych i powierzonych jst,

-         powiązania budżetu jst z planami finansowymi jednostek organizacyjnych,

-         sprawozdawczość finansowa,

-         wykonywanie obowiązków wynikających z ustawy o rachunkowości,

-         organizacja i wykonywanie zadań w zakresie kontroli wewnętrznej (w tym finansowej).

            Zakres przedmiotowy kontroli kompleksowej został określony przez KR RIO. Kontrole kompleksowe są przeprowadzane w jst, a także w ich związkach. Obowiązek przeprowadzania kontroli kompleksowych nie rzadziej niż raz na cztery lata w każdej jst, wynika z przepisów art. 7 ust. 1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Kontrole problemowe obejmują wybrane zagadnienia z zakresu gospodarki finansowej, bądź zamówień publicznych. Kontrole kompleksowe i problemowe są wykonywane na podstawie rocznego planu kontroli, uchwalanego przez kolegium izby. W trakcie kontroli kompleksowych, przeprowadzane są m. in. czynności polegające na sprawdzeniu wykonania wniosków pokontrolnych wydanych w wyniku wcześniejszych kontroli. Czynności takie mogą być również wykonywane w ramach odrębnych zadań kontrolnych, jako kontrole sprawdzające. Kontrole doraźne realizowane są poza planem kontroli. Zarządza je, w miarę potrzeb, prezes izby.

W 2004 r. izby przeprowadziły łącznie 1 286 kontroli (kompleksowych, problemowych, doraźnych i sprawdzających), obejmując nimi przede wszystkim jst różnych szczebli oraz ich jednostki organizacyjne. Liczbę i rodzaje przeprowadzonych kontroli oraz objęte nimi podmioty przedstawia poniższe zestawienie.

Ilość oraz struktura kontroli przeprowadzonych w 2004 r. z uwzględnieniem podmiotów objętych kontrolą

* Jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, instytucje kultury, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, jednoosobowe spółki prawa handlowego.

Działalność kontrolna izb polegała przede wszystkim na prowadzeniu kompleksowych kontroli gospodarki finansowej jst. Czynności kontrolne były wykonywane głównie w urzędach jst, a ponadto swoim zakresem obejmowały gospodarkę finansową wybranych samorządowych jednostek organizacyjnych.

            W 2004 r. izby przeprowadziły 717 kontroli kompleksowych (55,8% ogólnej liczby kontroli) - z tego 703 kontrole zostały przeprowadzone w jst, a 14 - w związkach tych jednostek. Najwięcej kontroli kompleksowych przeprowadzono w gminach (627), co stanowiło 87,5%. W 2004 r. kontrole kompleksowe przeprowadzono w 25,0% jst, w tym 26,0% gmin, 17,5% powiatów ziemskich, 31,2% miast na prawach powiatu oraz 6,2% województw samorządowych. Z powyższego wynika, że izby w sposób prawidłowy realizują wynikający z ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych obowiązek przeprowadzania w każdej jst kontroli kompleksowej, co najmniej raz na cztery lata.

            Kontrole problemowe obejmują wybrane zagadnienia z zakresu gospodarki finansowej kontrolowanych podmiotów. Są one ujmowane w planach kontroli regionalnych izb obrachunkowych, w miarę potrzeb oraz istniejących możliwości, po uprzednim zapewnieniu czasu niezbędnego do przeprowadzenia kompleksowych kontroli. W 2004 r. izby przeprowadziły łącznie 293 kontrole problemowe, z tego najwięcej dotyczyło jednostek organizacyjnych jst (254) oraz gmin (31). Kontrole problemowe obejmowały najczęściej takie zagadnienia jak:

-         gospodarka finansowa samorządowych jednostek organizacyjnych (w tym mających osobowość prawną),

-         stosowanie przepisów ustawy o zamówieniach publicznych,

-         gospodarka mieniem komunalnym (sprzedaż mienia, wnoszenie mienia do spółek, pobieranie pożytków z majątku),

-         prawidłowość ustalania i poboru dochodów budżetowych,

-         realizacja, w tym finansowanie inwestycji.

            Wybór zagadnień, będących przedmiotem kontroli problemowych, wynikał w dużym stopniu z posiadanych przez izby informacji o nieprawidłowościach występujących w określonych dziedzinach gospodarki finansowej oraz z otrzymywanych przez izby sygnałów i wniosków o przeprowadzenie kontroli. Ponadto, kontrole problemowe obejmowały zadania określone na 2004 r. przez KR RIO.

