Część I
Sprawozdania z działalności RIO
i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2004 roku
Przedmiotem kontroli była gospodarka finansowa DPS w 2003 r. Kontrolowane jednostki stanowiły 9% funkcjonujących w Polsce w 2003 r. domów pomocy społecznej. Zakres podmiotowy kontroli wg charakteru i przeznaczenia prowadzonej działalności obejmował:
- 19 DPS dla osób w podeszłym wieku,
- 26 DPS dla osób przewlekle somatycznie chorych,
- 17 DPS dla osób przewlekle psychicznie chorych,
- 11 DPS dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,
- 3 DPS dla osób niepełnosprawnych fizycznie,
- 4 DPS dla dzieci i młodzieży niesprawnych intelektualnie.
Domy pomocy społecznej objęte kontrolą osiągnęły w 2003 r. dochody w wysokości 54 061 658 zł, wydatkowały natomiast 217 092 917 zł. Uzyskane dochody stanowiły 25% zrealizowanych wydatków. Średnie miesięczne wydatki poniesione na utrzymanie jednego mieszkańca DPS w 2003 r. wyniosły 1 663 zł. W 56 domach pomocy społecznej funkcjonowały rachunki środków specjalnych. Przychody i wydatki środków specjalnych stanowiły odpowiednio - 2 695 643 zł i 2 384 784 zł.
Domy pomocy społecznej realizowały zadania powiatów z zakresu pomocy społecznej na podstawie ustawy z dnia 26 listopada 1990 r. o pomocy społecznej[47]. Zgodnie z art. 2a ust. 1 pkt 12 cytowanej ustawy, domy pomocy społecznej zobowiązane były do świadczenia usług bytowych, opiekuńczych, wspomagających, edukacyjnych w formach i zakresie wynikającym z indywidualnych potrzeb osób wymagających całodobowej opieki z powodu wieku lub choroby. Odpłatność za pobyt w domach pomocy społecznej określały przepisy art. 35 ust. 1 ww. ustawy. Organem właściwym do wydawania decyzji administracyjnych ustalających wysokość opłat za pobyt w DPS, zgodnie z art. 47a ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, był starosta lub z jego upoważnienia, kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Uzyskane przez domy pomocy społecznej dochody, w myśl art. 18 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, winny być odprowadzane na rachunek budżetu powiatu. Domy pomocy społecznej, jako jednostki budżetowe sektora finansów publicznych, zobowiązane są do wydatkowania środków publicznych w oparciu o przepisy dotyczące zamówień publicznych. Na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o finansach publicznych i art. 47c ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, rady powiatów stosownymi uchwałami utworzyły rachunki środków specjalnych w 56 objętych kontrolą DPS (70%). Zgodnie z art. 47c cytowanej ustawy środki specjalne mogły być tworzone z dochodów otrzymywanych z tytułu świadczonych odpłatnie usług dla osób nie przebywających na stałe w jednostkach pomocy społecznej lub z innej działalności ubocznej (a także ze spadków i darowizn) i winny być przeznaczone na poprawę standardu usług w jednostkach pomocy społecznej.
W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono ogółem 468 nieprawidłowości stanowiących naruszenie obowiązujących w 2003 r. przepisów prawa, w tym 75, zgodnie z art. 138 ustawy o finansach publicznych, nosiło znamiona naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
Przedmiotem kontroli było m. in. ustalenie czy domy pomocy społecznej prawidłowo wypełniały obowiązki w zakresie rachunkowości nałożone przepisami ustawy o rachunkowości. Kontrole w tym zakresie wykazały szereg nieprawidłowości polegających na[48]:
- nie opracowaniu dokumentacji opisującej przyjęte przez jednostki zasady rachunkowości (art. 10 ust. 1) - 5,
- niekompletnej dokumentacji, nie spełniającej wymogów określonych przepisami art. 10 ust. 1 ww. ustawy - 27,
- wykazaniu w bilansie otwarcia na 1.01.2003 r. aktywów i pasywów niezgodnie z danymi ujętymi w bilansie zamknięcia na 31.12.2002 r. (art. 5 ust. 1) - 2,
- niesporządzaniu zestawień obrotów i sald na koniec okresów sprawozdawczych (art. 18 ust. 1) - 4,
- nieprowadzeniu ewidencji analitycznej do konta 011 - „Środki trwałe” i do konta 020 - „Wartości niematerialne i prawne” (art. 17 ust. 1 pkt 1) - 3,
