Część I
Sprawozdania z działalności RIO
i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2004 roku
Na podstawie art. 229 pkt 1 kpa regionalne izby obrachunkowe są organami właściwymi do rozpatrywania skarg, dotyczących zadań lub działalności rad gmin, rad powiatów i sejmików województw w zakresie spraw finansowych. Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw - art. 227 kpa.
W 2004 r. do regionalnych izb obrachunkowych wpłynęło łącznie 470 pism i skarg zarzucających naruszenie praworządności lub interesów osób wnoszących, z czego:
- 166 dotyczyło działalności organów stanowiących jst,
- 304 dotyczyło działalności organów wykonawczych jst bądź samorządowych jednostek organizacyjnych.
Skargi dotyczące działalności organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego
- naruszenia trybu podejmowania uchwał - 4 w zakresie:
- błędów proceduralnych przy głosowaniu nad uchwałą,
- niedotrzymania terminu przekazania materiałów na sesję;
- określania zasad i wysokości dotacji - 10;
- określenia w uchwałach błędnych stawek podatków i opłat lokalnych oraz zasad ich poboru - 31; z ww. 4 uchwały kolegia izb unieważniły z powodu:
- ustalenia zbyt wysokich stawek,
- pobierania opłaty targowej na targowiskach prywatnych,
- zróżnicowania stawek podatku od nieruchomości,
- ustalenia inkasentów opłaty targowej niezgodnie z przepisami prawa;
- procedur absolutoryjnych - 8 (w tym 1 uchwałę kolegium izby zaskarżyło do WSA) w zakresie:
- fałszowania przez wójta sprawozdań - utajnienie umorzeń należności,
- zaskarżenia uchwały ze względu na skład komisji rewizyjnej,
- odrzucenia wniosku o nieudzielenie absolutorium bez zachowania bezwzględnej większości głosów ustawowego składu rady;
- budżetu i jego zmian - 55 (w tym 1 uchwałę kolegium izby unieważniło, w 1 przypadku po skierowaniu skargi do WSA organ stanowiący doprowadził do zgodności z prawem uchwały, wobec czego skarga została wycofana, w kolejnym przypadku po wszczęciu postępowania nadzorczego w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały, organ stanowiący doprowadził do jej zgodności z prawem);
- procedury uchwalania budżetu - 2;
- innych uchwał podejmowanych przez rady - 13 (w tym 1 uchwałę kolegium izby unieważniło), które dotyczyły w szczególności:
- zaciągania zobowiązań,
- podejmowania nowych zadań inwestycyjnych,
- wyboru banku,
- przekazania mienia ruchomego,
- zaciągania kredytu na zadania nieujęte w budżecie.
Z powyższej analizy wynika, że:
- 6 uchwał zostało przez kolegia izb uznanych za nieważne,
- w 1 przypadku, w wyniku wszczętego postępowania nadzorczego w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały, organ stanowiący doprowadził uchwałę do zgodności z prawem,
- w 2 przypadkach kolegia izb zaskarżyły uchwały do WSA, w tym w 1 przypadku organ stanowiący wyeliminował niezgodności z prawem uchwały, wobec czego skarga została wycofana,
- w pozostałych przypadkach kolegia nie stwierdziły naruszenia prawa.
W 43 skargach na działalność organów stanowiących w sprawach innych niż unieważnienie uchwały, przedmiotem skargi było m. in.:
- niezabezpieczenie przez gminę środków na świadczenia z ubezpieczenia zdrowotnego dla nauczycieli korzystającym z opieki zdrowotnej,
- procedura obrad sesji rady oraz tryb jej przygotowania,
- przeprowadzenie przetargu niezgodnie z przepisami ustawy,
- ograniczenie przychodów środka specjalnego w związku z ustaleniem stref płatnego parkowania,
- finansowanie inwestycji drogowej.
Powyższe pisma i skargi kierowane były zarówno przez osoby prawne i fizyczne, w tym przez 2 posłów i 48 radnych.
Należy przy tym wskazać, że zgodnie z wykładnią dokonaną przez NSA korzystanie z praw radnego nie obejmuje uprawnienia do zaskarżania uchwał rady gminy w trybie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym przed sądem administracyjnym. Radnemu nie przysługuje legitymacja do wniesienia skargi na uchwały organów stanowiących jst, których legalność albo celowość kwestionuje. Jak zauważa NSA „odmienne stanowisko prowadziłoby do niedopuszczalnego rozstrzygania za pomocą procedur sądowych i nadzorczych sporów między radnymi lub grupami radnych o kształt uchwał podejmowanych przez radę zamiast stosowania jedynie właściwych w tej materii mechanizmów funkcjonowania organów przedstawicielskich” [66].
Skargi na działalność organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego (art. 229 pkt 3 - 5 kpa)
Do regionalnych izb obrachunkowych wpłynęły 304 skargi na działalność organów wykonawczych jst, w tym 277 na działalność wójtów, burmistrzów i prezydentów, 23 na działalność zarządów powiatów i 4 na działalność marszałków województw. Zgodnie z zapisem art. 231 kpa skargi zostały przekazane do rozpatrzenia właściwym organom, tj. odpowiednio radzie gminy i radzie powiatu oraz sejmikowi województwa.
Zakres przedmiotowy skarg dotyczył w szczególności:
- nieprawidłowości przy udzielaniu zamówień publicznych - 48,
- niegospodarności w zarządzaniu mieniem komunalnym - 65,
- nieprawidłowości w sprzedaży mienia lub przetargach - 18,
- podatków i opłat lokalnych - 38,
- niewłaściwej realizacji wydatków i dochodów budżetowych - 42,
- wykorzystania dotacji niezgodnie z przeznaczeniem - 3,
- sposobu wykorzystania pożyczki lub środków mieszkańców gminy - 2,
- wielkości zadłużenia jst - 4,
- innych zadań własnych realizowanych przez organy wykonawcze jst - 75,
- zasad udzielania dotacji - 9.
Powyższe skargi kierowały zarówno osoby prawne i fizyczne, w tym 4 posłów i 36 radnych. Wszystkie informacje zawarte w skargach, a dotyczące spraw finansowych wykorzystywane były w przeprowadzanych przez izby kontrolach gospodarki finansowej jst.
[66] Postanowienie z dnia 25 maja 1992 r. sygn. akt SA/Wr 601/92 (ONSA 1992/3-4/89).
[ Początek strony ]
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•