            W 2004 r., poza planem kontroli, przeprowadzono 224 kontrole doraźne. Podstawą do ich realizacji były wnioski o przeprowadzenie kontroli otrzymywane od uprawnionych organów oraz różnorodne sygnały o nieprawidłowościach występujących w jst i ich jednostkach organizacyjnych, a także w innych jednostkach podlegających kontroli izb. Wpływały one od różnych instytucji, posłów i senatorów, mieszkańców (w tym radnych), organów jst. Kontrole doraźne były przeprowadzane również w efekcie informacji prasowych oraz w związku z negatywną oceną niektórych zjawisk, wynikającą z działalności nadzorczej regionalnych izb obrachunkowych.

            Kontrole sprawdzające dotyczące wykonania wniosków pokontrolnych, przeprowadzone zostały w 52 podmiotach, w szczególności dotyczyły gmin. Głównym powodem ich przeprowadzania był brak pełnej informacji o sposobie wykonania wydanych przez izbę wniosków pokontrolnych.

            Zgodnie z uchwałą KR RIO[24], izby przyjęły do realizacji w 2004 r., przeprowadzane na podstawie jednolitych programów, kontrole w zakresie następujących zagadnień:

-         prowadzenia gospodarki finansowej domów pomocy społecznej; kontrole zostały przeprowadzone w 80 jednostkach organizacyjnych powiatów,

-         ustalania i poboru przez gminy dochodów z tytułu podatku od nieruchomości; kontrole w tym zakresie - przeprowadzone w ramach kontroli kompleksowych - objęły 119 gmin,

-         funkcjonowania samorządowych gospodarstw pomocniczych; kontrole 50 tych jednostek organizacyjnych zostały przeprowadzone na podstawie wspólnego programu kontroli we współpracy z Najwyższą Izbą Kontroli.

Wpływające do izb informacje (wnioski organów, skargi i doniesienia, informacje prasowe i inne) o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu jst i innych podmiotów podlegających kontroli, są uwzględniane przy planowaniu kontroli kompleksowych, proble­mowych i doraźnych. Szczegółowe dane w tym zakresie przedstawia poniższe zestawienie.

Kontrole prowadzone w 2004 r., uwzględniające sprawy wynikające z otrzymanych wniosków i doniesień

            Łącznie uwzględniając złożone wnioski i doniesienia przeprowadzono 251 kontroli, w większości (69,7%) czynności były przeprowadzone w ramach kontroli doraźnych. Czynności kontrolne przeprowadzane były najczęściej na podstawie wniosków skierowanych przez policję, prokuraturę, wojewodów i organy jst. Ponadto, w wielu kontrolach uwzględnione zostały doniesienia i informacje przekazane przez mieszkańców gmin, w tym radnych. Przedmiotem tych kontroli były przede wszystkim:

[ Początek strony ]

<< | >>

• 1. Zadania i zasady działania regionalnych izb obrachunkowych •
• 2. Działalność nadzorcza •
• 3.1. Kontrole przeprowadzone przez regionalne izby obrachunkowe •
• 3.2. Rodzaje stwierdzonych nieprawidłowości •
• 3.3. Realizacja dochodów z tytułu podatku od nieruchomości w latach 2002 i 2003 •
• 3.4. Kontrola gospodarki finansowej domów pomocy społecznej •
• 3.5. Kontrola gospodarki finansowej gospodarstw pomocniczych •
• 3.6. Kontrola sprawozdań budżetowych (...) •
• 3.7. Rozpatrywanie skarg przez regionalne izby obrachunkowe •
• 3.8. Informaje o stwierdzonych nieprawidłowościach w zakresie danych dotyczących naliczania subwencji i rozliczeń dotacji celowych •
• 4. Działalność opiniodawcza •
• 5. Raporty o stanie gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego •
• 6. Działalność informacyjna i szkoleniowa •
• 7. Współpraca izb z organami państwa i innymi instytucjami •
• 8. Postępowanie w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych •
• 9. Wykonanie budżetu przez regionalne izby obrachunkowe •
• 10. Zatrudnienie, płace i kwalifikacje •
• 11. Rozwój infrastruktury informatycznej •
• 12. Działalność Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych •
• 13. Funkcjonowanie prawa samorządu terytorialnego w świetle doświadczeń  regionalnych izb obrachunkowych •

Wstęp | Część I - streszczenie | Część I - pełny tekst | Część II - streszczenie | Część II - pełny tekst