- niezgodności zapisów na kontach księgi głównej z zapisami kont ksiąg pomocniczych (art. 16 ust. 1) - 3,
- braku w dziennikach chronologicznego ujęcia zdarzeń, które nastąpiły w okresach sprawozdawczych, co uniemożliwiało uzgodnienie obrotów i sald kont ksiąg głównych (art. 14 ust. 1) - 7,
- nieujęciu w księgach rachunkowych roku 2003 kosztów w łącznej wysokości 13 107 zł dotyczących tego roku (art. 6 ust. 1) - 10,
- wprowadzaniu do ksiąg rachunkowych jednym zapisem księgowym kilku dowodów źródłowych, bez sporządzenia dowodu zbiorczego (art. 20 ust. 3 pkt 1) - 7,
- nieewidencjonowaniu operacji gotówkowych w raportach kasowych rachunkowych i w księgach rachunkowych w dniach ich dokonania (art. 24 ust. 5 pkt 3) - 12,
- stosowaniu instrukcji obiegu dokumentów finansowo - księgowych opracowanych na podstawie nieaktualnych przepisów - 4,
- nie spełnianiu przez dowody księgowe wymogów określonych w art. 21 ust. 1 ustawy, a w szczególności:
- brak na dowodach wypłat gotówki dat i pokwitowań jej odbioru - 6,
- przyjmowanie jako podstawę do rozliczenia zaliczek pobranych przez pracowników na bieżące zakupy paragonów bądź pisemnych oświadczeń o zakupie materiałów - 2.
Ustawa o rachunkowości reguluje również postępowanie w zakresie inwentaryzacji składników majątkowych. Kontrole wskazały na uchybienia, polegające na przeprowadzaniu inwentaryzacji środków trwałych, znajdujących się na terenie strzeżonym w okresach dłuższych niż 4 lata (art. 26 ust. 3 pkt 3) - 3. Ponadto, ujawniono różnice między stanem rzeczywistym i stanem wykazanym w księgach rachunkowych (na łączną kwotę 54 431 zł) oraz nie rozliczono inwentaryzacji w roku obrotowym, na który przypadał jej termin (art. 27 ust. 2) - 2.
Czynności kontrolne wykazały również nieprawidłowości wynikające z naruszenia przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych. Dotyczyły one ewidencjonowania operacji gospodarczych na niewłaściwych kontach, niezgodnie z zasadami ich funkcjonowania - 12 oraz posługiwania się zakładowymi planami kont, opracowanymi na podstawie przepisów[49], które utraciły moc z dniem 1 stycznia 2001 r. - 2.
Stwierdzono ponadto nieprawidłowości dotyczące ewidencjonowania i umarzania składników majątkowych wynikające z nieprzestrzegania przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych[50], a polegające na:
- niewprowadzeniu środków trwałych do ksiąg rachunkowych roku 2003, nabytych odpłatnie o łącznej wartości 12 559 zł i nabytych nieodpłatnie o łącznej wartości 53 360 zł (art. 16d ust. 2) - 5,
- nieprawidłowym zastosowaniu stawek umorzeń określonych w załączniku Nr 1 do ustawy, co skutkowało zawyżeniem wartości rocznych umorzeń środków trwałych o 22 476 zł i ich zaniżeniu o 32 010 zł - 8,
- dokonywaniu całkowitych umorzeń wartości niematerialnych i prawnych jednorazowo, w pierwszym roku wprowadzenia ich do ewidencji (art. 16m ust. 1) - 4,
- klasyfikowaniu środków trwałych niezgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie klasyfikacji środków trwałych[51] - 8.
Badaniu poddano procedury ustalania planów finansowych domów pomocy społecznej na 2003 r. oraz ich realizację po stronie dochodów i wydatków. Analiza wykazała w nielicznych przypadkach, iż nie dostosowano, zgodnie z art. 126 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, planów finansowych do uchwał budżetowych - 3 bądź dokonywano zmian planu finansowego w trakcie roku budżetowego bez zgody właściwego zarządu powiatu (art. 128 ust. 2 i 3) - 2.
Ponadto, naruszenie procedur miało miejsce w dwóch jednostkach, w których nie opracowano planów finansowych, a w jednej nie sporządzono planu finansowego środka specjalnego, pomimo jego utworzenia uchwałą rady powiatu (§ 4 pkt 2 oraz § 6 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz szczegółowych zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu przez zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych[52].
W wyniku przeprowadzonych kontroli ustalono, że dochody zrealizowano na poziomie 54 061 658 zł. Największą grupą dochodów były środki pochodzące z opłat za pobyt pensjonariuszy w domach pomocy społecznej (97,5%).
Przy realizacji dochodów wielokrotnie naruszono obowiązujące przepisy prawa, i tak np.:
- pobierano opłaty za pobyt w kwotach wyższych od określonych w 202 decyzjach, wydanych przez starostów lub kierowników powiatowych centrów pomocy rodzinie (art. 35 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej) - 7,
- pobrano łącznie 234 607 zł z tytułu świadczonych usług na rzecz osób nie będących pensjonariuszami DPS. Dochody te zaksięgowano jako zmniejszenie wydatków i nie odprowadzono do budżetów powiatów (art. 18 ust. 1 ustawy o finansach publicznych) - 9,
- stosowano nieprawidłową klasyfikację budżetową dochodów, czym naruszono przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów oraz przychodów i rozchodów - 5.
Zrealizowane w 2003 r. wydatki kontrolowanych domów pomocy społecznej wynosiły łącznie 217 092 917 zł. Największą grupę wydatków stanowiły:
- wynagrodzenia osobowe i ich pochodne - 66,4%,
- zakup środków żywności - 9,4%,
- zakup energii - 5,9%.
Kontrola wydatków wykazała następujące nieprawidłowości:
- przekroczenie limitu wydatków określonych w planach finansowych łącznie o 241 537 zł (art. 92 pkt 3 w związku z art. 129 ust. 1 ustawy o finansach publicznych) - 13,
- nie przestrzeganie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2000 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego[53], w wyniku czego wypłacono wynagrodzenia osobowe w kwotach wyższych od należnych łącznie o 14 601 zł, powyższe dotyczyło głównie nieprawidłowo naliczonych dodatków funkcyjnych, a także nagród jubileuszowych i dodatków stażowych,
- nie przestrzeganie przepisów ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych[54], a stwierdzone nieprawidłowości polegały na:
- zawyżaniu bądź zaniżaniu rocznego odpisu podstawowego na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (art. 5) - 14,
- przekazywaniu odpisów na rachunek bankowy funduszu, bez zachowania określonych terminów (art. 6 ust. 2) - 22,
- wydatkowaniu części środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych na inne cele niż określone w regulaminie (art. 8 ust. 2) - 2,
- nieterminowe odprowadzanie składki ZUS i FP za poszczególne miesiące 2003 r. (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych[55]) - 5,
- nieterminowe odprowadzanie zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowników, co było niezgodne z art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych[56] - 4,
- nieprawidłowa klasyfikacja wydatków budżetowych, w wyniku czego naruszono przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 marca 2003 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji budżetowej dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów - 9,
- zaciągnięcie zobowiązań pieniężnych w łącznej kwocie 131 543,21 zł, które przekraczały limity wydatków określone w planach finansowych DPS na 2003 r. (art. 132 ustawy o finansach publicznych) - 3,
- zapłacenie odsetek za zwłokę w łącznej kwocie 7 000 zł z tytułu nieterminowej realizacji zobowiązań (art. 28 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy) - 2.
Szczególnie wiele nieprawidłowości dotyczyło stosowania przepisów ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych[57]. W DPS środki publiczne w wysokości 920 730 zł wydatkowano z pominięciem przepisów ustawy. Wydatkując środki w wysokości 1 162 127 zł naruszono przepisy ustawy o zamówieniach publicznych.
1. Przeprowadzono przetarg nieograniczony na wykonanie dokumentacji technicznej dotyczącej rozbudowy DPS. Wartość szacunkowa zamówienia wynosiła 117 860 zł. W specyfikacji istotnych warunków zamówienia ustalono dwa kryteria oceny ofert, tj. cena 60% i przedłużony termin płatności 40%. W specyfikacji nie wyjaśniono co oznacza „przedłużony termin płatności”, dopuszczając do uznaniowości przy ocenie ofert (art. 35 ust. 1 pkt 6 w związku z art. 16). Ponadto spośród trzech złożonych ofert, do dwóch nie dołączono wymaganych specyfikacją zaświadczeń. Ofert tych nie odrzucono na podstawie art. 27a ust. 1 pkt 1 i w konsekwencji nie unieważniono postępowania z mocy art. 27b ust. 1 pkt 1. Nieprawidłowość polegającą na nie odrzuceniu ofert, pomimo zaistnienia ku temu przesłanek, stwierdzono jeszcze w czterech przypadkach.
2. W postępowaniu o zamówienie publiczne, przeprowadzone w trybie przetargu nieograniczonego na wykonanie remontu kotłowni, w specyfikacji istotnych warunków zamówienia nie dokonano opisu dwóch kryteriów (art. 35 ust. 1 pkt 6), a członkowie komisji przetargowej nie złożyli wymaganych art. 20 ust. 2 pisemnych oświadczeń.
3. Przeprowadzono przetarg nieograniczony na wykonanie remontu i adaptacji lokalu mieszkalnego. W drodze przetargu wyłoniono wykonawcę robót za cenę 12 999,01 zł plus VAT, z którym zawarto umowę. Aneksem do umowy zwiększono zakres robót o roboty dodatkowe, których wartość przekraczała 20% zamówienia podstawowego (art. 71 ust. 1 pkt 5).
4. W trybie z wolnej ręki udzielono zamówienia publicznego na dostawę 90 000 litrów oleju opałowego. Wartość zamówienia wynosiła 96 356 zł i przekraczała 20 000 euro. Zamawiający nie uzyskał zgody Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych na zastosowanie trybu zamówienia z wolnej ręki (art. 71 ust. 1a).
5. W trybie zapytania o cenę wyłoniono dostawcę oleju opałowego i gazu spośród ofert o jednakowej cenie nie wzywając oferentów do złożenia ofert dodatkowych (art. 69 ust. 3).
6. Ogłoszono przetarg nieograniczony na dostawę artykułów spożywczych, leków, artykułów medycznych, środków dezynfekcyjnych i chemicznych o łącznej wartości nie przekraczającej 30 000 euro. W ogłoszeniu o przetargu nie podano:
- ilości i rodzaju zamawianych dostaw (art. 30 pkt 2),
- kryteriów oceny ofert (art. 30 pkt 9),
- warunków wymaganych od dostawców (art. 30 pkt 4).
7. Postępowanie o zamówienie publiczne przeprowadzono w sposób nie gwarantujący zachowania uczciwej konkurencji (art. 16).
8. Przeprowadzono przetarg nieograniczony na zakup bonów towarowych o wartości poniżej 30 000 euro. W toku postępowania o zamówienie publiczne dokonano zmiany kryteriów oceny ofert zawartych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia w stosunku do kryteriów określonych w ogłoszeniu o przetargu (art. 27d ust. 3).
9. W trybie zapytania o cenę dokonano wyboru dwóch dostawców artykułów żywnościowych. W zaproszeniach do składania ofert poinformowano dostawców, że zamówienia publicznego udziela się na okres jednego roku. Umowy z wybranymi dostawcami zawarto na okres trzech lat (art. 72 ust. 3).
10. Obsługę bankową DPS prowadził bank, który nie został wyłoniony w drodze zamówienia publicznego, a umowę z bankiem zawarto na czas nieoznaczony, bez uzyskania zgody Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych (art. 3 ust. 1 i art. 73).
11. Wykonawcom robót budowlanych nie zwrócono wpłaconych na rachunek depozytowy trzech zabezpieczeń należytego wykonania umów w łącznej kwocie 13 390 zł w terminach określonych w § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie należytego wykonania umowy o zamówienie publiczne[58]. W innym przypadku również nie zwrócono w terminie wykonawcy robót budowlanych wadium w kwocie 2 000 zł.
12. Udzielono zamówienia publicznego na wykonanie robót budowlanych o wartości nie przekraczającej 130 000 euro i okresie realizacji krótszym niż 1 rok. W umowie zawartej z wykonawcą ustalono, że zabezpieczenie należytego jej wykonania w wysokości 2 000 zł winno być wniesione w dniu podpisania umowy, natomiast pozostała część tj. 13 000 zł potrącona z faktur częściowych, co było niezgodne z § 6 cytowanego rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Spośród 80 objętych kontrolą DPS w 56 utworzono rachunki środków specjalnych. Wykonane w 2003 r. przychody środków specjalnych funkcjonujących w jednostkach wyniosły łącznie 2 695 643 zł. Największe przychody stanowiły wpływy z usług (75%) i darowizn pieniężnych (21%). Przeprowadzone kontrole wykazały szereg nieprawidłowości przy realizacji przychodów środków specjalnych, a mianowicie:
- niezaliczanie do przychodów środka specjalnego dochodów uzyskiwanych z tytułów przewidzianych w uchwałach rad powiatów o utworzeniu środka specjalnego i odprowadzanie ich do budżetów powiatów - 8,
- bezpodstawne ewidencjonowanie na rachunku środków specjalnych przychodów pochodzących ze źródeł nie wskazanych w uchwałach rad powiatów - 2,
- wykorzystywanie darowizn na inne cele niż wskazane przez darczyńcę (art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy publicznych finansach publicznych) - 3,
- błędne klasyfikowanie przychodów środka specjalnego, co było niezgodne z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów - 2.
Wydatki środków specjalnych zrealizowane w 2003 r. wyniosły łącznie 2 384 784 zł. Największe wydatki poniesiono na:
|
- zakup materiałów i wyposażenia |
30,7% |
|
- zakup środków żywności |
29,9% |
|
- zakup usług pozostałych |
10,2% |
W 8 jednostkach stwierdzono, że wydatki środków specjalnych w kwocie 295 452 zł, poniesiono na wynagrodzenia i pochodne, czyli na inne cele niż poprawa standardu usług w DPS.
Ponadto, stwierdzono, że w 21 DPS (26,3%), nie ustalono w formie pisemnej procedur kontroli finansowej w pełnym zakresie, obejmujących wszystkie odcinki działalności (art. 35 ust. 3 ustawy o finansach publicznych). Uchybienia dotyczyły nie ustalenia procedur kontroli finansowej i nie określenia przepisami wewnętrznymi zasad:
|
- gospodarki magazynowej środków żywności, leków, środków czystości |
- 6, |
|
- udzielania i rozliczania zaliczek na bieżące wydatki |
- 3, |
|
- ewidencji druków ścisłego zarachowania |
- 3, |
|
- przeprowadzania i rozliczania inwentaryzacji |
- 1, |
|
- przyjmowania, ewidencjonowania i wydawania depozytów pieniężnych oraz rzeczowych, stanowiących własność pensjonariuszy |
- 4, |
|
- kontroli kart drogowych i rozliczania paliwa |
- 4. |
Natomiast w 68 DPS (85% ogółem skontrolowanych) nie przestrzegano przepisów wewnętrznych regulujących zasady gospodarki finansowej.
W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono 468 nieprawidłowości wynikających z nieprzestrzegania obowiązujących przepisów prawa. Nieprawidłowości dotyczyły:
|
- nieprzestrzegania zasad rachunkowości |
- 162, |
|
- nieprawidłowej ewidencji środków trwałych oraz nieprawidłowego ich umarzania |
- 26, |
|
- naruszenia procedur ustalania planów finansowych |
- 9, |
|
- nieprawidłowej realizacji planów finansowych środków specjalnych w zakresie: |
|
|
- przychodów |
- 16, |
|
- wydatków |
- 12, |
|
- nieprawidłowej realizacji planów finansowych w zakresie: |
|
|
- dochodów |
- 25, |
|
- wydatków |
- 105, |
|
- udzielania zamówień publicznych |
- 24, |
|
- wewnętrznej kontroli finansowej |
- 21, |
|
- wewnętrznych zasad regulujących gospodarkę finansową |
- 68. |
W 75 przypadkach, wskazane nieprawidłowości w 75 przypadkach stanowiły naruszenie dyscypliny finansów publicznych, z czego 24 dotyczyły naruszenia przepisów ustawy o zamówieniach publicznych.
Wyniki przeprowadzonych kontroli wskazują na celowość:
1) przeprowadzenia szkoleń kadry kierowniczej i pracowników domów pomocy społecznej w zakresie przepisów dotyczących gospodarki finansowej i zamówień publicznych,
2) zapewnienia funkcjonowania wewnętrznej kontroli finansowej w domach pomocy społecznej, w oparciu o prawidłowo opracowane procedury kontroli,
3) zwiększenia nadzoru powiatów nad gospodarką finansową domów pomocy społecznej, w szczególności poprzez coroczną kontrolę 5% wydatków, zgodnie z art. 127 ustawy o finansach publicznych.
[47] Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 z późn. zm. Ustawa została uchylona przez ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.).
[48] Przy każdej nieprawidłowości podano ilość DPS, w których stwierdzono daną nieprawidłowość.
[49] Dz. Urz. Min. Finansów Nr 14, poz. 60 (Zarządzenie Nr 46 MF).
[50] Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.
[51] Dz. U. Nr 112, poz. 1317 z późn. zm.
[52] Dz. U. Nr 122, poz. 1333.
[53] Dz. U. Nr 61, poz. 708 z późn. zm.
[54] Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 z późn. zm.
[55] Dz. U. Nr 137, poz. 887 z późn. zm.
[56] Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.
[57] Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 664.
[58] Dz. U. Nr 115, poz. 1002 z późn. zm.
[ Początek strony ]
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•